Danıştay 8. Daire 2019/10 Esas 2022/2406 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/10
Karar No : 2022/2406


DAVACI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
28/12/2018 tarih ve 30639 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tarife ile değiştirilen 2017 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin "Avukatlık Ücret Tarifesi" bölümünün Birinci Kısım, İkinci Bölümünde yer alan 6. maddesinin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 10.07.2018 tarih ve E:2018/229 sayılı yürütmenin durdurulması kararı doğrultusunda, dava konusu düzenlemenin 2017 yılı Tarifesi'nden tamamen çıkarılması gerekirken, "6502 sayılı Kanunun 70 inci maddesinin birinci fıkrası saklı kalmak kaydıyla il ve ilçe tüketici hakem heyetleri, sebze ve mevye hal hakem heyetleri nezdinde sunulacak hukuki yardımlar için Tarifenin üçüncü kısmına göre belirlenir. Ancak üçüncü kısmına göre belirlenecek hizmete konu işin ücreti, maktu ücretin altında ise, 360,00 TL" şeklinde değiştirilerek muhafaza edilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 10.07.2018 tarih ve E:2018/229 sayılı kararında, tüketici hakem heyetleri yönünden, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 70 inci maddesine atıf yapılmak suretiyle tüketici hakem heyetlerince avukatlık ücreti ödenmesine karar verilemeyeceği belirtilmek suretiyle yürütmenin durdurulması kararı verildiğinden, dava konusu düzenlemeye "6502 sayılı Kanunun 70 inci maddesinin birinci fıkrası saklı kalmak kaydıyla" ibaresinin eklendiği, düzenlemenin yapıldığı bölümün başlığının "İş Takibi Konusundaki Hukuki Yardımlarda Ödenecek Ücret" olduğu dikkate alındığında, burada düzenlenen tüm ücretlerin avukat ve müvekkil arasındaki akdi ilişkiye dayanan akdi vekalet ücreti olduğu, nitekim Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 06.12.2018 tarih ve İtiraz No: 2018/599 sayılı kararının da aynı yönde olduğu, yargı kararının gereğini yerine getiren dava konusu Tarife maddesinde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Dava konusu 2017 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin "Avukatlık Ücret Tarifesi" bölümünün Birinci Kısım, İkinci Bölümünde yer alan 6. maddesinde yapılan düzenlemede, 2017 yılı Tarifesinin ilk halinde mevcut bulunan "hizmete konu işin değeri maktu ücretin altında ise hizmete konu işin değeri kadar" ibaresine yer verilmediği görüldüğünden ve bu durum hizmete konu işin değerinin üzerinde vekalet ücreti ödenmesine yol açacağından düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı, bu nedenle anılan düzenlemenin iptaline karar verilmesi gerektiği; öte yandan dava konusu düzenlemedeki maktu ücretteki artış oranı bir önceki yıl Tarifesine kıyasla makul düzeyde kaldığı değerlendirildiğinden maktu ücretteki artış oranı yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : 28/12/2018 gün ve 30639 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tarife ile değiştirilen 2017 Yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin "Avukatlık Ücret Tarifesi" bölümünün Birinci Kısım, İkinci Bölümünde yer alan 6. maddesinin iptali istenilmektedir.
