MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hüküm davacılar ve davalı ... vekillerince temyiz edilmiş, davacılar vekilincede duruşma talep edilmiş olmakla duruşma için tayin edilen 12.03.2019 Salı günü davacılar vekili Av. ... ile davalı ... vekili Av. ... geldiler. Diğer davalı tarafından gelen olmadı. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraf vekilleri dinlendikten sonra vaktin darlığından dolayı işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmış olup dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacılar vekili, ..."nın ... plaka sayılı araç içerisinde yolcu olarak bulunurken... plaka sayılı araç ile yapılan kaza sonucunda hayatını kaybettiğini, davalıların kaza tarihi itibari ile işleten olmaları nedeni ile zarardan mütelsilen sorumlu olmaları nedeniyle eşi Mülkiye için 60.000,00 TL, çocuklar... ve ... için 50.000,00"er TL, annesi ... için 40.000,00 TL ve babası ... için 40.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davacılar ... ile ..."nın kooperatife yönelik davalarından 15/01/2015 tarihli dilekçeleri ile feragat ettikleri anlaşılmıştır.
Davalı S.S. 45 Nolu ... Birlik Minübüscüler Otobüscüler Mot. Taş. Koop. vekili; talebin zaman aşımına uğradığını ve davalının işleten sıfatı bulunmadığından davanın husumetten reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili; davada idari yargının görevli olduğunu, talebin zaman aşımına uğradığını, kazaya karışan aracın ... Şoförler Petrol Nakliye Oto Komisyon Tic. Ltd. Şti."ne 6 yıllığına kiraya verildiğini, davalının işleten sıfatının bulunmaması nedeni ile davanın husumetten reddi gerektiğini ve kusur incelemesi yapılması gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, davacılar vekilinin manevi tazminat taleplerinin kısmen kabulü ile davacıların davalı S.S. 45 Nolu ... Birlik Minübüscüler Otobüscüler Mot. Taş. Koop."ne yönelik açtıkları davalarının ayrı ayrı reddine; davacı ... için 3.000,00 TL, ... için 10.000,00 TL, ... için 10.000,00 TL, ... için 5.000,00 TL ve ... için 5.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 07.07.2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ..."ndan alınarak adı geçen davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş, hüküm davacılar vekili ile davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde bir usulsüzlük bulunmamasına, özellikle müteveffanın kusursuz yolcu olup meydana gelen zarardan davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu olmasına göre davalı ... vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan ve yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazasından kaynaklanan ölüm nedeniyle manevi tazminat istemine ilişkindir.
Davacılar ... ve ... oğullarının ölümü nedeni ile manevi zarara uğradıkları iddiası ile açtığı davada, 15/01/2015 tarihli dilekçe ile eldeki davaya konu manevi tazminat alacağı yönünden davalı S.S. 45 Nolu ... Birlik Minübüscüler Otobüscüler Mot. Taş. Koop."ne yönelik açılan davadan feragat ettiklerini bildirmiştir.
Davacı taraf tam teselsülde olduğu gibi, zararının tümünün tazminini müteselsil borçluların hepsinden isteyebileceği gibi, birisinden de isteyebilir. Davaya konu kaza tarihi itibariyle yürürlükte olan 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 145. maddesi hükmüne göre, sorumlulardan birinin zararı ödemesi halinde, diğerleri bu oranda borçtan kurtulurlar. Ancak müteselsil borçluların borçtan tamamen veya kısmen kurtulabilmeleri, alacaklının bilfiil tatmin edilmiş olması halinde söz konusudur. Bunun aksinin kabul edilebilmesi için ya alacaklının teselsülden açıkça feragat etmiş olması yahut da böyle bir feragatin durumdan kesin olarak anlaşılması lazımdır. Yine, Borçlar Kanunu"nun 147. maddesi hükmüne göre, rücu hakkından yararlanan müteselsil borçlulardan her birinin ödediği miktar oranında alacaklının haklarına halef olacağı ve alacaklının diğerleri zararına, müteselsil borçlulardan birinin durumunu iyileştirdiği takdirde bu fiilin neticelerini şahsen tahammül edeceği açıktır.
Somut olayda; davacılar vekili tarafından, zarardan müteselsilen sorumlu olan araç maliklerine karşı dava açılmış; dava devam ederken davacılar ... ve ... tarafından davalı kooperatif yönünden davadan feragat edilmiştir.
Bu durumda yukarıda ifade olunan yasal düzenlemeler de dikkate alınmak suretiyle, davacılar vekilinin davadan feragatinin, diğer davalı ..."na etkisi ve sirayet edip etmeyeceği değerlendirilip davalının hukuki durumlarının takdir edilmesi gerekirken, eksik incelemeyle, yazılı şekilde hüküm tesisi bozmayı gerektirmiştir
Ayrıca, ... ve ... yönünden S.S. 45 Nolu ... Birlik Minübüscüler Otobüscüler Mot. Taş. Koop."ne yönelik açılan davadan feragat bulunmasına rağmen, bu davacılar yönünden ayrı bir değerlendirme yapılmadan hüküm kurulması isabetli olmamıştır.
