MAHKEMESİ : 7. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İŞE İADE

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı isteminin özeti:
Davacı, davalının iş yerinde çalışmakta iken iş akdinin, ekonomik nedenle fabrika kadrolarının yeniden yapılandırılması, çalışan sayısının azaltılarak bir süre bazı üretimlere ara verilmesi kararı alındığı gerekçesiyle 20.11.2015 tarihinde feshedildiğini, aynı gün kendisi dahil toplam 6 işçinin iş akdinin aynı gerekçe ile feshedildiğini, iş akdi feshedilen 6 işçinin de ...Sendikası üyeleri olduğunu, gerçek fesih gerekçesinin sendikal nedene dayandığını, zira, davalı işverenin iş yerinde örgütlü ve yetkili bir sendika ile devam edecek toplu iş sözleşmesi istemediğini beyanla, feshin geçersizliği ile işe iadesine, boşta geçen süre ücreti ile 1 yıllık ücreti tutarı sendikal tazminata hükmedilmesini talep etmiştir.
Davalı cevabının özeti:
Davalı, davacının iş akdinin sendika üyesi olması nedeniyle feshedilmediğini, şirketleri kurulduğundan beri... Sendikasının işyerinde örgütlü olduğunu, bir çok kez toplu iş sözleşmesi yapıldığını, hatta grev kararı alınarak uygulanabildiğini, yasal olarak mecbur olmadıkları halde davacının kıdem ve ihbar tazminatını tümü ile ödediğini beyanla, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:
Mahkemece, davalı şirketin, davacının iş akdinin feshedildiği 20.11.2015 tarihinden sonra da işçi alımı gerçekleştirdiği, 2015 yılı net kâr bildirimine göre, şirketin kâr etmeye devam ettiği, dinlenen tanık beyanlarına göre davalı şirketin fabrika sahasını fiziksel olarak genişlettiğinin anlaşıldığı ve buna göre davacı işçinin iş akdinin feshi gerekçesinin ekonomik nedenlere dayalı olduğu iddiasına itibar edilmediği, davacının davalı şirket ile toplu iş sözleşmesi düzenleyen... Sendikası"na üye olduğu, ...Sendikası"nın cevabi yazısına göre davalı iş yerindeki başlangıçtaki üye sayısı 134 olmasına rağmen dava tarihi itibari ile üye sayısının 45 işçiye kadar düştüğü, sendika üyesi toplam 6 işçinin aynı tarihte aynı gerekçe ile davalı şirketçe iş akitlerinin feshedildiği, tanık beyanlarına göre davalı iş verenin sendika üyesi işçilere üyelikten istifa için baskı yaptığı gözetilerek, davacının iş akdinin esasen sendikal nedenle feshedildiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle işe iadeye ve sendikal tazminata karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
Davacı ve davalı vekillerince istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Tarafların istinaf başvurusunu inceleyen ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin yaptığı inceleme sonucunda davalının başvurusunun esastan reddine, davacı vekilinin istinaf talebinin kabulüne ve yerel mahkemenin kararının hüküm fıkrasının "davacının işe iadesine" ve sendikal tazminat tutarının işçinin 1 yıllık "brüt" ücreti olarak belirlenmesine şeklinde düzeltilmesi gerektiğine ilişkin karar vererek, bu yönde hüküm kurulmuştur.
Karar süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dairemizin 04.04.2017 tarih ve 2017/28725 esas, 2017/7674 karar sayılı ilamıyla; "Mahkemece feshin geçersizliğine karar verilmiş olması isabetli bulunmakta ise de, feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususunda yapılan araştırma ve incelemenin yetersiz olduğu,feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususunun kuşkuya yer vermeyecek şekilde açıklığa kavuşturulması gerektiği gerekçesiyle", Bölge Adliye Mahkemesi Kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından bozma ilamına uyularak, Petrol İş Sendikası, Türkiye İş Kurumu ..., ... Şubeleri, ... Bandırma Şubesi"ne müzekkereler yazılmış,tanıklar yeniden dinlenmiş ve neticede yeniden sendikal tazminata hükmedilmiştir.
Karar süresi içinde davalı vekili tarafından tekrar temyiz edilmiştir.
Dairemizin 07.03.2018 tarih ve 2018/1832 esas ve 2018/5935 karar sayılı ilamıyla; Mahkemece bozma ilamının gereği yerine getirilmeden eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm kurulmasının hatalı olduğu, detaylı araştırma yapılmak ve denetime elverişli bilirkişi raporu alınmak suretiyle, yıl yıl iş akdi feshedilen sendika üyesi işçi sayısı, sendika üyesi olup işyerinde çalışmaya devam eden işçi sayısının belirlenmesi, feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususunun kuşkuya yer vermeyecek şekilde açıklığa kavuşturulması suretiyle yeniden karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, Bölge Adliye Mahkemesi Kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından bozma ilamına uyma kararı verilmiş, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 2018/1663 esas sayılı dosyasından alınan bilirkişi raporuna istinaden davanın ve sendikal tazminat talebinin kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Bölge Adliye Mahkemesinin kararını davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Feshin sendikal nedene dayalı olarak yapılıp yapılmadığı noktasında uyuşmazlık mevcuttur.
