Danıştay 6. Daire 1989/1142 Esas 1989/2021 Karar Sayılı İlamı

Daire : ALTINCI DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 2021
Esas Yılı : 1989
Esas No : 1142
Karar Tarihi : 31/10/989

3194 SAYILI İMAR KANUNUNUN 42.MADDESİNE GÖRE VERİLEN PARA CEZASINA KARŞI AÇILAN DAVA, MAHALLİNDE YAPILAN KEŞİF VE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ SONUCU DÜZENLENEN RAPORDA YAPININ 10.11.1985 TARİHİNDEN SONRA BAŞLAMIŞ OLDUĞU BELİRTİLDİĞİ NEDENİYLE ADLİYE MAHKEMESİNCE REDDEDİLDİĞİ HALDE İDARE MAHKEMESİNİN BİR BAŞKA DOSYASINA GÖNDERİLEN ... ÜNİVERSİTESİ, MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAZISINDA BİR İNŞAATIN YAPIMINA NE ZAMAN BAŞLANILDIĞININ BELİRLENEMİYECEĞİ BELİRTİLDİĞİ GEREKÇESİYLE SULH CEZA MAHKEMESİ KARARINA İTİBAR EDİLMEYEREK YIKMA İŞLEMİ İDARE MAHKEMESİNCE İPTAL EDİLMİŞSE DE 2981 SAYILI YASADA ÖNGÖRÜLEN TESBİT VE DEĞERLENDİRME İŞLEMLERİNİN EN GEÇ 7 ARALIK 1987 TARİHİNE KADAR SONUÇLANDIRILMASI VE BU TARİHTEN SONRA RUHSATSIZ VEYA RUHSAT VE EKLERİNE AYKIRI BİÇİMDE YAPILAN YAPILAR KONUSUNDA ARTIK 2981 SAYILI YASA HÜKÜMLERİNİN UYGULANMAYACAĞI NEDENİYLE 31.3.1988 TARİHİNDE DÜZENLENEN YAPI TATİL TUTANAĞINA KONU OLAN YAPININ YIKTIRILMASI KONUSUNDAKİ İŞLEMİN MAHKEMECE 2981 SAYILI YASA HÜKÜMLERİNE GÖRE İPTALİNDE İSABET GÖRÜLMEDİĞİ HK.
Dava, ruhsatsız olarak yapılan inşaatın 3194 sayılı Yasanın 32.maddesi uyarınca yıktırılmasına ilişkin belediye encümeni kararının iptali isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince 31.3.1988 günlü mühürleme tutanağında, davacı tarafından ruhsatsız yapı yapıldığının belirlendiği, ancak inşaatın başlama tarihinin açıklığa kavuşturulmadığı, bu tutanağa dayanılarak inşaata 10.11.1985 tarihinden sonra başlandığının kabulüne olanak bulunmadığı, 2981 sayılı Yasa kapsamına girdiği anlaşılan yapı hakkında bu Yasa hükümleri uyarınca yapılacak tesbit ve değerlendirme sonucu beklenmeksizin yıkım kararı verilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı, aynı inşaatla ilgili olarak 3194 sayılıYasanın 42.maddesi uyarınca verilen para cezasına karşı davacının Sulh Ceza Mahkemesinde açmış olduğu davanın, yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapora dayanılarak yapının inşaasının 10.11.1985 gününden sonra başlamış olduğu gerekçesiyle reddine karar verildiği anlaşılmakta ise de mahkemenin 1988-945 esas sayılı dosyasına ... Üniversitesi Mimarlık Mühendislik Fakültesince gönderilen yazıda, bir inşaatın beton ve demirlerinin çıplak gözle incelenmesiyle inşaatın ne kadar süre önce yapıldığı hakkında kesin bir görüş bildirmenin ve ayrıca deneysel yöntemlerle de sonuç elde etmenin mümkün olmadığı bildirildiğinden bilirkişi raporu ve buna dayanılarak verilen Sulh Ceza Mahkemesi kararına itibar edilmeyerek dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş ve bu karar davalı tarafından temyiz edilmiştir.
