Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/926 Esas 2022/1245 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/926
Karar No : 2022/1245

TEMYİZ EDENLER : I- (DAVACI): ...
VEKİLİ : Av. ...
II- (DAVALILAR):
1-... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...
2-... Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 28/11/2019 tarih ve E:2016/14113, K:2019/8911 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kocaeli ili, Darıca ilçesi, ... Mahallesinde bulunan ... parsel sayılı taşınmazın önünde yer alan Hazinenin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazın 377,98 m²'sinin beton dolgu, bahçe, havuz, kamelya olarak kullanılmak üzere fuzulen işgalinden dolayı 13/08/2004-12/08/2009 tarihleri arasındaki dönem için belirlenen 36.391,42-TL ecrimisil bedelinin istenilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ve aynı taşınmazın 376,35 m²'sinin havuz, kamelya ve bahçe yapılmak suretiyle fuzulen işgalinden dolayı 08/03/2011-07/03/2016 tarihleri arasındaki dönem için belirlenen 54.430,72-TL ecrimisil bedelinin istenilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesi ile Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkındaki Yönetmeliğin 88. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 28/11/2019 tarih ve E:2016/14113, K:2019/8911 sayılı kararıyla;
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 1., "Tarihi ve bedii değeri olmayan taşınmaz mallarla ilgili işlemler" başlıklı 74., "Ecrimisil ve tahliye" başlıklı 75. maddeleri ile 19/6/2007 tarih ve 26557 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin "Amaç" başlıklı 1., "Kapsam" başlıklı 2., "Tanımlar" başlıklı 4. ve "İşgalin devamı" başlıklı 88. maddelerine yer verilerek,
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 88. maddesi yönünden;
2886 sayılı Kanun'un 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların fuzulen işgali halinde ecrimisil bedelinin ne şekilde belirleneceği, belirlenen bu bedelin nasıl tahsil edileceği ve söz konusu taşınmazın tahliye ettirilmesine yönelik düzenlemelere yer verildiği,
Uyuşmazlıkta, davacı tarafından 2886 Kanun'un ecrimisile yönelik düzenlemeler ihtiva eden 74. ve 75. maddelerinde, işgale konu taşınmaza yönelik olarak bir defa ecrimisil alınınca ikinci defa ecrimisil alınabileceği yönünde bir düzenlemenin bulunmadığı, bu sebeple Kanun'a göre alt düzenleyici işlem olan Yönetmelik ile aynı taşınmazdan bir defa ecrimisil alındıktan sonra işgalin devamı halinde ikinci defa ecrimisil alınabileceğine yönelik getirilen düzenlemenin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmekle birlikte; 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesinde taşınmazın fuzulen işgalinin devam etmesi halinde müteakip defa ecrimisil istenemeyeceği yolunda herhangi bir hükme yer verilmediği, nitekim işgalin devam etmesi durumunda idarenin ecrimisil istemesinin yasal bir zorunluluk olduğu;
Diğer taraftan, 2886 sayılı Kanun ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'te öngörülen yöntem izlenerek fuzuli şagilin tahliye ettirilmemesinin ilgili kamu görevlilerinin hukuki ve cezai sorumluluğunu gerektirdiği, buna karşılık, devletin tasarrufundaki taşınmazı işgal eden kişinin ecrimisil ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmadığından, düzenlemenin kamu yararı ve hizmet gerekleri ile üst hukuk normuna aykırı olmadığı sonucuna varıldığı;
... tarih ve ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesi yönünden;
Davacı tarafından aynı döneme ilişkin olarak tahakkuk ettirilen ecrimisil ihbarnamesine karşı açılan dava sonucunda söz konusu ihbarnamenin iptaline karar verildiği ve bu kararın Danıştay incelemesinden geçerek kararın kesinleştiği ileri sürülmüş ise de; anılan ihbarnameye karşı açılan davada ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla "... tesis edilen ecrimisil düzeltme ihbarnamesinde işlemin muhatabının tereddüte yer bırakmayacak bir şekilde belirlenmemiş olması sebebiyle hukuka uyarlık bulunmadığı" gerekçesiyle dava konusu işlemin iptal edildiği ve bu kararın Danıştay Onyedinci Dairesinin 09/04/2015 tarih ve E:2015/351, K:2015/1160 sayılı kararıyla onandığı görüldüğünden, söz konusu karara uygun olarak davalı idarece işlemin muhatabı olduğu belirlenen davacı adına düzenlenen davaya konu ihbarnamede bu yönüyle hukuka aykırılık bulunmadığı;
