Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/3514 Esas 2022/1286 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/3514
Karar No : 2022/1286

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Barosu
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
(… Bakanlığı)

İSTEMİN KONUSU: Danıştay Onuncu Dairesinin 29/06/2021 tarih ve E:2016/951, K:2021/3691 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sigorta Tahkim Komisyonu başvuru ücretlerinin 13/01/2016 tarihinden itibaren artırılmasına ilişkin Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısı ile yazı eki ücret tarifesini gösterir listenin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 29/06/2021 tarih ve E:2016/951, K:2021/3691 sayılı kararıyla;
5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 30. maddesinin 1. ve 18. fıkraları ile Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik'in 11. maddesinin 3. fıkrasında yer alan kurallar aktarılarak,
Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işlemi ile, Sigorta Tahkim Komisyonu başvuru ücretlerinin 13/01/2016 tarihinden itibaren artırılmasına karar verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığının anlaşıldığı,
5684 sayılı Kanun'un 30. maddesinin 18. fıkrasında, Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru ücretleri ile hakem ücretlerinin belirlenmesi konusunda Hazine Müsteşarlığına yetki verildiği,
Dava konusu işlemden önce komisyona başvuru ücretleri; 0-5.000,00-TL arası uyuşmazlıklar için 50,00-TL, 5.001,00-15.000,00-TL arası uyuşmazlıklar için 125,00-TL, 15.001,00 TL üstü uyuşmazlıklar için sabit 300,00-TL iken; dava konusu işlem ile 0-5.000,00-TL arası uyuşmazlıklar için 100,00-TL, 5.001,00-10.000,00-TL arası uyuşmazlıklar için 250,00-TL, 10.001,00-20.000,00-TL arası uyuşmazlıklar için 350,00-TL, 20.000,00-TL üstü uyuşmazlıklar için uyuşmazlık konusu miktarın %1,5'i olarak belirlendiği,
Yargı dışı alternatif çözüm yöntemlerinden biri olan Sigorta Tahkim Komisyonu sisteminde, sigortalıların taleplerinin reddedilmesi halinde yüksek ücretler ve uzun yargılama süreleri ile karşı karşıya kalmalarının önüne geçilmesinin amaçlandığı, bu sisteme genellikle düşük meblağlar için başvurulduğu, sadece ölüm ve cismani zararlara ilişkin 20.001,00 TL'yi aşan başvurularda daha yüksek ücret alınmasının söz konusu olduğu, Komisyonun ihtiyari bir yol olduğu ve finansmanının genel bütçe dışından tamamen Komisyon gelirleri ile sağlandığı, başvuru ücretlerini belirleme konusunda idareye Kanun ile yetki verildiği hususları dikkate alındığında, verilen yetkinin başvuru ücretlerinin enflasyon karşısında korunması amacına uygun olarak kullanıldığının anlaşıldığı,
Bu durumda, 5684 sayılı Kanun ve Yönetmelik hükümleri ile verilen yetki çerçevesinde, yıllar itibarıyla sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlık değerleri ve sayıları göz önüne alınarak, Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru ücretlerinin belirlenmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, 5684 sayılı Kanun'un 30. maddesinin gerekçesine göre, başvuru ücretlerinin alınmasının sebebinin sistemin gereksiz kullanılmasını önlemek olduğu, kanun koyucunun amacının Sigorta Tahkim Komisyonunun finansmanını sağlamak olmadığı, bu nedenle belirlenecek ücretin de sembolik bir ücret olması gerektiği, dava konusu işlem ile belirlenen ücretlerin fahiş olduğu, genel yargı yolundan daha masraflı bir sigorta tahkim sisteminin tercih edilmeyeceği ve böyle bir durumun sigorta tahkim sisteminin kuruluş felsefesine aykırı olduğu, 20.000,00 TL üzerindeki uyuşmazlıklarda nispi oran belirlenmesi nedeniyle, sigorta tahkim sisteminin adli yargıya nazaran 4,5 kat fazla masraflı hale geldiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, 18/10/2019 tarih ve 30922 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 47 sayılı Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin Geçici 2. maddesinin 4. fıkrasında "Kapatılan Sigortacılık Genel Müdürlüğü ve Sigorta Denetleme Kurulu Başkanlığının iş ve işlemleriyle ilgili olarak açılmış ve açılacak olan adli ve idari davalar ile tahkim yargılaması ve icra işlemlerinde Kurum taraf sıfatını kazanır ve dava dosyaları ve icra takiplerine ilişkin dosyalar Kuruma devredilir." hükmüne yer verildiğinden, Hazine ve Maliye Bakanlığı yerine Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumunun davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 29/06/2021 tarih ve E:2016/951, K:2021/3691 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 07/04/2022 tarihinde, dava konusu işlemin …-TL üstü uyuşmazlıklar için uyuşmazlık konusu miktarın %1,5'i oranında başvuru ücreti belirleyen kısmı yönünden oyçokluğu, diğer kısımları yönünden oybirliği ile karar verildi.