8.3.1984 günlü, 18335 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak aynı gün yürürlüğe giren 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 1.maddesinde, bu Kanunun amacının; imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat, tesbit, değerlendirme, uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek olduğu açıklanmış, 2.maddesinde Kanunun kapsamı, 3.maddesinde de bu Kanunun uygulanmıyacağı yerler belirtilmiş, 4.maddesinde Kanun Kapsamında kalan yapılar için kişilerin bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 6 ay içerisinde ilgili idarelere müracaat etmesi (Yurt dışında çalışan işçiler ile daimi görevde bulunanlar ve görevi yurt dışında üç aydan fazla devam edenler için müracaat süresi 12 aydır) öngörülmüş, 7.6.1986 tarihinde yürürlüğe giren 3290 sayılı Kanunun geçici 3.maddesinde de çeşitli nedenlerle müracaat hakkını kullanmayanlar için yeniden 6 aylık bir müracaat süresi tanınmış (Yurt dışındakilere müracaat süresi 12 aydır) 2981 sayılı Kanunun 4.maddesine 3366 sayılı Kanunla eklenen iki fıkrasında da süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat etmeyen kişilere ait yapıların bu idarelerce, elektrik, su kaçak inşaat zaptı veya benzeri kayıtlar veya haritadan incelenerek ayrıca mahallinde araştırılarak tesbit ve değerlendirme işlemlerinin tamamlanacağı, yine süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat eden fakat 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik bürolara başvurmayan kişilere ait yapıların belediye veya valilikçe tesbit ve değerlendirmeye tabi tutulacakları, 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik büroların kendilerine intikal eden müracaatlara ilişkin tesbit ve değerlendirme işlemlerine ait dosyaları en geç 7 Eylül 1987 tarihine kadar tamamlayarak sonuçlandırması için belediye, hazine, özel idare veya Vakıflar idaresine teslim etmekle ve bu idarelerin de kendilerine intikal eden dosyaları, intikal tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde sonuçlandırmakla görevli ve sorumlu oldukları belirtilmiş bulunmaktadır.
Öte yandan; aynı Kanunun 8 ve müteakip maddelerinde tesbit ve değerlendirme ve uygulama işlemleri konusunda düzenlemelere yer verilmiş ve değişik 14.maddesinin (f) fıkrasında da 10.11.1985 tarihinden sonra yapılan gecekondular ile inşaasına başlanan imar mevzuatına, ruhsat ve eklerine aykırı yapılar hakkında bu Kanun hükümlerinin uygulanmıyacağı hükme bağlanmış bulunmaktadır.
Yukarıda belirtilen kuralların birlikte değerlendirilmesinden; 2981 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte inşa edilmiş veya inşa halindeki yapılarla 10.11.1985 tarihinden önce yapılmış veya inşaasına başlanmış yapıların bu Kanun hükümlerinden yararlanabileceği, sözü edilen yapı sahiplerinin en geç 7 Aralık 1986tarihine kadar ilgili idarelere başvuruda bulunabilecekleri, tesbit ve değerlendirme dosyalarının yeminli özel teknik bürolarca en geç 7 Eylül 1987 tarihine kadar tamamlaması gerektiği, ilgili idarelerin de bu dosyaları en geç 7 Aralık 1987 tarihine kadar sonuçlandırmak zorunda oldukları, idarelerce resen yapılacak tesbit ve değerlendirme işlemlerinin de ancak genel olarak tesbit ve değerlendirme işlemleri için öngörülen 7 Aralık 1987 tarihinden önce yapılması gerektiği, dolayısıyla artık tesbit ve değerlendirme işlemlerinin sonuçlandırılması için öngörüler 7 Aralık 1987 tarihinden sonra idarelerin resen tesbit işlemleri yapamayacağı nedeniyle bu tarihten sonra ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı biçimde yapıldığı tutanakla saptanan yapılar hakkında 2981 sayılı Yasa hükümlerinin uygulanamıyacağı, bu yapıların 3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Aksine bir değerlendirmenin, belirli bir dönemde yapılan veya yapılmakta olan yapıların affını öngören 2981 sayılı Yasanın belirsiz bir zaman süreci içerisinde uygulanması sonucunu doğurur ki bu da anılan Kanunun amacına aykırı düşecektir.
Dosyanın incelenmesinden 7 Aralık 1987 tarihinden sonra 31.3.1988 gününde düzenlenen yapı tatil tutanağıyla ruhsatsız olarak yapılan zemin kat inşaatının 9 adet kolon dikili durumda iken tesbit edilmiş olduğu anlaşıldığından anılan inşaata 2981 sayılı Yasa kurallarının uygulanamıyacağı açıktır.
Bu durum karşısında konunun işlemin dayandırıldığı 3194 sayılı İmar Kanununun 32.maddesi açısından incelenmesi gerekmektedir. Söz konusu Yasa maddesinde ise, ruhsat alınmadan yapıya başlanması veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapılması halinde, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumunun tesbit edileceği, yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı, durdurmanın yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı, bu tebligatın bir nüshasının da muhtara bırakılacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak ilgili idareden mühürün kaldırılmasını isteyeceği, belirtilen süre içerisinde bu yola başvurulmadığı takdirde ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binanın belediye encümeni veya İl İdare Kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılacağı ve yıkım masrafının yapı sahibinden tahsil edileceği kurala bağlanmış bulunduğundan, mahkemece, dava konusu yapının yıktırılmasına ilişkin işlemin anılan Yasa hükümlerine uygun olup olmadığı yönünden inceleme yapılmaksızın karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenle temyize konu İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi.