Danıştay 8. Daire 2020/6159 Esas 2022/2271 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/6159
Karar No : 2022/2271


DAVACI : ... Derneği
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...
DAVANIN KONUSU :
Dava, 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in
3. maddesinin 7. fıkrasının,
32. maddesinde yer alan "EK-3" ve "EK-4" ün, iptali istemiyle açılmıştır.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesinin 7. fıkrası yönünden, kursların ön sınavı hangi kritere göre yapacağının belirsiz olduğu, araba kullanmayı yeni öğrenen bir kursiyerin ön sınavda başarılı olup direksiyon sınavında başarılı olamama ihtimalinin her zaman için mümkün olduğu, ön sınav şartına uymadığı gerekçesiyle hakkında bir dönem kursiyer kaydının yapılamaması cezası ile karsı karsıya kalabilecekleri, bu durumun keyfi uygulamalara sebebiyet vereceği ve iltibasa neden olabileceği ileri sürülmektedir.
Dava konusu yönetmeliğin 32. maddesinde yer alan "EK-3" ve "EK-4" yönünden, yeni düzenlenen formlardaki düzenlemelerin hukuka ve hayatın olağan akışına aykırılık taşıdığı, uygulamada ve ders sırasında ciddi sıkıntılar yaratacağı ve kazaya sebebiyet verebilme ihtimali yüksek olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesinin 7. fıkrası yönünden, dava konusu bu uygulama ile kursiyerlerin yeterince hazır olmadıkları bir sınava girmeyerek özgüven yitimi yaşamayacağı, gereksiz yere sınav ücreti ödemeyecekleri, bu açıdan düzenlemenin kamu yönetiminde ekonomiklik ilkesine uygun olduğu, ayrıca sınavda yüzde yüz başarı şartı da aranmadığı, bu sınavlarda başarı beklentisinin yüzde elli beşin üzerinde olduğu, bu beklentinin de eğitim bilimi normları çerçevesinde bir beklenti olduğu, yaptırımın kurallara uyulması konusunda itici güç olmakta ve caydırıcılık özelliği taşııdığı, kamu hizmetini Devlet adına yürüten kurumların yine Devlet adına belirlenmiş olan kurallara uymaları durumunda hiçbir sorun çıkmayacağı savunulmaktadır.
Dava konusu yönetmeliğin 32. maddesinde yer alan "EK-3" ve "EK-4" yönünden, trafik kazaları istatistikleri incelendiğinde her yıl trafik kaza sayısı ile bu kazalarda yaralanan ve ölenlerin sayısı yıllara göre artış gösterdiği, öte yandan meydana gelen trafik kazalarında kusur oranlarına bakıldığında. Bakanlıkça yapılan yeni mevzuat düzenlemeleri ve sınav sisteminin etkisinin de dahil olduğu nedenlerden dolayı “sürücü*' faktöründen kaynaklanan kaza oranlarında bir düşüş görüldüğü, kamu hizmetinin olması gerektiği gibi işlemesi, vatandaşlarının güvenliği adına devletin düzenleme ve denetim yetkisini kullanabilmesi olduğu, dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 3. maddesinin 7. fıkrasının iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.


DANIŞTAY SAVCISI :
DÜŞÜNCESİ : Dava, 05/12/2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin; 3. maddesiyle, 29/05/2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 7. maddesine eklenen 7. fıkrasının: "Direksiyon usta öğreticisi tarafından, sınava gireceği düzeye ulaştığına karar verilen kursiyerler kurs tarafından direksiyon eğitimi dersi ön sınavına alınırlar. Ön sınavda başarılı görülerek il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince yapılacak direksiyon eğitimi dersi sınavına girmesi uygun görülen kursiyerler için kurs tarafından Özel MTSK Modülü üzerinden onay verilir. Bu sınavların sonuçları Genel Müdürlükçe değerlendirilir. Genel Müdürlükçe yapılan değerlendirmede kursa kayıtlı kursiyerlerine akan trafikte güvenli araç kullanacak seviyede eğitim vermeden, sınava girebilmeleri için Özel MTSK Modülü üzerinden onay veren kurslar hakkında valilikçe soruşturma başlatılır. Soruşturma sonunda düzenlenen raporda yeterli eğitim verilmediği tespit edilmesi hâlinde tespit edildiği ayı takip eden aydan itibaren kursa bir dönem kursiyer kaydı yapılmasına izin verilmez.", 32. maddesiyle, asıl Yönetmeliğin: "EK-1, EK-3, EK-4 ve EK-5’i ekteki şekilde değiştirilmiş ve EK-2’si yürürlükten kaldırılmıştır." hükümlerinin iptali istemiyle açılmıştır.
Yönetmeliğin 7. maddesinin 7. fıkrası, 19/10/2017 tarih ve 30215 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik değişikliği ile değiştirilmiş, yine, aynı fıkraya 12/09/2019 tarih ve 30886 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik değişikliği ile ek ibareler eklenmiştir.