Danıştay Sekizinci Dairesi'nin 10.07.2018 tarih ve E:2018/229 sayılı kararında, tüketici hakem heyetleri yönünden, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 70 inci maddesine atıf yapılmak suretiyle tüketici hakem heyetlerince avukatlık ücreti ödenmesine karar verilemeyeceği belirtilmek suretiyle yürütmenin durdurulması kararı verildiğinden, dava konusu düzenlemeye "6502 sayılı Kanunun 70 inci maddesinin birinci fıkrası saklı kalmak kaydıyla" ibaresinin eklendiği, düzenlemenin yapıldığı bölümün başlığının "İş Takibi Konusundaki Hukuki Yardımlarda Ödenecek Ücret" olduğu dikkate alındığında, burada düzenlenen tüm ücretlerin avukat ve müvekkil arasındaki akdi ilişkiye dayanan akdi vekalet ücreti olduğu, nitekim Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 06.12.2018 tarih ve İtiraz No: 2018/599 sayılı kararıyla da bu duruma vurgu yapıldığı, yargı kararının gereğini yerine getiren dava konusu Tarife maddesinde hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
02.01.2017 tarih ve 29936 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2017 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin muhtelif maddelerinin iptali istemiyle açılan davada, Dairemizin 23.05.2017 tarih ve E:2017/1257 sayılı kararı ile 2017 Yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin "Ücret Tarifesi" bölümünün Birinci Kısım İkinci Bölümünde yer alan 6. maddesinin yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiş, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 05.10.2017 tarih ve YD İtiraz No: 2017/940 sayılı kararı ile anılan madde yönünden davalı idare itirazı reddedilmiştir.

Bunun üzerine 2017 Yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tarife, 28/12/2017 tarih ve 30284 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş, 2017 Yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin "Avukatlık Ücret Tarifesi" bölümünün Birinci Kısım, İkinci Bölümde yer alan 6. maddesi, "İl ve ilçe tüketici hakem heyetleri, sebze ve meyve hal hakem heyetleri nezdinde sunulacak hizmetlerde, avukatlık ücreti Tarifenin üçüncü kısmına göre hesaplanır. Ancak üçüncü kısmına göre belirlenecek hizmete konu işin ücreti, maktu ücretin altında ise maktu ücret 360,00 TL" şeklinde değiştirilmiştir.
Bu maddenin iptali istemiyle açılan davada, Dairemizin 10.07.2018 tarih ve E:2018/229 sayılı kararı ile dava konusu düzenleme, il ve ilçe tüketici hakem heyetleri ile sebze ve meyve hal hakem heyetleri yönünden ayrı ayrı ele alınarak; 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 70. maddesinin 1. fıkrasında, tüketici hakem heyetlerince avukatlık ücreti ödenmesine karar verilemeyeceğinin açıkça düzenlenmiş olması karşısında, il ve ilçe tüketici hakem heyetlerinde avukatlık ücretine karar verileceği yolundaki dava konusu Tarife maddesinde hukuka uyarlık görülmediği; öte yandan vekil ile takip edilen davalarda mahkemelerce avukatlık ücretine hükmedileceği, sebze ve meyve hal hakem heyetlerinin ise yargısal bir mercii olmadığı, bu nedenle çözüme kavuşturdukları uyuşmazlıklarda vekalet ücretine hükmedemeyecekleri, bu konuda üst hukuk normlarında da herhangi bir hüküm bulunmadığı gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına karar verilmiş, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 06.12.2018 tarih ve YD İtiraz No:2018/599 sayılı kararı ile dava konusu maddenin gerek madde başlığı gerek düzenlendiği yer dikkate alındığında; Tarifenin "Avukatlık Ücret Tarifesi" bölümünün Birinci Kısım, İkinci Bölümünün başlığının "İş takibi konusundaki hukuki yardımlarda ödenecek ücret" olduğu ve bu başlık altında düzenlenen tüm ücretlerin vekil ile müvekkil arasındaki akdi ilişkiye dayanan akdi vekalet ücretini içerdiği, söz konusu madde açısından incelenecek hususun, belirlenen avukatlık ücreti miktarının hukukiliğinin incelenmesi olduğu dikkate alındığında; davalı idarenin bu husustaki itirazının kabulüne karar verilmiştir.
Dairemizin 10.07.2018 tarih ve E:2018/229 sayılı kararı gereği dava konusu Tarife değişikliği 28/12/2018 tarih ve 30639 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun "Avukatlık ücreti" başlıklı 164. maddesinde; "(Değişik : 2/5/2001 - 4667/77 md.) Avukatlık ücreti, avukatın hukukî yardımının karşılığı olan meblâğı veya değeri ifade eder.
