Danıştay 9. Daire 2019/2719 Esas 2022/1244 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/2719
Karar No : 2022/1244


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Genel Müdürlüğü-…
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, aleyhe olan kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı İdare adına, 2017/Ocak-Haziran dönemleri için "çevre temizlik vergisi % 80" koduyla düzenlenen tutarlar ile vergi ziyaı cezası içerikli toplam 1.502.629,41 TL tutarlı ve … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; ödeme emri içeriği çevre temizlik vergisi kalemleri yönünden; davalı belediyeden, yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi kapsamında 1.532.354,95 TL alacaklı bulunan ve bu alacağın çevre temizlik vergisi paylarından mahsup edileceğini davalı idareye bildirmiş bulunan davacının ödeme emrinde yer verilen çevre temizlik payı borcunun, Türk Borçlar Kanunun 139. maddesinde yer verilen takas hükümleri uyarınca sonra ermiş bulunduğu, takasla ortadan kalkan, sona eren borç için ödeme emri düzenlenemeyeceği, vergi ziyaı cezaı yönünden ise, su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle hesaplanan çevre temizlik vergisi, su faturasında ayrıca gösterilmek suretiyle tahakkuk etmiş sayılacağı ve bu nedenle çevre temizlik vergisinin tahakkuk ettirilmemesi veya eksik tahakkuk ettirilmesinin söz konusu olmadığı, ihtilafın, tahakkuk etmiş ve davacı idarece tahsil edilen çevre temizlik vergisi payının süresinde davalı belediyeye ödenmesi/ödenmemesi ile ilgili olduğu, ayrıca söz konusu vergi ziyaı cezalarının önceden bir ihbarname ile davacı idareye tebliğ edilmemiş olduğu hususları nazara alındığında, dava konusu ödeme emrinin vergi ziyaı cezalarına isabet eden kısmı yönünden de hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle davanın kabulüne, ödeme emrinin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf dilekçesinde öne sürülenlerin mahkeme kararının ödeme emrinin vergi ziyaı cezalarına ilişkin kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrasının kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği, ödeme emrinin çevre temizlik vergilerine ilişkin kısmı yönünden ise; su ve kanalizasyon idaresi olan davacının, yağmur sularının tahliyesi ve bununla ilgili tesis inşası için yaptığı giderleri, adına bu işleri yaptığı belediyeden tahsil edebileceği, bu bağlamda da ilgili belediyeye borcu varsa söz konusu borçtan bu alacağını mahsup edebileceği açık olmakla birlikte, uyuşmazlığın çözümünün 2560 sayılı Kanunun anılan 25. maddesinde yer alan "ilgili belediye" ibaresi uyarınca, yağmur sularının tahliyesi ve bununla ilgili işlerin büyükşehir belediyesinin mi yoksa diğer ilçe veya ilk kademe belediyesinin mi görevine girdiğinin tespitine bağlı olduğu, 2560 sayılı Kanunun amacını açıklayan 1. maddesinde, İSKİ’nin Büyükşehir belediye sınırları içerisinde her türlü su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek üzere kurulmuş olduğu belirtildikten sonra 25. maddesinde, yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapımı görevinin İSKİ’ye ait olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu hükümler uyarınca kanun koyucunun yağmur suyu drenaj kanalı hizmetini, su ve kanalizasyon hizmetinin dışında ayrı bir hizmet türü olarak kabul etmek istemediği, aksi halde 1. maddede su ve kanalizasyon hizmetlerinin yanında ayrı bir hizmet türü olarak belirtmiş olması gerektiği hususunun açık olduğu, ancak kanun koyucunun, anılan hizmeti 1. maddede ayrıca belirtmeyerek bu tür hizmetlerin su ve kanalizasyon hizmetlerinin kapsamında olduğunu kabul ettiği, buna göre, Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinin 4. maddesinin (a) alt bendinde, alt yapının kapsamında içme suyu ve kanalizasyon projelerinin de yer aldığı belirtildiğinden, yağmur suyu drenaj kanallarının bir alt yapı hizmeti olduğu, dolayısıyla da, 5216 sayılı Kanunun anılan hükümleri uyarınca bu hizmetin büyükşehir belediyesinin görev alanına girdiği hususunda kuşku bulunmadığı, tüm bu açıklamalar ışığında; büyükşehir belediyesinin görevine giren yağmur suyu tahliyesi işine ilişkin masrafların, tahakkuk ve tahsil edilip Kanunda belirtilen pay kadar davalı ilçe belediyesine yatırılan çevre temizlik vergisinden mahsubu mümkün bulunmadığından, mahsup edilen çevre temizlik vergisinin tahsili amacıyla düzenlenen dava konusu ödeme emrininin vergi aslına ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kısmen kabulüne kısmen reddine, mahkeme kararının ödeme emrinin çevre temizlik vergilerine ilişkin kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrasının kaldırılmasına ve bu kısım yönünden davanın reddine, mahkeme kararının ödeme emrinin vergi ziyaı cezalarına ilişkin kısmının iptaline ilişkin hüküm fıkrasına yönelik istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: İdarelerince yapılan mahsuplaşma işlemi ile davalı belediyenin alacağının sona erdiği, bu nedenle ödeme emri ile istenilmeyeceği, Bölge İdare Mahkemesinin ilgili belediye tabirini yorumlama yetkisi bulunmadığı, idarelerince yapılan mahsuplaşma işleminin idari bir işlem olduğu ve uyuşmazlıkta idare Mahkemesinin görevli olduğu iddialarıyla kararın aleyhe olan kısmının bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: Davacı İdare adına, 2017/Ocak-Haziran dönemleri için "çevre temizlik vergisi % 80" koduyla düzenlenen tutarlar ile vergi ziyaı cezası içerikli toplam 1.502.629,41 TL tutarlı ve … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.

İLGİLİ MEVZUAT:
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun, 5035 sayılı Kanunun 41. maddesi ile değişik mükerrer 44. maddesinde;
"Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalar çevre temizlik vergisine tabidir.
Genel ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların kuracakları birlikler, darülaceze ve benzeri kuruluşlar ve üniversiteler tarafından münhasıran hizmetlerinde kullanılan binalar, Kızılay Genel Merkezi ile şubeleri ve kampları, Kredi ve Yurtlar Kurumuna ait öğrenci yurtları, korumalı işyerleri ile umuma açık ibadet yerleri, karşılıklı olmak şartıyla elçilik ve konsolosluk hizmetlerinde kullanılanlarla elçilerin ikametine mahsus olan binalar, milletlerarası kuruluşlar ve bunların temsilcilikleri tarafından kullanılan binalar ile bunların müştemilatı vergiye tâbi değildir.
Verginin mükellefi, binaları kullananlardır. Mükellefiyet binanın kullanımı ile başlar.
(Değişik dördüncü fıkra: 30/12/2004-5281/18 md.) Konutlara ait çevre temizlik vergisi, su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle metreküp başına büyükşehirlerde 15 YKr, diğer yerlerde 12 YKr olarak hesaplanır.
(Değişik beşinci fıkra: 30/12/2004-5281/18 md.) İşyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait Çevre Temizlik Vergisi, aşağıdaki tarifeye göre alınır ve büyükşehirlerde % 25 artırımlı uygulanır.
Yıllık Vergi Tutarı (YTL)

Bina Grupları
1. Derece
2. Derece
3. Derece
4. Derece
5. Derece
1. Grup
1.400
1.120
840
700
560
2. Grup
850
670
500
420
340
3. Grup
560
450
340
280
225
4. Grup
280
225
170
140
115
5. Grup
170
140
100
85
70
6. Grup
85
70
50
40
30
7. Grup
30
25
18
15
12

