Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2419 Esas 2022/1243 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2419
Karar No : 2022/1243

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Tüketim Malları Sanayi AŞ.
(Eski Unvan: ... Satış Dağıtım Ltd. Şti.)
VEKİLLERİ : Av. ... , Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALILAR): 1-...
VEKİLİ : ...
2-... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 26/11/2020 tarih ve E:2018/1644, K:2020/5471 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 9603.21.00.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlu (GTİP) diş fırçalarının (takma damak fırçaları dahil) ithalatında, 1. yıl için 0,23 ABD Doları/Adet, 2. yıl için 0,22 ABD Doları/Adet, 3. yıl için 0,21 ABD Doları/Adet ek mali yükümlülük getirilmesine ilişkin 03/02/2018 tarih ve 30321 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2017/10797 sayılı Diş Fırçası İthalatında Korunma Önlemi Uygulanmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı'nın iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 26/11/2020 tarih ve E:2018/1644, K:2020/5471 sayılı kararıyla;
Anayasa'nın "Piyasaların Denetimi ve Dış Ticaretin Düzenlenmesi" başlığını taşıyan dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı'nın yayımlandığı tarihte yürlükte bulunan şekliyle 167. maddesinin son fıkrası, 2976 sayılı Dış Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı'nın yayımlandığı tarihte yürlükte bulunan şekliyle, 1., 2., 3. maddeleri ile 29/05/2004 tarih ve 25476 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 10/05/2004 tarih ve 2004/7305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki "İthalatta Korunma Önlemleri Hakkında Karar"ın 1., 2., 3., 4., 5. maddelerine yer verilerek,
Yerli üretici ... Fırça ve Plastik AŞ. tarafından, artan ithalattan zarar gördüğü gerekçesiyle diş fırçaları ithalatında koruma önlemi alınması için İthalat Genel Müdürlüğüne başvuruda bulunulması üzerine, 22/04/2017 tarih ve 30046 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 2017/2 sayılı İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin Tebliğ ile soruşturma başlatıldığı, soruşturma sonrasında İthalatta Korunma Önlemleri Değerlendirme Kurulunca, ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi uygulanmasına yönelik Bakanlar Kuruluna öneride bulunulmasına karar verildiği, bu hususun da 28/08/2017 tarih ve 30168 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2017/10 sayılı İthalatta Korunma Önlemlerine İlişkin Tebliğ'de yayımlandığı, sonrasında 2017/10797 sayılı Diş Fırçası İthalatında Koruma Önlemi Uygulanmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı'nın 03/02/2018 tarih ve 30321 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiğinin anlaşıldığı;
Dava konusu Bakanlar Kurulu Kararında, 9603.21.00.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlu (GTİP) diş fırçalarının (takma damak fırçaları dahil) ithalatında, 1. yıl için 0,23 ABD Doları/Adet, 2. yıl için 0,22 ABD Doları/Adet, 3. yıl için 0,21 ABD Doları/Adet ek mali yükümlülüğün, gümrük idarelerince ithalatta alınan gümrük vergileri ve diğer mali yükümlülüklerden ayrı olarak tahsil edileceği, ek mali yükümlülüğün tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun Hükümlerinin uygulanacağı, Karar'da ek listede yer alan ülkeler ve gümrük bölgeleri menşeli eşyanın koruma önlemi uygulamasından muaf tutulması amacıyla tarife kontenjanı açıldığı hususlarının düzenlendiği;