Davacının 32. madde değişikliği ile ilgili iddiaları incelendiğinde, iddiaların EK-3 ve EK-4 ile sınırlı olduğu görülerek, uyuşmazlık bunlara hasren incelenmiştir.
Yönetmelik eki EK-3; 07/03/2017 tarih ve 30000 sayılı ve 22/02/2018 tarih ve 30340 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik değişikliği ile EK-4 ise; 12/09/2019 tarih ve 30886 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik değişikliği ile değiştirilmiştir.
Açıklanan nedenlerle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı düşünülmektedir.




TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 32. maddesinin ve 3. maddesinin 7. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Danıştay Onbeşinci Dairesinin 25/09/2018 gün ve 2016/61, K:2018/6429 sayılı kararıyla Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 7. maddesine eklenen 7. fıkrasının iptaline, 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 32. maddesi yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
İdari Dava Daireleri Kurulunun 03/02/2020 gün ve E:2019/511 K:2020/184 sayılı kararıyla, dava konusu düzenlemeler yapılırken İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün alınıp alınmadığı hususu araştırıldıktan sonra yeniden bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, kısmen reddine, kısmen iptale yönelik Danıştay Onbeşinci Dairesinin 25/09/2018 tarih ve E:2016/61, K:2018/6428 sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının bozulmasına karar verildiği, bu nedenle reddine karar verilen 05.12.2015 tarih ve 29553 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 32. maddesi yönünden kararın kesinleştiği, iptaline karar verilen Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 7. maddesine eklenen 7. fıkrası yönünden ise kararın bozulduğu anlaşılmaktadır.
Bozulan kısım yönünden, Dairemizin 06/10/2020 günlü ara kararıyla, dava konusu Yönetmeliğin hazırlık aşamasında İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşünün alınıp alınmadığının sorulmasına, alınmış ise bu hususa ilişkin tüm bilgi ve belgelerin onaylı ve okunaklı birer örneğinin gönderilmesinin istenilmesine karar verilmiş olup, ara karar cevaplarından, İçişleri Bakanlığı'nın 18/09/2015 tarih ve 09.63.05-2880 sayılı yazısı ile dava konusu düzenlemeler için görüş bildirildiği ve ayrıca 02.12.2015 tarihinde Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü toplantı salonunda gerçekleştirilen toplantı sonucunda Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği nihai taslağı üzerinde mutabık kalındığı anlaşılmış olup, ara kararı cevapları da dikkate alınarak işin esası incelendi.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İlgili Mevzuat:
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Sürücü adaylarının sınavları ile sürücü belgelerinin verilmesi esasları" başlıklı 42. maddesinin 3. fıkrasında, "Sürücülerin eğitimleri ve sınavları, eğitimlerin ve sınavların süresi, içeriği ve yapılacağı yerlerin özellikleri, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Kanun'un "Sürücü kursları" başlıklı 123. maddesinin 2. fıkrasında da, "Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir." hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
... Bakanlığı'nın ... tarih ve ... sayılı yazısı ile dava konusu düzenleme için görüş bildirildiği ve ayrıca 02.12.2015 tarihinde Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü toplantı salonunda gerçekleştirilen toplantı sonucunda Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği nihai taslağı üzerinde mutabık kalındığı anlaşıldığından madde esasının incelenmesine geçilmiştir.

Dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesiyle, 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 7. maddesine eklenen 7. fıkrası yönünden;
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 123. maddesi ile 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'na dayanılarak hazırlanan ve 29/05/2013 günlü, 28661 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin 7. maddesinde değişiklik yapan ve 05/12/2015 günlü, 29553 sayılı Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesinin 1. fıkrasında; bütün sertifika sınıflarında trafik ve çevre dersinin 16, ilk yardım dersinin 8, araç tekniği dersinin 6 ve trafik adabı dersinin 4 saat teorik olarak verileceği, direksiyon eğitimi derslerine ise direksiyon eğitim alanında veya simülatör üzerinde 2 saatten az olmamak kaydıyla direksiyon usta öğreticisi tarafından kursiyerin akan trafikte eğitim alacak düzeye ulaştığına karar verilinceye kadar devam edileceği belirtilerek bu düzeye gelen kursiyerlere akan trafikte en az verilecek direksiyon eğitimi ders süreleri gösterilmiş; 2. fıkrasında; birinci fıkrada belirtilen direksiyon eğitimi derslerinin, şehir içi ve/veya şehirlerarası karayollarında akan trafikte yapılacağı, 6. fıkrasında, ikinci fıkrada belirtilen süreler kadar eğitim verilmediğinin tespit edilmesi hâlinde dersi veren usta öğretici ve kurs hakkında işlem yapılacağı kurala bağlanmış; dava konusu 7. fıkrasında ise, "Direksiyon usta öğreticisi tarafından, sınava gireceği düzeye ulaştığına karar verilen kursiyerler kurs tarafından direksiyon eğitimi dersi ön sınavına alınırlar. Ön sınavda başarılı görülerek il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince yapılacak direksiyon eğitimi dersi sınavına girmesi uygun görülen kursiyerler için kurs tarafından Özel MTSK Modülü üzerinden onay verilir. Bu sınavların sonuçları Genel Müdürlükçe değerlendirilir. Genel Müdürlükçe yapılan değerlendirmede kursa kayıtlı kursiyerlerine akan trafikte güvenli araç kullanacak seviyede eğitim vermeden, sınava girebilmeleri için Özel MTSK Modülü üzerinden onay veren kurslar hakkında valilikçe soruşturma başlatılır. Soruşturma sonunda düzenlenen raporda yeterli eğitim verilmediği tespit edilmesi hâlinde tespit edildiği ayı takip eden aydan itibaren kursa bir dönem kursiyer kaydı yapılmasına izin verilmez." hükmüne yer verilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliği'nin "Sınav hakkı ve kayıt yenileme" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasında da, direksiyon eğitimi dersi sınavına girip başarısız olan kursiyerlerin başarısız oldukları her sınavdan sonra kayıtlı oldukları kurstan, ilan edilen ders ücretini ödemek, en az iki saat direksiyon eğitimi dersi almaları şartıyla toplam üç dönem daha sınavlara girebilecekleri belirtilmiştir.