Belediyenin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan ancak, su ihtiyacını belediyece tesis edilmiş su şebekesi haricinden karşılayan konutlara ilişkin çevre temizlik vergisi, yukarıdaki tarifenin yedinci grubunun belediye meclisince belirlenecek derecesi üzerinden hesaplanır.
Su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle hesaplanan çevre temizlik vergisi, su faturasında ayrıca gösterilmek suretiyle tahakkuk etmiş sayılır. Bu suretle tahakkuk eden vergi, su tüketim bedeli ile birlikte belediyelerce tahsil edilir. Su ve kanalizasyon hizmetleri ayrı bir kanunla düzenlenmiş bulunan büyük şehir belediye sınırları ve mücavir alanlardaki çevre temizlik vergisi ise 20.11.1981 tarihli ve 2560 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan su ve kanalizasyon idarelerince tahsil edilir.
İş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi, belediyelerce binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılır. Tahakkuk eden vergi, bir defaya mahsus olmak üzere, belediyelerin ilan mahallerinde bir ay süreyle topluca ilan edilir. İş yeri ve diğer şekilde kullanılan binalarla ilgili olarak tahakkuk eden bu vergi, her yıl, emlak vergisinin taksit sürelerinde ödenir.
Su ve kanalizasyon idareleri büyük şehir dahilindeki her ilçe veya ilk kademe belediyesinin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan konutlara ilişkin olarak tahsil ettiği çevre temizlik vergisi ile bu verginin süresinde ödenmemesi nedeniyle tahsil ettiği gecikme zammının yüzde seksenini tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar bir bildirim ile ilgili belediyeye bildirerek aynı süre içinde öder. Tahsil edilen vergi ve gecikme zammının yüzde yirmisini ise münhasıran çöp imha tesislerinin kuruluş ve işletmelerinde kullanılmak üzere büyük şehir belediyesinin hesabına tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar aktarır. Büyük şehir belediye sınırları içinde bulunan belediyelerin kendileri tarafından tahsil edilen çevre temizlik vergisinin yüzde yirmisi aynı esaslar çerçevesinde büyük şehir belediyelerine aktarılır.
Tahsil ettiği vergiyi veya gecikme zammını yukarıda belirtilen süre içinde ilgili belediyeye yatırmayan idarelerden, bu tutarlar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsil edilir.
Bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarında yer alan tutarlar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılır. Bu tutarların belirlenmesinde, vergi tutarlarının yüzde beşini aşmayan kesirleri dikkate alınmaz.
Bakanlar Kurulu; beşinci fıkradaki tarifede yer alan bina gruplarını belirlemeye ve bu maddenin dördüncü ve beşinci fıkralarında yer alan tutarları yöreler, belediyelerin nüfusları ve bina grupları itibarıyla ayrı ayrı dörtte birine kadar indirmeye veya yarısına kadar artırmaya yetkilidir.
Belediye meclisleri, bulundukları mahallin sosyal ve ekonomik farklılıkları ile büyüklüklerini de dikkate alarak binaların hangi dereceye gireceğini tespit etmeye yetkilidir.
Maliye Bakanlığı, mükellefiyetle ilgili olarak bildirim verdirmeye ve buna ilişkin usulleri belirlemeye, İçişleri Bakanlığının da görüşünü alarak bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir." hükmü düzenlenmiştir.
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunu''nun "İdare Mahkemelerinin görevleri" başlıklı 5. maddesinde, idare mahkemelerinin, vergi mahkemelerinin görevine giren davalar ile ilk derecede Danıştay’da çözümlenecek olanlar dışındaki: İptal davalarını, tam yargı davalarını, tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan idarî sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları ve diğer kanunlarla verilen işleri çözümleyeceği, "Vergi Mahkemelerinin görevleri" başlıklı 6. maddesinde; vergi mahkemelerinin genel bütçeye ait vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları ile tarifelere ilişkin davaları ve bu konularda, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un uygulanmasına ilişkin davaları, çözümleyeceği belirtilmiştir.


HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacı kurumun … tarih ve … sayılı yazısı ile, yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi kapsamında davalı belediyeden 1.532.354,95 TL alacağı olduğunu ve bu alacağın davalı belediyenin alacağı olan "çevre temizlik vergisi payından" mahsup edileceğinin bildirilmesi üzerine, davalı belediyece davacı adına vergi ziyaı cezalı "çevre temizlik vergisi %80 pay" içerikli ödeme emrinin düzenlendiği anlaşılmaktadır.
İdari yargıda açılan davalarda uyuşmazlığın çözümü için yapılan incelemenin başında "görev" konusu yer almaktadır. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun yukarda yer verilen hükmüne göre su abonelerinden su faturası ile birlikte tahakkuk ettirilen yada eksik tahakkuk ettirilen, tahakkuk ettirildiği halde ödenmeyen çevre temizlik vergisinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda vergi mahkemeleri görevli ise de, İşbu temyize konu uyuşmazlığın, "su ve kanal idaresi" olan davacı şirketin, il mülki sınırları içinde tahsil ettiiği ve yasa gereği %80'lik kısmı ilgili belediyeye aktarılması gereken paya ilişkin olup, özel görevli olan vergi mahkemelerinin sadece Kanun'da sayılan uyuşmazlık türlerini çözmekle görevli olduğu da göz önüne alındığında, vergi yargısının konusuna giren vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükten kaynaklanmadığı ortadadır. Davalı belediye tarafından yasa gereği %80'i aktarılması gereken bu tutarın ödeme emri ile istenilmiş olması da olayın mahiyetini değiştirmez. Bu nedenlerle uyuşmazlığın çözümü idare Mahkemesinin görev alanına girdiği halde bu husus gözetilmeden davanın esası incelenerek verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyize konu kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 07/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.