MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

- K A R A R -

Davacı vekili, müvekkili şirket tarafından davalı Keskinciler İnş. Turz. Oto.Gıda Pazarlama İth. İhr. San. ve Tic.Ltd. Şti. aleyhine icra takibi yaptıklarını, takibin kesinleştiğini, takip konusu borcun doğumundan sonra borçlu şirket tarafından dava dilekçesinde belirtilen araçların diğer davalı şirkete devredildiğini, şirket ortaklarının aynı kişilerden ve akraba olduklarını, yapılan devir işleminin muvazaalı olduğunu, bu nedenlerle araçların devrine ilişkin tasarrufun iptalini talep etmiştir.
Davalı vekili, yapılan satış işlemlerinin gerçek satış olduğunu, her ne kadar davalı şirket ortakları arasında ilişki mevcut ise de söz konusu ilişkinin 2007 yılı öncesine ait olduğunu, dolayısıyla hali hazır şirketler arasında herhangi bir ilişki bulunmadığını, ileri sürerek davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, davalı borçlu Keskinciler İnş. Turz. Oto.Gıda Pazarlama İth. İhr. San. ve Tic.Ltd. Şti. tarafından maliki olduğu araçların davalı Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti."ne noterde satılıp devredildiği, davalı şirket ortaklarının kısmen aynı
kişilerden ve kısmen de aynı soyadı taşıyan akrabalardan oluştuğu, bu bağlamda araçları devralan davalı şirketin borçlu şirketin mali durumunu bilebilecek konumda olduğu, borçlu şirketin takip konusu borcu ödeyecek mal varlığının bulunmadığı anlaşılmakla davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, dava konusu yapılan ... plaka sayılı araç yönünden talep atiye terk edildiğinden bu araç yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş; hüküm davalı Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına davalı Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti vekilinin aşağıdaki bend dışındaki sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Dava İİK’nun 277 ve devamı maddelerine dayalı olarak açılan tasarrufun iptali davasına ilişkindir.
İcra ve İflas Kanununun 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davalarında amaç, borçlunun haciz yada iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamaktır.
Davacı, iptal davası sabit olduğu takdirde, tasarruf konusu mal üzerinde cebri icra yolu ile hakkını almak yetkisini elde eder ve tasarruf konusu taşınmaz mal ise, davalı üçüncü şahıs üzerindeki kaydın düzeltilmesine gerek olmadan o taşınmazın haciz ve satışını isteyebilir (İİK.md.283/1). Bu yasal nedenle iptal davası, alacaklıya alacağını tahsil olanağını sağlayan, nisbi nitelikte yasadan doğan bir dava olup; tasarrufa konu malların aynı ile ilgili değildir.
Bu tür davaların dinlenebilmesi için, davacının borçludaki alacağının gerçek olması, borçlu hakkındaki icra takibinin kesinleşmiş olması, iptali istenen tasarrufun takip konusu borçtan sonra yapılmış olması ve borçlu hakkında alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin (İİK.nun 277 md) bulunması gerektiği, bu ön koşulların bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığının araştırılması gerektiği, özellikle İİK.nun 278.maddesinde akdin yapıldığı sırada kendi verdiği şeyin değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği ve yasanın bağışlama hükmünde olarak
iptale tâbi tuttuğu tasarrufların iptali gerektiğinden mahkemece ivazlar arasında fark bulunup bulunmadığının incelenmesi, satılan taşınmaz üzerinde, ipotek ve haciz kayıtları varsa, alıcı taşınmazı bu kayıtlarla yükümlü olarak satın almış olacağından, satışın bunların tamamı üzerinden yapıldığının kabulü gerektiği, bu nedenle oransızlığın belirlenmesinde tapu kaydındaki ipotek ve haciz miktarının da gözönünde tutulması gerektiği, aynı maddede sayılan akrabalık derecesi vs. araştırılması gerektiği, keza İİK.nun 280.maddesinde malvarlığı borçlarına yetmeyen bir borçlunun alacaklılarına zarar vermek kastıyla yaptığı tüm işlemler, borçlunun içinde bulunduğu mali durumu ve zarar verme kastının işlemin diğer tarafınca bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu hallerde tasarrufun iptal edileceği hususu düzenlendiğinden yapılan işlemde mal kaçırma kastı irdelenmeli, öte yandan İİK.nun 279.maddesinde de iptal nedenleri sayılmış olup bu maddede yazılan iptal nedenlerinin gerçekleşip gerçekleşmediği de takdir olunmalıdır.
İİK."nun 282. maddesi gereğince iptal davaları borçlu ve borçlu ile hukuki muamelede bulunan veya borçlu tarafından kendilerine ödeme yapılan kimseler ile bunların mirasçıları aleyhine açılır. Ayrıca, kötü niyetli üçüncü şahıslar hakkında da iptal davası açılabilir.
İİK.’nın 283/II maddesine göre de iptal davası, üçüncü şahsın elinden çıkarmış olduğu mallar yerine geçen değere taalluk ediyorsa, bu değerler nispetinde üçüncü şahıs nakden tazmine (davacının icra takibindeki alacak ve ferilerinden fazla olmamak üzere) mahkûm edilmesi gerekir. Bu ihtimalde 3. kişinin sorumlu olduğu miktar, elden çıkarılan malın o tarihteki gerçek değeridir. Bir başka anlatımla dava ve tasarrufa konu malı elinde bulunduran şahsın kötü niyetli olduğunun kanıtlanamaması halinde dava tümden reddedilmeyip borçlu ile tasarrufta bulunan şahıs tasarrufa konu malı elinden çıkardıkları tarihteki gerçek değeri oranında ve alacak miktarı ile sınırlı olarak tazminata mahkum edilmesi gerekir.
Bu davalardan amaç, borçlunun haciz yada iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamaktır.
Tasarrufun iptali davalarında 3. kişinin borçludan satın aldığı malı elinden çıkarması ve satın alan dördüncü kişinin davaya dahil edilmemesi ya da davaya dahil edilmekle birlikte iyi niyetli olduğunun anlaşılması halinde İİK’nın 283/2 maddesi uyarınca bedele dönüşen davada üçüncü kişinin dava konusu malı elinden çıkardığı tarihteki gerçek değeri oranında bedelle sorumlu tutulması gerekir. Öte yandan dava koşullarından olan taraf teşekkülü yargılamanın her aşamasında resen dikkate alınması gereken bir husustur.
... (yeni tescil ile ...) plakalı aracın davalı borçlu Keskinciler İnş Ltd Şti tarafından 09/09/2014 tarihinde Davalı 3. Kişi Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti."ne satılmış, Davalı 3. Kişi Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. Tarafından 10/04/2015 tarihinde satılmış olduğu anlaşılmakla İ.İ.K 283 maddesi uyarınca davacıya bu araç yönünden bedele dönüştürüp dönüştürmeyeceğini , Davalı 3. Kişi Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından satılan aracında iptali istenip istenmediği davacı tarafa sorulmalı, istendiği takdirde ... (yeni tescil ile ...) plakalı aracın maliki 4. kişi davaya dahil edilmeli, davaya dahil edilmesi istenmemesi durumunda Davalı 3. Kişi Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. Tarafından ... (yeni tescil ile ...) plakalı aracın elden çıkarılma bedeli dikkate alınarak tazminata hükmedilmesi gerekirken gerekçede yazılı olduğu üzere karar verilmesi doğru değildir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı Özbakırcı İnş. Turz. Oto. Nakl. Gıda Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti"ye geri verilmesine 11/03/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.