Anılan mevzuatta, direksiyon eğitimi dersi uygulama sınavının Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılacağı, Bakanlık tarafından sınava ilişkin usul ve esasların neler olduğunun düzenleyici işlemler ile açıklanacağı düzenlenmiş, dava konusu maddede mevzuat gereği Bakanlık tarafından gerçekleştirilecek bir sınav öncesinde motorlu taşıt sürücü kurslarına bir ön sınav zorunluluğu getirilmiş; kursiyerlerine akan trafikte güvenli araç kullanacak seviyede eğitim vermeden kursiyeri ön sınavda başarılı görerek sınava girmesine onay veren kursa yaptırım öngörülmüştür. Ancak mevzuatta öngörülen eğitimi vermeyen kurslar için yaptırım Yönetmeliğin 7. maddesinin 6. fıkrası gereği zaten uygulanabilecek olup, sürücü belgesi alabilecek yeterlikte olmayan adayların, sınav esnasında tespiti üzerine, adayın yetersiz olduğu kanaatine varıldığında başarısız sayılarak tekrar direksiyon eğitimi dersi alması direksiyon eğitimi sınavına girebilmek için zorunludur.
Ayrıca, MTSK Modülü üzerinden onay verilen adaylar hakkında Genel Müdürlükçe yapılacak değerlendirmede kurslara yaptırım uygulanmasının ön koşulu olarak yer verilen 'kursa kayıtlı kursiyerlerine akan trafikte güvenli araç kullanacak seviyede eğitim vermeden' ifadesinin de uygulamada belirsizlik oluşturacağından dolayı sorunlar yaşanacağı tabiidir.
Bu nedenle, sınavı yapmakla yetkili ve görevli olan Bakanlığın, kurslara böyle bir yükümlülük getirmesi, aykırılık halinde kursların yaptırım ile karşı karşıya kalmasının ve anılan belirsizliğin kamu yararı ve hizmet gerekleri ile bağdaşmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu düzenlemede hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Her ne kadar 29.05.2013 tarih ve 28661 sayılı asıl Yönetmeliğin 7. maddesinin 7. fıkrasının karar tarihi itibariyle güncel halinde "(Değişik:RG-19/10/2017- 30215) Direksiyon usta öğreticisi tarafından, sınava girebilecek düzeye ulaştığına karar verilerek yazı ile (Ek ibare:RG-12/9/2019-30886) beş iş günü içerisinde kurs müdürlüğüne bildirilen kursiyerlerin, il/ilçe millî eğitim müdürlüklerince yapılacak (Ek ibare:RG-12/9/2019-30886) en geç ikinci direksiyon eğitimi dersi sınavına girebilmesi için kurs tarafından Özel MTSK Modülü üzerinden onay verilir." şeklinde değişiklik yapılmış ise de söz konusu değişikliklerin İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/01/2017 gün ve YD İtiraz No: 2016/1352 sayılı yürütmenin durdurulması kararı sonrasında yapıldığı anlaşıldığından dava konusu madde yönünden iptal kararı verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Dava konusu Yönetmeliğin 3. maddesinin 7. fıkrası yönünden İPTALİNE,
2. Dava sonuç olarak kısmen iptal, kısmen ret ile sonuçlandığından, aşağıda dökümü gösterilen ... TL yargılama giderlerinin yarısı olan ... TL'nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine; yargılama giderlerinin diğer yarısı olan ...TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. İlk aşamada davanın reddine ilişkin kısım yönünden davalı idare lehine vekalet ücretine hükmedildiğinden bu aşamada avukatlık ücretine hükmedilmemesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
31/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.