Yüzde yirmibeşi aşmamak üzere, dava veya hükmolunacak şeyin değeri yahut paranın belli bir yüzdesi avukatlık ücreti olarak kararlaştırılabilir.
İkinci fıkraya göre yapılacak sözleşmeler, dava konusu para dışındaki mal ve haklardan bir kısmının aynen avukata ait olacağı hükmünü taşıyamaz.

Avukatlık asgarî ücret tarifesi altında vekâlet ücreti kararlaştırılamaz. Ücretsiz dava alınması halinde, durum baro yönetim kuruluna bildirilir.(Değişik üçüncü ve dördüncü cümle:13/1/2004 – 5043/5 md.) Avukatlık ücretinin kararlaştırılmamış olduğu veya taraflar arasında yazılı ücret sözleşmesinin bulunmadığı yahut ücret sözleşmesinin belirgin olmadığı veya tartışmalı olduğu veya ücret sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün geçersiz sayıldığı hallerde; değeri para ile ölçülebilen dava ve işlerde asgari ücret tarifelerinin altında olmamak koşuluyla ücret itirazlarını incelemeye yetkili merci tarafından davanın kazanılan bölümü için avukatın emeğine göre ilâmın kesinleştiği tarihteki müddeabihin değerinin yüzde onu ile yüzde yirmisi arasındaki bir miktar avukatlık ücreti olarak belirlenir. Değeri para ile ölçülemeyen dava ve işlerde ise avukatlık asgari ücret tarifesi uygulanır.
Dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekâlet ücreti avukata aittir. Bu ücret, iş sahibinin borcu nedeniyle takas ve mahsup edilemez, haczedilemez." hükmü bulunmakta olup; 1136 sayılı Avukatlık Kanunu'nun "Avukatlık ücret tarifesinin hazırlanması" başlıklı 168. maddesinin 1. fıkrasında, "Baronun yönetim kurulları, her yıl Eylül ayı içerisinde, yargı yerlerindeki işlemler ile diğer işlemlerden alınacak avukatlık ücretinin asgari hadlerini gösteren birer tarife hazırlayarak Türkiye Barolar Birliğine gönderirler."; 2. fıkrasında, "Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunca, baro yönetim kurullarının teklifleri de göz önüne alınmak suretiyle uygulanacak tarife o yılın Ekim ayı sonuna kadar hazırlanarak Adalet Bakanlığına gönderilir. Şu kadar ki hazırlanan tarifede; genel bütçeye, il özel idareleri, belediye ve köylere ait vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davalar ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun uygulanmasından doğan her türlü davalar için avukatlık ücreti tutarı maktu olarak belirlenir. Bu tarife Adalet Bakanlığına ulaştığı tarihten itibaren bir ay içinde Bakanlıkça karar verilmediği veya tarife onaylandığı takdirde kesinleşir. Ancak Adalet Bakanlığı uygun bulmadığı tarifeyi bir daha görüşülmek üzere, gösterdiği gerekçesiyle birlikte Türkiye Barolar Birliğine geri gönderir. Geri gönderilen bu tarife, Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunca üçte iki çoğunlukla aynen kabul edildiği takdirde onaylanmış, aksi halde onaylanmamış sayılır; sonuç Türkiye Barolar Birliği tarafından Adalet Bakanlığına bildirilir. (...) " hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME
02.01.2017 tarih ve 29936 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2017 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin "Avukatlık Ücret Tarifesi" bölümünün Birinci Kısım, İkinci Bölümünde yer alan 6. maddesinin ilk halinde, "İl ve ilçe tüketici hakem heyetleri, sebze ve meyve hal hakem heyetleri ve benzeri heyetler ya da kurullar nezdinde sunulacak hizmetlerde, hizmete konu işin değerinin % 12’sinden aşağı olmamak üzere. Ancak hizmete konu işin değeri maktu ücretin altında ise hizmete konu işin değeri kadar 360,00 TL" düzenlemesi yer almakta idi.