Uyuşmazlığa konu taşınmazın fuzulen işgal edildiği gerekçesiyle davalı idarece söz konusu taşınmazın paydaşı olan diğer 3 kişi adına tahakkuk ettirilen ecrimisil ihbarnamalerine karşı açılan davalarda; Mahkemelerce davaya konu ecrimisil ihbarnamesinin 13/08/2004-12/08/2009 tarihleri arasındaki dönemi için istenilen 36.374,34-TL ecrimisil yönünden; 25.592,52-TL kısmında hukuka aykırılık, 10.781,82-TL'lik kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçeleriyle dava konusu işlemin kısmen iptali, kısmen davanın reddi yolunda verilen kararların, Dairelerinin E:2017/1332, E:2017/1333, E:2017/1471 sayılı dosyalarında onandığı anlaşıldığından, dava konusu uyuşmazlıkla aynı mahiyette olan ve yargı denetiminden geçerek kesinleşen ecrimisil alacağına ilişkin verilen kararların bu uyuşmazlıkta da emsal alınmasında bir hukuki sorun bulunmadığı;
Belirtilen sebeple davaya konu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 25.592,52-TL'lik kısmında hukuka aykırılık, 10.781,82-TL'lik kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı;
... tarih ve ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesi yönünden;
Aynı taşınmaza ilişkin olarak 01/01/2000-12/08/2009 tarihleri arasındaki dönem için ecrimisil istenilmesine yönelik ecrimisil ihbarnamalerine karşı açılan davalarda bilirkişilerce Kocaeli ili, Darıca ilçesi, ... Mahallesinde ... nolu parselin önünde yer alan 1.511,94 m² yüzölçümlü taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu, 1950 yılları sonuna doğru yerleşime açılan tarihi geçmişe sahip Bayramoğlu Yarımadası'nın batısında ... Sokak'ın kuzeybatısında yer aldığı, Darıca ilçe merkezine 3,8 km, İstanbul-Tuzla yerleşimine 8 km, D-100 karayoluna 5,6 km mesafede olduğu, taşınmazın tüm belediye hizmetlerinden yararlandığı, ulaşım olanaklarının iyi olduğu, deniz manzaralı olduğu, imar planlarının olduğu, taşınmazın sadece önünde bulunduğu binanın (yazlık villa- 2. konut) kullanımına açık olduğu, kamunun kullanımının mümkün olmadığı, dava konusu taşınmazın kullanımı ile, binanın denize sıfır ve tek başına kıyıdan yararlanır konuma geldiği ve yapı tipi olarak yalı niteliğini kazandığı, bahçe, havuz, kamelya olarak kullanılan taşınmazın ticari kullanımının söz konusu olmadığı, dava konusu taşınmazın bulunduğu civarda emlak piyasasında yapılan araştırmada dava konusu taşınmazda kira bedelinin 2004 yılı için 10,00-TL/m²-11,00-TL/m² olacağı kanaatine varılarak, taşınmazın bulunduğu alanın özellikleri ile değerine etki eden tüm diğer özellikler dikkate alınarak başlangıç ecrimisil birim bedeli olarak 2004 yılı için 10,50 TL/m² takdir ve tespit edildiği, sonraki dönemler için TÜİK 12 aylık ortalamalara göre Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) değişim oranları ile arttırılarak ecrimisil bedellerinin hesaplandığı, bu hesaplamaya göre 2009 yılı için 16,66-TL/m² birim bedelinin tespit edildiği ve Mahkemelerce bu birim bedelleri üzerinden yapılan hesaplamalar dikkate alınarak verilen kararların Daireleri tarafından onandığı görüldüğünden, önceki döneme yönelik kesinleşen ecrimisil birim bedeline yeniden değerlendirme oranı uygulanarak 08/03/2011-07/03/2016 dönemine yönelik ecrimisil hesaplaması yoluna gidilmesinde hukuki bir engel bulunmadığı;
Uyuşmazlıkta, 2009 yılında 16,66-TL olarak bulunan metrekare birim bedeli üzerinden yeniden değerlendirme oranlarında güncellenmek suretiyle yapılan hesaplamada; metrekare birim bedelleri 2011 yılı için 18,34-TL, 2012 yılı için 20,22-TL, 2013 yılı için 21,80-TL, 2014 yılı için 22,66-TL, 2015 yılı için 24,95-TL, 2016 yılı için 26,34-TL olarak bulunduktan sonra, belirtilen yıllık ecrimisil birim bedelleri üzerinden yapılan hesaplamada 376,35 m²'lik alanın işgali nedeniyle davacıdan 08/03/2011-07/03/2016 tarihleri arasındaki dönem için 41.164,61-TL ecrimisil alınabileceği sonucuna varıldığı;
