Danıştay 10. Daire 2019/930 Esas 2022/1860 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/930
Karar No : 2022/1860

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...İnşaat Sanayi Turizm ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Bakanlığı / ...
(Mülga ...Bakanlığı)
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile bu karara yönelik temyiz isteminin reddine ilişkin ...tarih ve E:..., K:..., Temyiz No:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, ...Havalimanı 2. Pist ve Mütemmimleri II Etap İşleri (Yeni Pist, Apron, Taksiyolları Yapımı ile Mevcut Pistin Yenilenmesi ve Üstyapı Grubu İşler)'' işi ile ilgili olarak adına düzenlenen ...tarih ve ...sayılı vergi, resim ve harç istisna belgesinin İhracat:2008/6 sayılı Tebliğ'in 18. maddesinin 2. fıkrasına istinaden iptali ile ivedilikle davalı Bakanlığa iadesine ve belge kapsamında daha önce uygulanan istisnaların anılan Tebliğin 19. maddesinin 2. fıkrası çerçevesinde 213 sayılı Kanun ve 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edilmesi gerektiğine ilişkin davalı idarenin ...tarih ve E....sayılı mülga Ekonomi Bakanlığı işleminin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararla; yerli ve yabancı istekililerin teklif verebilmesi olanağının sağlanmadığı bir ihalenin, belgenin verilme amacı da değerlendirildiğinde döviz kazandırıcı bir hizmet ve faaliyet olarak nitelendirilemeyeceği gibi uluslararası ihale olarak da değerlendirilemeyeceğinden vergi, resim ve harç istisnası belgesinin düzenlenmemesi gerektiği, bu nedenle davacı adına düzenlenmiş olan belgenin iptaline yönelik dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararlarının özeti:
1- ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararla davacının istinaf başvurusunun kesin olarak reddine karar verilmiştir.
2- Davacının ...tarih ve E:..., K:...sayılı karara yönelik temyiz istemi ise, anılan Dairenin 28/12/2018 tarih ve E:2018/1676, K:2018/1305, Temyiz No:2018/818 sayılı kararı ile temyiz istemine konu kararın kesin olduğu ve davacı şirketin, dava konusu uyuşmazlığın 2577 sayılı Kanun'un 46. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamında yer aldığına dair iddiasının yerinde görülmediği gerekçesiyle reddedilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu uyuşmazlığın 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde belirtilen parasal sınırın üzerinde olduğu ve temyize tabi olduğu, ihalenin uluslararası nitelikte olduğu, mevzuatta yaklaşık maliyetin eşik değer üzerinde olmasının uluslararası ihale sayılması için yeterli kabul edildiği, idari şartnamede "yerli ve yabancı tüm isteklilere açıktır" ibaresinin yer aldığı, vergi, resim ve harç istisna belgesinin iptal edilmesiyle hukuki güvenlik ve belirlilik ilkelerinin ihlal edildiği, belirtilen nedenlerle Bölge İdare Mahkemesi kararlarının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesinin temyiz isteminin reddine ilişkin kararı kaldırılarak, davacının esasa yönelik temyiz isteminin kabulü ile ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin 2. fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen ve pazarlık usulü ile yapılan ''Sabiha Gökçen Havalimanı 2. Pist ve Mütemmimleri II Etap İşleri (Yeni Pist, Apron, Taksiyolları Yapımı ile Mevcut Pistin Yenilenmesi ve Üstyapı Grubu İşler)'' işi ihalesi davacı şirket üzerinde kalmış, davacı şirketin yapmış olduğu başvuru üzerine, ihale makamı olan Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün ...tarih ve ...sayılı yazısına istinaden ...tarih ve ...sayılı vergi, resim ve harç istisnası belgesi düzenlenmiş, daha sonra Sayıştay Başkanlığı'nın davalı idare bünyesinde yapmış olduğu denetim sonucunda hazırladığı "Ekonomi Bakanlığı 2015 Yılı Denetim Raporu"ndaki "pazarlık usulüne" ilişkin bulgular dikkate alınarak 2008/6 sayılı İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Tebliğin 18. maddesinin 2. fıkrasına istinaden şirkete ait vergi, resim ve harç istisnası belgesinin iptali ile ivedilikle davalı Bakanlığa iadesine ve belge kapsamında daha önce uygulanan istisnaların anılan Tebliğin 19. maddesinin 2. fıkrası çerçevesinde 213 sayılı Kanun ve 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edilmesi gerektiğine ilişkin davalı idarenin ...tarih ve E....sayılı işlemi tesis edilmiş, bu işlemin iptali istemiyle de görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un "İdare Mahkemelerinin görevleri" başlıklı 5. maddesinde, "İdare mahkemeleri, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştayda çözümlenecek olanlar dışındaki:
