Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 2014/1330 Esas 2015/838 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :Asliye Hukuk Hakimliği

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalılar vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak talebine ilişkin olup mahkemece davanın kabulüne dair verilen karar davalı ....... Bakanlığı ile ... tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı davasında davalı İl Özel İdaresi ile aralarında düzenlenen sözleşmeye göre .... Devlet Hastanesi ....... Servisinin onarım işini üstlendiğini, işin tamamlanıp teslim edildiğini, işin devamı sırasında ihale şartnamesinde bulunmayan ancak işin gereklerine uygun olan imalâtları da yaptığını, bunların malzeme ve işçilik bedellerinin 2011 yılı fiyatlarına göre 31.312,63 TL olduğunu bu bedelin vekâletsiz iş görme hükümlerine göre ödenmesi gerekirken ödenmediğini belirterek davalılardan tahsilini talep etmiş, davalı İl Özel İdaresi cevabında ihale şartnamesi"nin 52.1 maddesine göre sözleşme bedelinin %10"una kadar olan kısmın davacıya yaptırılabileceğini, bu kapsamda kalan imalâtların bedelinin ödendiğini, davacının hakediş raporlarına şartnameye uygun olarak itiraz etmediğini açıklayarak davanın reddine karar verilmesini istemiş, ......... Bakanlığı"da cevabında davanın reddini talep etmiş, Mahkemece bilirkişi raporu esas alınarak davanın kabulü ile 31.312,63 TL"nın her iki davalıdan müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
Davacı ile davalı İl Özel İdaresi arasında 11.02.2011 tarihli sözleşmenin düzenlendiği ihtilafsızdır. Bu sözleşmenin 8.2.1 maddesinde ekleri sayılmış olup yapım işleri genel şartnamesi de ek olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle yapım işleri genel şartnamesi sözleşme tarihinde yürürlükte olan 1086 sayılı HUMK"nın 287. ve 6100 sayılı HMK"nın 197. maddesine göre delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemelerce görevi gereği kendiliğinden gözetilmesi gerekir. Yüklenicinin sözleşme kapsamında yaptığı imalâtlarla ilgili olarak talepte bulunabilmesi için sözkonusu şartnamenin 39 ve 40. maddelerine göre hakediş raporunun "idareye verilen ... dilekçemde yazılı ihtirazi kayıtla" cümlesini yazarak imzalaması gerekir. Yüklenicinin itirazını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı hükmü bulunmaktadır. Sözleşme dışı olan ve hakedişe girmeyen imalâtlar için ise bu şekilde bir itirazın bulunmasına gerek yoktur. Yine aynı şartnamenin 21. maddesinde götürü bedelli işlerde sözleşme kapsamında kalması halinde %10 fazla imalâtın sözleşme fiyatlarıyla, %10"u aşan imalatın sözleşme ve işin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan 818 sayılı BK"nın 413 ve devamı maddeleri gereğince iş sahibi yararına olması koşuluyla yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçleriyle, sözleşmede ve eki belgelerde bulunmayıp idare tarafından talep edilen ihale dokümanı ve teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemleri ve gruplarının bedellerinin de şartnamenin 22. maddesinin 2. fıkrasına göre bedellerinin belirlenerek yükleniciye ödenmesi gerekir.
Somut olayda da davacı tarafından sözleşme dışı imalat yapıldığı iddia edildiğine göre bu iddianın sözleşme eki YİGŞ hükümlerine göre değerlendirilmesi gerekir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda şartname hükümleri tartışılmaksızın sözleşme dışı olduğu iddia edilen imalâtların bedelleri hesaplanmış, mahkemece de bu rapora davalı itirazları cevaplandırılmaksızın karar verilmiştir. Yukarıda açıklandığı gibi sözleşme dışı imalâtlar için hakedişlere itirazi kayıt konulmasına gerek olmadığından mahkemece yapılması gereken iş konusunda uzman bilirkişilerden alınacak rapor ile öncelikle sözleşme kapsamında yapımı gereken imalâtların yapılıp yapılmadığının saptanması, bundan sonra %10 oranda yapıldığı belirtilen imalâtların denetime açık bir şekilde belirlenip bedellerinin sözleşme fiyatlarıyla, %10 oranı aşan imalâtlar varsa bunların bedellerinin yapıldığı yıl piyasa rayiçlerine göre hesaplattırılması, belirlenecek değer üzerinden davanın kabul edilmesinden ibaret iken eksik inceleme ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır.
Diğer taraftan dava, davacı ile davalı İl Özel İdaresi arasında düzenlenen sözleşmeye dayanılarak açılmıştır. Davalı olarak gösterilen ......... Bakanlığı sözleşmede taraf olmadığından kendisine husumet yöneltilemeyeceği halde mahkemece bu davalı hakkında husumet yönünden davanın reddi gerekirken aleyhine tahsil kararı verilmesi de doğru olmamış bu nedenlerle kararın davalılar yararına bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın temyiz eden davalılar yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalı İl Özel İdaresi"ne geri verilmesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 18.02.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.