3-Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde;
2918 sayılı KTK"nın hükümlerine göre, trafik kaydı "işleteni" kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur.
Aynı Yasa"nın 3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere İşlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı Kanun"un 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanun’un 20/d bendinde ise, motorlu araçların satış ve devirlerinin trafik tescil müdürlüklerinde veya noterliklerde yapılacağı öngörülmekte olup, ancak böyle bir satış ve devir işleminin araç üzerindeki mülkiyet hakkını devre elverişli olduğu açıklanmıştır. Bu devrin yöntemince aracın kayıtlı olduğu tescil müdürlüğüne bildirilmemesi yüzünden aracın tescil kaydında bir değişiklik yapılmaması satışa konu aracın mülkiyetinin geçişini engellemez ise de, anılan yasa maddesinde belirtilen türden resmi bir satış ve devir işlemi yapılmaksızın, satış işlemine dayalı olarak işleten sıfatının ve araç üzerindeki mülkiyet hakkının devredildiğinin kabulü mümkün değildir.
Davalı S.S. 45 Nolu ... Birlik Minübüscüler Otobüscüler Mot. Taş. Koop. davacıların yakını olan müteveffa ..."nın davalı kooperatifin kayıtlı üyesi ve başkanı olarak ... plakalı aracı kendi nam ve hesabına araç işleten sıfatı ile işlettiğini, bu işletmeden doğan gelirlerini de kendisinin aldığını, iktisaden araçtan yararlanan ve fiilen kullanan kişinin de kendisi olduğunu ve müteveffanın kooperatif adına kayıtlı kaza yapan araçta yolcu konumunda olmayıp aracın asıl işleteni olduğunu savunarak husumet itirazında bulunmuştur.
Mahkemece; dinlenen tanık beyanlarından müteveffa ..."nın aracını kooperatife özmal olarak vermesine rağmen aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu, işletmeden doğan karın kendisine ait olduğu, aracın bakım ve onarımını kendisinin üstlendiğinin anlaşılması nedeniyle 2918 sayılı kanunun 3. Maddesi uyarınca ... plaka sayılı aracın işleteninin davalı kooperatif olmayıp müteveffanın kendisi olduğu gerekçesiyle davanın kooperatif yönünden reddine karar verilmişse de mahkemece bu yönde eksik inceleme ile karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Bu durumda mahkemece, kaza tarihinden önce aracın 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 20/d maddesinde öngörülen biçimde devrini gerçekleştirmeyen kaza tarihinde kayden malik görülen araç sahibi S.S. 45 Nolu ... Birlik Minübüscüler Otobüscüler Mot. Taş. Koop. hakkında, araç sürücüsünün kusurundan kendi kusuru gibi sorumlu olacağı gözetilerek sorumluluğunun bulunduğunun kabulü gerekirken, yazılı gerekçelerle sadece tanık beyanlarına dayanılarak davanın reddine karar verilmiş olması isabetli değildir.
4-Manevi tazminat zenginleşme aracı olmamakla beraber, bu yöndeki talep hakkında hüküm kurulurken olay sebebiyle duyulan acı ve elemin kısmen de olsa giderilmesi amaçlanmalı ve bu sebeple tarafların sosyal ve ekonomik durumları ile birlikte olayın meydana geliş şekli de göz önünde tutularak, hak ve nesafet kuralları çerçevesinde bir sonuca varılmalıdır. Zira, M.K.nun 4. maddesinde, kanunun takdir hakkı verdiği hallerde hakimin hak ve nasafete göre hükmedeceği öngörülmüştür.
Yukarıda belirtilen hususlar dikkate alındığında, davacı eş ve çocuklar yönünden davacılar vekilinin temyiz itirazının kabulüyle davacılar için takdir olunan manevi tazminatın düşük olduğu görülmüş ve hakkaniyete uygun bir manevi tazminata hükmedilmek üzere kararın davacılar yararına bozulması gerekmiştir.
5-Bozma neden ve şekline göre davacılar vekilinin vekalet ücretine ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) nolu bentde açıklanan nedenlerle davalı ... vekilinin, (3) ve(4) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (5) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, 2.037,00 TL vekalet ücretinin davalı ... Şoförler ve Otomobilciler ve Esnaf Odasından alınarak duruşmada vekille temsil olunan davacılara verilmesine, 2.037,00 TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalı ... verilmesine ve peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı ... Şoförler ve Otomobilciler ve Esnaf Odasına ve davacılara geri verilmesine, 13/03/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.