KARŞI OY

X- 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 30. maddesinin 12. fıkrasında, "Tahkim sistemine üye olmak isteyenlerden katılma payı, uyuşmazlık çözümü için Komisyona başvuranlardan ise başvuru ücreti alınır..."; 18. fıkrasında ise, "Hakemlik ücreti, Komisyona başvuru ücreti ve üyeliğe katılma payı, Komisyonun görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenir; hakem ücreti Komisyon tarafından ödenir." hükümlerine yer verilmiştir.
17/08/2007 tarih ve 26616 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik'in 11. maddesinin 3. fıkrasında, "Komisyon Başkanlığının görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenecek başvuru ücreti, katılım payı ile sigorta hakemlerinin ücretleri Ocak ve Temmuz ayları itibariyle gözden geçirilerek gerektiğinde revize edilir." hükmü yer almıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğünün 05/01/2016 tarih ve 310.99/E.341 sayılı işlemi ile, Sigorta Tahkim Komisyonu başvuru ücretlerinin 13/01/2016 tarihinden itibaren artırılmasına karar verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemden önce komisyona başvuru ücretleri; 0-5.000,00-TL arası uyuşmazlıklar için 50,00-TL, 5.001,00-15.000,00-TL arası uyuşmazlıklar için 125,00-TL, 15.001,00 TL üstü uyuşmazlıklar için sabit 300,00-TL iken; dava konusu işlem ile 0-5.000,00-TL arası uyuşmazlıklar için 100,00-TL, 5.001,00-10.000,00-TL arası uyuşmazlıklar için 250,00-TL, 10.001,00-20.000,00-TL arası uyuşmazlıklar için 350,00-TL, 20.000,00-TL üstü uyuşmazlıklar için uyuşmazlık konusu miktarın %1,5'i olarak belirlenmiştir.
5684 sayılı Kanun'da, davalı idareye Komisyona başvuru ücretini belirleme yetkisi verildiği görülmekte ise de; belirlenecek ücretin, sigorta tahkim sisteminin tercih edilmesini engelleyecek miktarda olmaması gerektiği açıktır.
Olayda, davalı idarece diğer uyuşmazlık dilimleri yönünden makul düzeyde maktu ücret belirlenirken, 20.000,00-TL üstü uyuşmazlıklar için fahiş miktarda başvuru ücreti ödenmesine neden olacak şekilde uyuşmazlık konusu miktarın %1,5'i oranında nispi ücret belirlendiği ve bu durumun gerekçesinin açıklanamadığı görülmektedir.
Bu durumda, dava konusu işlemin 20.000,00-TL üstü uyuşmazlıklar için uyuşmazlık konusu miktarın %1,5'i şeklinde başvuru ücreti belirleyen kısmında hukuka uygunluk bulunmadığından, davanın reddi yolunda verilen temyize konu Daire kararının bu kısım yönünden bozulması gerektiği oyuyla, kararın bu kısmına katılmıyoruz.