Danıştay 10. Daire 1987/1333 Esas 1989/1931 Karar Sayılı İlamı

Daire : ONUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1989
Karar No : 1931
Esas Yılı : 1987
Esas No : 1333
Karar Tarihi : 02/11/989

DAVACININ BABASINDAN DOLAYI YETİM AYLIĞI BAĞLANMASI İSTEMİNİN REDDİNE İLİŞKİN İŞLEMİN İPTALİ İSTEMİYLE AÇILAN DAVA SONUNDA, BABASININ HİZMETİNİN 1325 VE 1683 SAYILI KANUNLARA GÖRE 20 YILDAN AZ OLDUĞU GEREKÇESİYLE REDDEDEN İDARE MAHKEMESİ KARARINDA, 2665 SAYILI KANUN DAVACIYA YENİ BİR HAK VERDİĞİ İÇİN HUKUKİ İSABET BULUNMADIĞI HK.
Davacı, babası 1309 doğumlu ...'un Jandarma çavuşu olarak 19 yıl 8 ay 11 gün hizmet yaptığı için yetim aylığı bağlanması istemiyle dayalı idareye başvurmuş, bu isteminin reddi üzerine davalı idare işleminin iptali istemiyle İdare Mahkemesine dava açmıştır. Anılan Mahkemece, mülga 1325 sayılı kanunun 34.maddesine göre 20 yıldan az hizmeti olanların emekli aylığı bağlanmasına hak kazanmadığı, 2665 sayılı Kanunun Ek geçici 1.maddesine göre de fiili hizmet süreleri 10 yıldan fazla bulunanların dul ve yetimleri ile 5434 sayılı Kanunun geçici 28.madde kapsamına girenler hakkında bu kanunun uygulanacağı geçici 28.madde de ise 1683 sayılı kanuna tabi görevlerden istifa ve sair sebeplerle ayrılmış olupda bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte açıkta bulunanlar hakkında emeklilik bakımından uygulanacak hükümlerin yer aldığı 3779 sayılı kanunla gedikli erbaşların 1940 yılından itibaren maaşlı kadrolara geçirildiği, davacının babasının bu tarihten önce görevinden ayrıldığı, barem ve teadül kanunlarına tabi olmadığı gibi tevdiatçı ve iştirakçi durumunda olmadığı ve bu nedenle geçici 28.madde kapsamında bulunmadığı dolayısıyla davacıya yetim aylığı bağlanamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
İdare Mahkemesi kararının temyizen bozulması istenilmektedir.
Dava dosyası ile temyiz dosyasının incelenmemesinden, davacının babası 1309 doğumlu ...'un jandarma çavuşu olarak 19 yıl 8 ay 11 gün görev yaparak 1938 yılında hastalığı nedeniyle görevinden ayrıldığı, davacının kocasının ölümü üzerine babasından yetim aylığı almak için başvurduğu bu istemin babasının 1325 ve 1583 sayılı kanuna göre 20 yıldan az askerlik yaptığı nedeniyle reddedildiği, 2665 sayılı Kanun yürürlüğe girince davacının yeniden başvurduğu bu istemininde 1683 sayılı kanunda öngörülen 20 yıl koşulu gerekçe gösterilerek reddedildiği ve davacının bu işlemin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.
1683 sayılı Askeri ve Mülki Tekaüt Kanununun 19.maddesi "Gedikli küçük zabitler tekaüde istihkak kazanmak için bilfiil yirmi sene hizmete mecburdurlar. Tekaüde istihkak kazandıktan sonra vefat edenlerin yetimlerine de maaş bağlanır." hükmünü taşımaktadır. 5434 sayılı kanuna 1982 tarihinde 2665 sayılı Kanunla eklenen Ek Geçici 1.madde:
"Tevdiatçı veya iştirakçilerden 11.7.1971 tarihinden önce, yaş haddi, malüliyet veya ölüm nedeniyle görevlerinden ayrılmış ve hizmetlerinin azlığı veyahut tevdiatçı olmaları nedeniyle aylık bağlanmamış bulunup da, fiili hizmet süresi 10 yılı geçenlerden hayatta olanların kendilerine ölenlerin dul ve yetimlerine hizmet sürelerine göre ve 1.6.1976 tarih ve 2013 sayılı Kanundan 5434 sayılı kanuna eklenen ek 1.madde esaslarına göre intibakları yapılarak, 5434 sayılı Kanunun diğer hükümleri de gözönüne alınmak şartıyla aylık bağlanır.
Bu hüküm 5434 sayılı Kanunun 53.maddesine 22.6.1956 tarih ve 6741 sayılı Kanunla eklenen fıkraya göre aylık bağlanmış olanlardan fiili hizmet süreleri 10 yıl ve daha fazla bulunanların dul ve yetimleri ile geçici 28.madde kapsamında girenler hakkında da uygulanır." hükmünü içermektedir.
Geçici 28.maddede ise, "Bu kanunun yürürlüğe girmesinden önce 3.6.1930 tarihli ve 1683 sayılı Kanuna tabi vazifelerden istifa ve sair sebeplerle ayrılmış olup da bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte açıkta bulunanlar hakkında emeklilik bakımından aşağıda yazılı hükümler tatbik olunur" hükmü yer almaktadır.
1938 yılında görevinden ayrılan davacının babasının 11 Haziran 1930 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 1683 sayılı Kanun kapsamında bulunduğunun kabulü zorunludur. Bu kişinin hizmeti 20 yıl olmuş olsaydı kendisine anılan Kanuna göre emekli aylığı bağlanacaktı. Bu nedenle hem davacının babasının hemde ölümünden sonra kızı davacının idareye çeşitli kez yapılan başvuruları bu gerekçeyle reddedilmiştir. Ancak 30.4.1982 günlü Resmi Gazete'de yayımlanan 2665 sayılı Kanun davacı açısından hak doğurmuştur.
Bu itibarla davacının babasının 19 yıl 8 ay 11 günlük hizmeti 10 yıldan fazla olduğundan davacıya yetim aylığı bağlanması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, davayı reddeden İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmediğinden anılan kararın 2577 sayılı Kanunun 49.maddesi 1.fıkrası uyarınca bozulmasına, aynı gerekçeyle 49.maddenin 2.fıkrasına göre dava konusu işlemin iptaline karar verildi.