a) İptal davalarını,
b) Tam yargı davalarını,
c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklardan hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan idarî sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları,
d) Diğer kanunlarla verilen işleri,
Çözümler."; aynı Kanun'un "Vergi Mahkemelerinin görevleri" başlıklı 6. maddesinde, "Vergi mahkemeleri:
a) Genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları,
b) (a) bendindeki konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları,
c) Diğer kanunlarla verilen işleri,
Çözümler." hükümleri yer almaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Dilekçeler üzerine ilk inceleme" başlıklı 14. maddesinde, "... 3. Dilekçeler, Danıştayda daire başkanının görevlendireceği bir tetkik hakimi, idare ve vergi mahkemelerinde ise mahkeme başkanı veya görevlendireceği bir üye tarafından:
a) Görev ve yetki,
... Yönlerinden sırasıyla incelenir."; "İlk inceleme üzerine verilecek karar" başlıklı 15. maddesinde, "1. Danıştay veya idare ve vergi mahkemelerince yukarıdaki maddenin 3 üncü fıkrasında yazılı hususlarda kanuna aykırılık görülürse, 14 üncü maddenin;
a) 3/a bendine göre adli yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine; idari yargının görevli olduğu konularda ise görevli veya yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın görev veya yetki yönünden reddedilerek dava dosyasının görevli veya yetkili mahkemeye gönderilmesine, ... Karar verilir."; "Temyiz" başlıklı 46. maddesinde, "Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir:
... b) Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar.
... "; aynı Kanun'un Ek 1. maddesinde ise, "Bu Kanunda öngörülen parasal sınırlar; her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, önceki yılda uygulanan parasal sınırların, o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca Maliye Bakanlığınca her yıl tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle uygulanır. Bu şekilde belirlenen sınırların bin Türk lirasını aşmayan kısımları dikkate alınmaz." hükümlerine yer verilmiştir.
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun Ek 2. maddesinde, damga vergisinden müstesna kağıtlar, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun Ek 1. maddesinde, harçlardan müstesna işlemler sayılmış; her iki Kanun maddesinde de vergi, resim, harç istisnası belgesi tanımına yer verilerek, sayılan işlemlerin gerçekleşmemesi halinde yapılacak işlemler hüküm altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

A) ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin Davacının Temyiz İsteminin Reddine İlişkin ...tarih ve E:..., K:..., Temyiz No:...Sayılı Kararının İncelenmesi:
2577 sayılı Kanun'un yukarıda metnine yer verilen 46. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi ve Ek 1. maddesi uyarınca davacı şirketin istinaf başvurusunun reddine ilişkin ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının verildiği tarih itibarıyla temyiz sınırı 117.000,00 TL'dir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirket üzerinde kalan ihale değerinin 1.397.839.963,00 TL olduğu, davacı şirket tarafından açılan ve ...Vergi Mahkemesinin E:...sayılı esasına kayıtlı bulunan davada ihale sonucunda imzalanan sözleşme için ödenen 1.797.117,00 TL damga vergisinin iadesinin istendiği, dava konusu işlemde vergi, resim ve harç istisnası belgesi kapsamında daha önce uygulanan istisnaların 213 sayılı Kanun ve 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edilmesi gerektiği ibaresine yer verildiği, anılan damga vergisi tutarının gerek sözleşme tarihinde gerekse de istinaf kararının verildiği tarihte 117.000,00 TL'lik temyiz sınırının üzerinde olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda; dava konusu işlemin, davacı şirketin vergi, resim ve harç istisnası belgesinin iptaline bağlı olarak daha önce yararlanılan istisnaların tahsil edilmesine yönelik idari kararı da içerdiği dikkate alındığında, 2577 sayılı Kanun'un 46. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde sayılan temyiz incelemesi yapılabilecek davalar arasında yer aldığı, bu nedenle ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin davacı şirketin temyiz isteminin reddine ilişkin ...tarih ve E:..., K:..., Temyiz No:...sayılı kararında usul hükümlerine uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığından, anılan Dairenin 18/10/2018 tarih ve E:2018/1676, K:2018/1305 sayılı kararına ilişkin temyiz isteminin incelenmesine geçilmiştir.

B) ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin, Davacı Şirketin İstinaf Başvurusunun Reddine İlişkin ...tarih ve E:..., K:...Sayılı Kararının İncelenmesi:
Dava dosyasının incelenmesinden; uyuşmazlığın, 2008/6 sayılı İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler İle Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında Tebliğ uyarınca davacı şirkete verilmiş olan vergi, resim ve harç istisnası belgesinin yine aynı Tebliğin 18. maddesinin 2. fıkrası uyarınca iptal edilmesi ve belge kapsamında daha önce uygulanan istisnaların Tebliğin 19. maddesinin 2. fıkrası uyarınca 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmesi amacıyla düzenlenen işlemden, dolayısıyla 2008/6 sayılı Tebliğ'den kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
2008/6 sayılı Tebliğ, ihracatı arttırmak, ihraç ürünlerine uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırmak ve ihraç pazarlarını geliştirmek amacıyla çıkarılmış ise de; esas itibarıyla 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun Ek 2. maddesi ile 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun Ek 1. maddelerine istinaden hazırlanan, ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerde vergi, resim ve harç istisnasının uygulama usul ve esaslarının belirlenmesine ve yürütülmesine ilişkin bir düzenleme olması karşısında; bu Tebliğ uyarınca tesis edilen işlemden, bir başka deyişle 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu ve 492 sayılı Harçlar Kanunu'ndan kaynaklanan ve vergilendirmeye ilişkin ihtilafa dayanan uyuşmazlığın görüm ve çözümü vergi mahkemesine ait bulunduğundan, davanın esasını inceleyerek sonuçlandıran İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemektedir.
Nitekim; 2008/6 sayılı Tebliğin bir takım maddelerinin ve anılan Tebliğ uyarınca vergi, resim ve harç istisnası belgesi verilmesi isteminin reddi, süresi biten vergi, resim ve harç istisnası belgesi için ek süre verilmesi isteminin reddi gibi işlemlerin iptali istemiyle açılan davalar Danıştay Dokuzuncu Dairesi'nin 07/10/2019 tarih ve E:2019/1997, K:2019/4368, 07/102/2019 tarih ve E:2018/38, K:2019/4372 sayılı kararlarıyla karara bağlanmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz istemlerinin KABULÜNE,
2. ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin temyiz isteminin reddine yönelik ...tarih ve E:..., K:..., Temyiz No:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Davanın reddine ilişkin .... İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
4. Kullanılmayan ...TL yürütmeyi durdurma harcı ile ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:..., Temyiz No:...sayılı temyiz isteminin reddi kararının temyizi aşamasında yatırılan ...TL harcın ve artan posta ücretinin istemi hâlinde davacıya iadesine,
5. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 05/04/2022 tarihinde oy çokluğuyla kesin olarak karar verildi.


(X)-KARŞI OY :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Temyiz” başlıklı değişik 46. maddesinde, "Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir: ... b) Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar." temyize tabi davalar arasında sayılmıştır.
Uyuşmazlıkta, iptali istenilen dava konusu işlem; ...tarih ve ...sayılı vergi, resim ve harç istisna belgesinin iptaline ilişkin işlem olup; işlemin konusunun parasal bir miktar içermemesi nedeniyle bakılan davanın, 2577 sayılı Kanunun 46. maddesinin (b) bendi uyarınca temyize tabi olan "Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar" kapsamında kabulü mümkün olmadığı gibi, 2577 sayılı Kanunun 46. maddesinde sayılan diğer temyiz edilebilecek kararlar kapsamındaki bir davaya da ilişkin bulunmadığının anlaşılması karşısında; temyiz isteminin reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği oyu ile aksi yöndeki Daire kararına katılmıyorum.