Bu düzenlemeye karşı açılan davada Dairemizin 23/05/2017 tarih ve E:2017/1257 sayılı kararıyla, dava konusu tarife maddesinde, hakem heyetleri ve benzeri heyetler ya da kurullar nezdinde sunulacak hizmetlerde, hizmete konu işin değerinin maktu ücretin üzerinde olması halinde, hükmedilecek avukatlık ücretinin işin değerinin %12'sinden aşağı olamayacağı düzenlenmekle birlikte tarifenin "Ücret Tarifesi" Bölümünün Üçüncü Kısmında olduğu gibi azalan oranda bir kademelendirmeye gidilmediği, bu itibarla, işin değerinin maktu ücretin çok üzerinde olduğu hallerde de, avukatlık ücretinin işin değerinin %12'si üzerinden hesaplanacağı anlaşıldığından, söz konusu durum, harcanan emek ve çabanın oldukça üstünde avukatlık ücretine hükmedilerek taraflara ölçüsüz bir yükümlülük getirilmesine neden olacağı, öte yandan, dava konusu tarife maddesinde yer alan, "ve benzeri heyetler ya da kurullar" ibaresi nedeniyle, söz konusu maddenin hangi heyet ya da kurulları kapsadığı konusunda tereddütler yaşanabileceğinden düzenlemede hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle yürütmenin durdurulmasına karar verilmiş, karara karşı itiraz yoluna başvurulması üzerine ise anılan madde yönünden Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 05.10.2017 tarih ve YD İtiraz No:2017/940 sayılı kararı ile itirazın reddine karar verilmiştir.
Dairemizin yukarıda belirtilen yürütmenin durdurulması kararı gereği 2017 yılı Tarifesinin "Avukatlık Ücret Tarifesi" Bölümünün Birinci Kısım, İkinci Bölümde yer alan 6. maddesi, "İl ve ilçe tüketici hakem heyetleri, sebze ve meyve hal hakem heyetleri nezdinde sunulacak hizmetlerde, avukatlık ücreti Tarifenin üçüncü kısmına göre hesaplanır. Ancak üçüncü kısmına göre belirlenecek hizmete konu işin ücreti, maktu ücretin altında ise maktu ücret 360,00 TL" şeklinde değiştirilmiş ise de; bu düzenlemenin iptali istemiyle açılan davada, Dairemizin 05.04.2022 tarih E:2018/229 K:2022/2405 sayılı kararı ile "Dairemizin 23/05/2017 tarih ve E:2017/1257 sayılı yürütmenin durdurulması kararı gereği, Tarife maddesinde yer alan, "ve benzeri heyetler ya da kurullar" ibaresinin madde metninden çıkarıldığı ve nispi avukatlık ücretinin hesabında belirlenen %12’lik tek oran uygulamasından vazgeçilerek Tarifenin üçüncü kısmına yapılan atıfla azalan oranda kademelendirme yapıldığı ve bu hususlarda hukuka aykırılık bulunmadığı görülmekte ise de; Daire kararında hukuka aykırılığına hükmedilmediği halde düzenlemenin ilk halinde mevcut bulunan "hizmete konu işin değeri maktu ücretin altında ise hizmete konu işin değeri kadar" ibaresinin de madde metninden çıkarılarak hizmete konu işin ücretinin maktu ücretin altında kalması halinde hükmedilecek akdi vekalet ücretinin maktu ücrete yükseltildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, hizmete konu işin değerinin üzerinde vekalet ücreti ödenmesine yol açacağından 2017 yılı Tarifesinin ilk halinde mevcut bulunan "hizmete konu işin değeri maktu ücretin altında ise hizmete konu işin değeri kadar" ibaresine yer verilmemesi nedeniyle dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık görülmediği" gerekçesiyle iptal kararı verilmiştir.