2007/10 sayılı Tebliğ eki Diş Fırçaları İthalatında Korunma Önlemi Soruşturmasına İlişkin Özet Sonuç Raporunda ise, soruşturma konusu ürün olan diş fırçaları ithalatının, soruşturma dönemi içerisinde önemli düzeyde artış gösterdiği, 2013 yılından 2016 yılına miktar bazında %58 oranında artan ithalatın, 2014, 2015, ve 2016 yıllarında sırasıyla %16, %19 ve %14 oranlarında arttığı, bu verilerin, soruşturma konusu ürün ithalatında yakın zamanda ciddi, önemli ve keskin bir artış yaşandığına işaret ettiği; bunun yanı sıra, başvuru sahibi yerli üreticinin ekonomik göstergelerinde 2013 yılından 2016 yılına kadar karlılık ve diğer birçok göstergesinde yıllar itibariyle bir azalış trendi olduğunun görüldüğü; yerli üretimin durumunu etkileyebilecek diğer faktörlerin zarar üzerinde etkisinin olmadığının tespit edildiği, bu çerçevede, ithalat artışı ile ciddi zarar arasında nedensellik bağının bulunduğunun değerlendirildiği; diğer yandan öngörülmeyen gelişmeler değerlendirildiğinde, Çin, Vietnam ve Hindistan'da soruşturma konusu ürün üretimini gerçekleştiren firma sayısı ve üretim kapasitelerinde artış olduğu, uluslararası firmaların alım taleplerini buraya kaydırdığı ve fiyatlarını düşürmesi ile artan şekilde ülkemize yönelik ihracatlarını hızlandırdıklarının görüldüğü yönünde tespitlerde bulunulduğu; soruşturma konusu ürünün ithalatına karşı koruma önlemi uygulanması için anlaşma ve mevzuat kapsamında gerekli şartların oluştuğu, bu çerçevede, soruşturma konusu ürün ithalatında 3 yıl süreyle adet başına ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi uygulanmasının uygun olacağı sonucuna ulaşıldığının görüldüğü;
Bu durumda, Karar'da belirtilen ürünün ithalatının, Anayasa'dan ve Kanun'dan alınan yetki çerçevesinde, dış ticareti düzenlemek ve yerli üreticileri korumak amacıyla, ilgili mevzuat çerçevesinde, ithalatın seyri ve ithalatın yerli üreticiler üzerindeki etkisi, iç piyasa ve sanayinin gereksinimleri, iç ve dış ekonomik gelişmelerin dikkate alınması suretiyle, malın aynı veya doğrudan rakip mallar üreten yerli üreticiler üzerinde ciddi zarar veya ciddi zarar tehdidi oluşturabileceği sonucuna varılarak ve bu zarar tehdidiyle sınırlı olmak kaydıyla, ülke yararının gerektirdiği durumlar nedeniyle üç dönem için ek mali yükümlülük biçiminde getirilen korunma önlemlerinin, Anayasa ve diğer düzenleyici kurallarla öngörülen düzenlemelere aykırı düşmediği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, yerli üreticiyi koruma adına tüm ithalata önlem getirilmesinin ölçülülük ilkesine aykırı olduğu, yerli üretici alt ve orta segmentlerde üretim yaptığı halde üst segment ürünlere de önlem getirildiği; şikayete tabi ithalat düşük birim fiyatlı ülkelerden gerçekleştirilmesine rağmen, önlemin yüksek birim fiyatı olanlar da dahil tüm ülkelere getirildiği, mevzuat uyarınca getirilen önlemin zararla sınırlı olması gerektiği; müşteki firmanın önemli bir fason üretici olduğu, fason üretilen ürünlerin çok daha düşük fiyattan satıldığı, meydana geldiği iddia edilen zararın ithal ürünlerden mi yoksa diğer perakendecilere üretilen fason ürünlerden mi kaynaklandığı hususunun incelenmediği; diş fırçası kullanımının gelişmiş ülkelere nazaran düşük olduğu ülkemizde, koruma önleminin kamu sağlığı ve ülke yararına aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı idareler tarafından, istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Üye ...'in, soruşturma konusu ürün ithalatında 3 yıl süreyle adet başına ek mali yükümlülük şeklinde korunma önlemi uygulanmasına yönelik dava konusu Bakanlar Kurulu Kararı'nın iptali isteminden kaynaklanan uyuşmazlığın çözümünün vergi dava dairesinin görevinde bulunduğu yolundaki oyuna karşılık, uyuşmazlığın Danıştay Onuncu Dairesinin görevinde olduğuna oyçokluğu ile karar verilerek uyuşmazlığın esasına geçildi:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davacının temyiz isteminin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 26/11/2020 tarih ve E:2018/1644, K:2020/5471 sayılı kararının ONANMASINA,
3.Kesin olarak, 06/04/2022 tarihinde usulde oyçokluğu, esasta oybirliği ile karar verildi.