Danıştay 13. Daire 2021/5116 Esas 2022/1485 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/5116
Karar No:2022/1485


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Yapı Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Eyüpsultan ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parselde yer alan "Tarihi Karakol Binası Restorasyon Uygulama İşi"ne yönelik … ihale kayıt numaralı ihalenin iptaline ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ihalenin iptaline ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin Eyüpsultan Belediye Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı yazısı ile davacıya bildirildiği, davacı tarafından ihalenin iptalinin bildirimine ilişkin yazının tebliği üzerine 16/12/2020 tarihinde itiraz edilmesi nedeniyle davacının ihalenin iptali işlemini en geç 16/12/2020 tarihinde öğrendiğinin kabulü gerektiği, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20/A maddesi uyarınca uyuşmazlığın ivedi yargılama usulüne tâbi olması nedeniyle dava açma süresinin otuz gün olması ve yine aynı madde gereği ivedi yargılama usulünde 2577 sayılı Kanun'un 11. maddesi hükümlerinin uygulanmasının mümkün bulunmaması karşısında, davacı tarafından işlemi öğrendiği 16/12/2020 tarihinden itibaren 30 gün içinde ve en geç 15/01/2021 tarihinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten çok sonra 02/06/2021 tarihinde Mahkeme kaydına alınan dilekçe ile açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesinin mümkün olmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, idarî başvuru yolu ile yapılan itiraza idarece 30/11/2020 tarihinde cevap verildiği, Anayasa'nın 40/2 maddesinin uygulanmadığı, yerleşik Danıştay içtihatlarına göre davanın süresinde açıldığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesinin 3. fıkrasının (a) bendinde, dava dilekçelerinin görev ve yetki yönünden ilk incelemeye tâbi tutulacağı; 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde ise, adlî yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
İdarî yargı mercilerinde yargısal denetimi yapılarak çözümlenecek uyuşmazlıklarda, öncelikle davaya konu işlemin idarî bir işlem olup olmadığı hususunun, başka bir anlatımla idare hukuku kurallarına göre tesis edilen, kamu gücüne dayanılarak diğer tarafın rızasını aramaya gerek olmaksızın hukukî durumda tek yanlı irade açıklamasıyla değişiklik meydana getiren bir işlem olup olmadığının ortaya konulması gerekmektedir. İdarî makamlar tarafından tesis edilmiş olsa bile, özel hukuk hükümlerine tâbi olan işlem ve sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde adlî yargı mercileri görevlidir.
İhale mevzuatının uygulanması kapsamında idarece tesis edilen işlemlerden "ihale süreci"ne ilişkin olanlar, kesin ve icraî olmaları şartıyla, idarî işlemlerin diğer özelliklerini taşıdıkları için "idarî işlem" olarak nitelendirilebilecek ve iptal davasına konu edilebilecek işlemlerdir. İhale sözleşmesinin imzalanmasından sonra kamu gücü kullanılmak suretiyle değil, sözleşmenin tanıdığı yetkilere dayanılarak özel hukuk kurallarına göre tesis edilen işlemler, idarî işlem olarak nitelendirilemeyeceğinden ve iptal davasına konu edilemeyeceğinden bu işlemler adlî yargıda dava konusu edilebilecektir.
Dosyanın incelenmesinden, İstanbul ili, Eyüpsultan ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parselde yer alan "Tarihi Karakol Binası Restorasyon Uygulaması İşi" için 06/11/2017 tarihinde … ihale kayıt numarası ile idarece ihaleye çıkıldığı, 27/12/2017 tarihinde davacı … Yapı Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. ile 1.082.280,52-TL bedelle sözleşme imzalandığı, söz konusu iş sözleşmesine göre devam ederken yapının bodrum katında temel kalıntılarının çıkması sonucu Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısında belirtildiği şekilde kalıntı rölövesi talep edilip çalışmaların durdurulduğu, bu tarihten sonra idarece yüklenicinin dilekçesine istinaden alınan … tarih ve … sayılı karar ile ucu açık süre uzatımı verildiği, yapının temel kazısı esnasında çıkan eski temel kalıntıları sonrasında Vakıflar Genel Müdürlüğü kontrolünde hazırlanan yeni restorasyon ve statik projelerinde ise zemin iyileştirme yapılarak, çelik döşeme sistemine dönülüp, söz konusu işe ait yeni restorasyon projesi doğrultusunda statik, mekanik, elektrik projelerinin revize edilmesi nedeniyle yaklaşık maliyete yeni iş kalemleri eklenmesi üzerine onaylanan yeni restorasyon projesi kapsamında hazırlanan yaklaşık maliyete göre yapılan mukayeseli keşif ile ortaya çıkan yeni inşaat kalemlerinden dolayı, sadece keşif artışıyla projenin uygulamasının sonuçlandırılamaması nedeniyle, … ihale kayıt numaralı Tarihi Karakol Binası Restorasyon Uygulama İşine Ait Sözleşme'nin "Sözleşme Kapsamında Yaptırılabilecek İlave İşler, İş Eksilişi ve İşin Tasfiyesi" başlıklı 29. maddesinde yer alan “Uygulama sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması hâlinde, Kültür Varlıkları İhale Yönetmeliği'nin 33'üncü maddesi, Uygulama İşleri Genel Şartnamesi'nin 21 ve 47'nci madde hükümleri uygulanır." kuralına istinaden … tarih ve … sayılı Başkanlık Oluru ile işin iptaline karar verildiği, iptale/tasfiyeye ilişkin kararın Eyüpsultan Belediye Başkanlığı'nın … tarih ve … sayılı yazısı ile davacıya bildirildiği, bunun üzerine davacı tarafından söz konusu karara 16/12/2020 tarihinde itiraz edildiği, ardından 03/05/2021 tarihinde gönderilen yazı ile şantiyede davacıya ait olan çevre güvenlik sacları, çatı kaplaması ve çelik karkas malzemelerinin sökülerek alınması gerektiğinden 15 gün içerisinde söküm işinin tamamlanması aksi takdirde söküm işleminin idare tarafından yapılarak bedelinin rücu edileceğinin davacıya bildirilmesi üzerine, 02/06/2021 tarihinde davacı tarafından İstanbul ili, Eyüpsultan ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde yer alan "Tarihi Karakol Binası Restorasyon Uygulama İşi"ne yönelik düzenlenen … ihale kayıt numaralı ihalenin iptaline ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İhale gerçekleştirildikten ve yer teslimi yapılmak suretiyle sözleşme ilişkisi kurulduktan sonra sözleşmenin diğer tarafının yine sözleşme maddesi uyarınca projenin sonuçlandırılamayacağı iddiasıyla işin tasfiyesi/iptalinden kaynaklanan ihtilafın özel hukuk hükümleri uygulanmak suretiyle çözümlenmesi gerektiğinden işbu davanın görüm ve çözümünün adlî yargı mercilerine ait olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Bu itibarla, davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, süre aşımı yönünden davanın reddi yolunda verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararında usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 07/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.