Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3981 Esas 2022/9823 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı, davalılar ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalılar ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının 01.09.2005-01.02.2011 ve 01.08.2011-01.12.2013 tarihleri arasında davalı işveren yanında geçen ve Kuruma bildirilmeyen hizmetlerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II- CEVAP
Davalılar vekili, davacının, davalılardan ...'a ait ... yerinde 14.01.2014-30.09.2015 tarihleri arasında perde dikiş işçisi olarak asgari ücret karşılığı çalıştığını, başkaca çalışması olmadığını, davanın hak düşürücü süre içinde açılmadığını, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Feri müdahil Kurum vekili davanın reddini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemece, davacının davasının kabulü ile, 01.09.2005-01.02.2011 tarihleri arasında ... ve ... ortaklığında, 01.08.2011-01.12.2013 tarihleri arasında davalılar ... ve ...'ın ortak olduğu davalı ... Mefruşat Dayanıklı Tüketim Malları ... Tarım İnş Tic Ltd Şti ünvanlı işyerinde hizmet akdi ile ve asgari ücret ile çalıştığının, çalışmalarının kuruma bildirilmediğinin tespitine karar verilmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince, davalılar ile feri müdahil Kurumun istinaf başvurularının HMK 353/1-b.1 maddesi uyarınca ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Feri müdahil Kurum vekili, hak düşürücü sürenin geçtiği, eksik araştırma ve incelemeyle karar verildiği gerekçeleriyle kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalılar vekili, tanık beyanlarının çelişkili olduğunu, davacının hangi davalı yanında ne kadar çalıştığının ortaya konulamadığını belirterek kararı temyiz etmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Dava, 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır.
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re'sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Tanık beyanları değerlendirilirken bunların inandırıcılığı üzerinde durulmalı, verdikleri bilgilere nasıl vakıf oldukları, işveren, işçi ve işyeriyle ilişkileri düşünülmeli ve tanıklar buna göre dinlenilmeli, re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip mümkün oldukça bordrolu, komşu ve yakın işyerlerinde bu yeri bilen ve tanıyanlar da dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli ve çalışma olgusu böylece hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmelidir.
Somut olayda, Mahkemece verilen karar eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır.
Mahkemece yapılması gereken ...; iddia edilen dönemi kapsayacak şekilde davalılar adına tescilli 1010987,1064116 ve 1084598 sicil numaralı işyerlerinin dönem bordrolarında kayıtlı bordro tanıklarını re’sen tespit ederek, davacının çalışma iddiasına yönelik bilgi ve görgülerine başvurulmalı; davacıya çalıştığını iddia ettiği dönemde kimlerle çalıştığı sorulmalı, beraber çalıştığını belirttiği kişiler re’sen davet edilerek, beyanları alınmalı; komşu işyerleri emniyet, zabıta ve SGK ile vergi dairesinden sorularak belirlenmek suretiyle, komşu işyerlerinin işverenleri ve çalışanlarının bilgi ve görgülerine başvurulmalı, mahkemece daha önce dinlenen ve kendisinin komşu işyeri sahibi/çalışanı olduğunu beyan eden tanıkların bu niteliklerini denetlemek üzere hizmet cetvelleri ve vergi kayıtları celbedilmeli, ... Mef.Day.Tük.Mal.Fid.Tar.İnş.Ltd.Şti nin ticaret siciline tescil tarihi ile kuruluşundan itibaren ortaklarını gösteren kayıtlar dosyaya eklenmeli, çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı, toplanan deliller ışığında varılacak sonuca belirlenmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekili ile feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf isteminin esastan reddine dair kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen karar bozulmalıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1. maddesi gereği kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine, 27.06.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.