Dava konusu düzenlemede ise, "6502 sayılı Kanunun 70 inci maddesinin birinci fıkrası saklı kalmak kaydıyla il ve ilçe tüketici hakem heyetleri, sebze ve meyve hal hakem heyetleri nezdinde sunulacak hukuki yardımlar için Tarifenin üçüncü kısmına göre belirlenir. Ancak üçüncü kısmına göre belirlenecek hizmete konu işin ücreti, maktu ücretin altında ise, 360,00 TL" kuralı yer almaktadır.
Buna göre; dava konusu düzenlemede de 2017 yılı Tarifesinin ilk halinde mevcut bulunan "hizmete konu işin değeri maktu ücretin altında ise hizmete konu işin değeri kadar" ibaresine yer verilmediği anlaşıldığından bu haliyle hizmete konu işin değerinin üzerinde vekalet ücreti ödenmesine yol açacağından düzenlemede hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.

Öte yandan maktu vekalet ücreti yönünden yapılan incelemede ise; dava konusu düzenlemeye ilk kez 2014 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde yer verildiği ve maktu ücretin 250,00 TL olarak belirlendiği, 2015 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde bir önceki yıl Tarifesine göre herhangi bir artış gerçekleştirilmediği, 2016 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde, %30 oranında artış yapılarak 325,00 TL şeklinde düzenlendiği, 2017 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde ise, bir önceki yıl Tarifesiyle belirlenen 325,00 TL maktu ücrete %10,76 oranında artış yapılarak 360,00 TL'ye yükseltildiği anlaşılmaktadır.
2016 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine karşı açılan davada, Dairemizin 02.10.2018 tarih ve E:2015/15049 K:2018/5104 sayılı kısmen iptal kısmen ret kararı, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 02.12.2020 tarih ve E:2019/1027 K:2020/2808 sayılı kararı ile maktu ücretlerdeki artış oranına ilişkin verilen iptal kararı yönünden bozulmuş diğer kısımlar yönünden ise onanarak kesinleşmiştir. Bozma kararında yer verilen gerekçeler doğrultusunda yeniden yapılan incelemede, Dairemizin 05.04.2022 tarih ve E:2021/2151 K:2022/2403 sayılı kararı ile 2016 yılı Tarifesinde yer alan maktu ücretlerde bir önceki yıl Tarifesine göre %33,33 ve bu oranın altında yapılan artışların hukuka uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Buna göre, 2016 yılı Tarifesinde gerçekleştirilen %30 oranındaki artış, Dairemizin yukarıda bahsi geçen kararı ile hukuka uygun bulunduğu, 2017 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nde ise 360,00 TL olarak düzenlenen vekalet ücretindeki %10,76'lık artış oranının da 2016 yılı enflasyon oranının yıllık %8,53 olduğu dikkate alındığında, makul düzeyde kaldığı anlaşıldığından dava konusu düzenlemede yer alan maktu ücrete ilişkin düzenlemede artış oranı yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 28/12/2018 tarih ve 30639 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tarife ile değiştirilen 2017 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'nin "Avukatlık Ücret Tarifesi" bölümünün Birinci Kısım, İkinci Bölümünde yer alan 6. maddesinde yapılan düzenlemenin "hizmete konu işin değeri maktu ücretin altında ise hizmete konu işin değeri kadar" ibaresine yer verilmemesi nedeniyle İPTALİNE, oybirliği ile; aynı düzenlemede yer alan maktu ücretteki artış oranı yönünden ise DAVANIN REDDİNE, oybirliği ile,
2. Dava kısmen iptal kısmen ret ile sonuçlandığından ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin yarısı olan … TL'nin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine; diğer yarısı olan … TL'nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, … TL vekalet ücretinin de davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
05/04/2022 tarihinde karar verildi.