Bu itibarla davaya konu ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 41.164,61-TL'lik kısmında hukuka aykırılık bu miktarı aşan 13.266,11-TL'lik kısmında ise hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle,
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkındaki Yönetmeliğin 88. maddesi, ... tarih ve ...sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 25.592,52-TL'lik kısmı ve ... tarih ve ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 41.164,61-TL'lik kısmı yönünden davanın reddine, ... tarih ve ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 10.781,82-TL'lik kısmı ile ... tarih ve ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin 13.266,11-TL'lik kısmının iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesi 5 yıllık zamanaşımı süresi geçtikten sonra düzenlendiğinden hukuka aykırı olduğu; öte yandan aynı taşınmazın işgalinden dolayı ikinci kez ecrimisil istenmesine olanak sağlayan bir kanun hükmü bulunmadığından, dava konusu Yönetmelik hükmü ile ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesinin de iptali gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idareler tarafından, dava konusu taşınmazla aynı nitelik ve özelliklere sahip ... sayılı parselin önündeki Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alan her yönüyle emsal kabul edilerek bedel belirlendiği; taşınmazın aradan geçen süre içerisindeki değer artış/azalışı dikkate alınmadan ve bilirkişi incelemesi yaptırılmadan verilen kararın iptale ilişkin kısımlarının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
Davalı idareler tarafından, davacının temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerden Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz istemlerinin reddine,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen reddi, kısmen dava konusu işlemlerin iptali yolundaki Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 28/11/2019 tarih ve E:2016/14113, K:2019/8911 sayılı kararının ONANMASINA,
3.Kesin olarak, 06/04/2022 tarihinde, ... tarih ve ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesi yönünden oyçokluğu, diğer kısımlar yönünden oybirliği ile karar verildi.

KARŞI OY
X- 20/08/2011 tarih ve 28031 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 336 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği'nin 5. maddesinin 3. bendinde ise, ''Hazine taşınmazlarının gerçek veya tüzel kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde; tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak bedel tespit komisyonunca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere, tarımsal amaçlı kullanımlar ile belediye ve mücavir alan sınırları dışında gelir getirici unsur taşımayan kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde birbuçuğundan; belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için ise taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edilir.'' düzenlemesi yer almaktadır.
Milli Emlak Genel Tebliği'nin yürürlük tarihinden sonraki dönem olan 08/03/2011-07/03/2016 tarihlerini kapsayan ... tarih ve ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesi dönemi için ecrimisil bedelinin belirlenmesinde; 336 sıra nolu Milli Emlak Genel Tebliği'nin 5. maddesinin 3. fıkrasında yer alan belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin % 3'ünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edileceği hükmünün de dikkate alınması gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesindeki bedelin belirlenmesinde, taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin de dikkate alınması gerekirken, bu husus gözetilmeden, eksik inceleme suretiyle verilen Danıştay Onuncu Dairesinin 28/11/2019 tarih ve E:2016/14113, K:2019/8911 sayılı kararının ... tarih ve ... sayılı ecrimisil düzeltme ihbarnamesine yönelik kısmının bozulması gerektiği oyuyla, kararın bu kısmına katılmıyorum.