Bölge Adliye Mahkemesince ikinci bozma sonrasında bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde, emsal mahiyette bulunan ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 2018/1663 esas sayılı dosyasına sunulan bilirkişi raporunda ; 2013 yılı sonu ve 2014 yılında... Sendikasının %40 çoğunluğu sağladığı, 2015 yılı ve devam eden yıllarda çoğunluğu yitirdiği (2015 %14,29, 2016, %12, 2017 yılında %11,36, 2018 yılında %13,54), fesih tarihi olan 20.11.2015 öncesi 6 ay ve sonrası 6 ayda işçi sayısında önemli miktarda azalma olmadığı, (379-396 arası), 2014 yılında 280 işçi çalışmakta iken sendikaya üye olan işçi sayısının 121, 2015, 2016, 2017 yıllarında ise işçi sayısı 315-396 aralığında iken 40-52 işçinin sendika üyesi olduğu, 2014 yılında çıkan veya çıkarılan 21 işçiden 20’sinin sendikalı, 2015 yılında çıkarılan 8 işçiden 2’sinin,2016 yılında çıkarılan 27 işçiden 25"inin, 2017 yılında çıkarılan 19 işçiden 18’inin sendikalı işçi olduğu, 2014 yılında sendika üyeliğinden istifa eden 51 işçinin halen çalışmaya devam ettiği tespit edildiği ifade edilmiştir.
Ancak, her ne kadar emsal raporda bilirkişi tarafından işten çıkan veya çıkarılan işçi sayısı yazı ile bu şekilde ifade edilmiş ise de, tabloda gösterilen verilerle açıklama olarak yazılan hususların birbiri ile örtüşmediği anlaşılmaktadır. Zira; yazılı olarak ifade edilenin aksine tabloda 2014 yılında iş akdi feshedilen sendikasız işçi sayısı 20 , sendikalı işçi sayısı 1, 2015’te sendikasız işçi sayısı 2, sendikalı işçi sayısı 6, 2016"da sendikasız işçi sayısı 25, sendikalı işçi sayısı 2, 2017 "de sendikasız işçi sayısı 18, sendikalı işçi sayısı ise 1 olarak görülmektedir. Nitekim, çelişkinin giderilmesi için aldırılan ek bilirkişi raporunda ise; 2014 yılında çıkan veya çıkarılan 21 işçiden 20 tanesinin sendikalı, 2015 yılında çıkarılan 8 işçiden 2 sinin, 2016 yılında çıkarılan 27 işçiden 25"inin, 2017 yılında çıkarılan 19 işçiden 18 inin sendikalı işçi olduğuna dair düzeltme yapılmıştır.
Dosya içindeki diğer belgelerin incelenmesinde ise; işyerinde 03.11.2014 tarihli dilekçe ile bir kısım işçiler tarafından grev oylaması yapılmasının istendiğine dair dilekçenin yer aldığı, yine sendika tarafından 31.10.2014 tarihinde grev kararı alındığı, 11.11.2014 tarihinde grev oylamasının yapıldığı ve 208 hayır, 8 evet oyu çıktığı dosyaya yansımıştır. 2014 yılında da sendika üyeliğinden ayrılan 51 işçinin çalışmaya devam ettiği anlaşılmaktadır.
Tüm dosya kapsamında yapılan değerlendirmede davalı işyerinde iş sözleşmesinin feshedildiği 20.11.2015 tarihinden önceki ve sonraki 6 aylık dönemlerde iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini kabule imkan verecek sayıda sendikalı işçi çıkarıldığı hususunun dosyaya yansımadığı, yine bu dönem aralığında sendikadan istifa eden işçi bulunmadığı, iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini ispat için dinletilen davacı tanıklarından birinin davalı ile arasında husumet bulunduğu bir başka deyişle işveren aleyhine açmış olduğu davası olduğu, diğer iki davacı tanığının ise... Sendikası Başkanı ve Başkan Yardımcısı olduğu, ispat yükünün de davacıda olduğu dikkate alındığında iş sözleşmesine sendikal nedenle son verildiği hususu yöntemince ispatlanamadığından sendikal nedenle fesih kabulünün yerinde olmadığı anlaşılmaktadır.
Belirtilen sebeplerle, 4857 sayılı İş Kanunu"nun 20. maddesinin 3. fıkrası uyarınca, ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi’nin 12/09/2019 tarih, 2018/1240 esas, 2019/822 karar sayılı ilamının bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda belirtilen sebeplerle;
1-... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi’nin 12/09/2019 tarih, 2018/1240 esas, 2019/822 karar sayılı ilamının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Davalı işverence yapılan feshin geçersizliğine ve davacının ... ... Fabrikaları A.Ş.’deki İŞE İADESİNE,
3-Davacının kanuni sürede işe başvurmasına rağmen, işverenin süresi içinde işe başlatmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının işçinin 5 aylık ücreti olarak belirlenmesine,sendikal tazminat isteminin REDDİNE,
4-Davacının işe iade için işverene süresi içinde başvurması halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aylık ücret ve diğer haklarının, davalıdan alınarak davacıya ödenmesi gerektiğinin BELİRLENMESİNE, davacının işe başlatılması halinde varsa ödenen ihbar ve kıdem tazminatının bu alacaktan MAHSUBUNA,
5-Karar tarihi itibariyle alınması gerekli olan 44,40 TL karar ve ilam harcından, peşin alınan 27,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 16,70 TL karar ve ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına, davacı tarafından peşin yatırılan 27,70 TL harcın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı vekille temsil edildiğinden, karar tarihinde yürürlükte olan tarifeye göre 2.725,00 TL vekâlet ücretinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan 1.109,70 TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
8-Yatırılan gider avanslarından varsa kullanılmayan bakiyelerinin ilgili tarafa iadesine, karardan bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 10.12.2019 tarihinde oybirliği ile kesin olarak karar verildi.