Danıştay 5. Daire 2022/4111 Esas 2022/2136 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/4111
Karar No : 2022/2136

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : ...
Vekili : Av. ...

Davalılar : 1- ...Valiliği
Vekili : Av. ...

2- ...Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. ...

İstemin_Özeti : ... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İzmir Büyükşehir Belediyesi Sosyal Yardımlar Şube Müdürlüğüne Bağlı şirkette işçi statüsünde çalışan davacı tarafından, hakkında yapılan güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 35. maddesi kapsamında iş akdinin feshi suretiyle kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin 20/10/2020 tarihli işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 'Görev' başlıklı 5. Maddesinde; iş mahkemelerinin 5953 sayılı Kanuna tabi gazeteciler, 854 sayılı Kanuna tabi gemiadamları, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa veya 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun İkinci Kısmının Altıncı Bölümünde düzenlenen hizmet sözleşmelerine tabi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına ilişkin dava ve işlere bakacağına ilişkin düzenlemeye yer verildiği, bakılan uyuşmazlığın, sürekli işçi olan davacının görevden çıkarılmasına ilişkin işlemden kaynaklandığı ve yukarıda değinilen mevzuat hükümleri uyarınca görüm ve çözümünün adli yargının görev alanında olduğu gerekçesiyle dava görev yönünden reddedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Davacının istinaf başvurusunda bulunması üzerine, ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusu reddedilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu iş akdinin feshi işleminin, İş Kanunu'ndan kaynaklanan bir işlem olmadığı, 667 sayılı KHK hükümlerine istinaden, idarenin tek yanlı irade açıklaması sonucu tesis edilen idari nitelikte bir işlem olması dolayısıyla görevli yargı kolunun idari yargı olduğu belirtilerek usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: İzmir Valiliği tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Dava konusu işlemin, kamu gücüne dayalı ve tek taraflı olarak tesis edilen bir işlem olduğu dolayısıyla idari yargı yerince çözülmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından, davanın görev yönünden reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki İdare Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Beşinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı hakkında, İzmir Büyükşehir Belediyesi Sosyal Yardımlar Şube Müdürlüğüne Bağlı İZENERJİ şirketinde işçi statüsünde çalışmakta iken hakkında yapılan güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle, 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Geçici 35. maddesi kapsamında iş akdinin feshi suretiyle kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin ...tarih ve ...sayılı işlem tesis edilmiştir. Söz konusu işlemin iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde, idari dava türleri olarak; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptali için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, idari eylem ve işlemlerinden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaların sayıldığı ve idari yargının, idari eylem ve işlemlerin hukuki denetimini yapmakla görevli olduğu kurala bağlanmıştır.
375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin Geçici 35. maddesinde; ''...B) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç yıl süreyle; terör örgütlerine veya Millî Güvenlik Kurulunca Devletin millî güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti veya iltisakı yahut bunlarla irtibatı olduğu değerlendirilen;...9) 657 sayılı Kanuna ve diğer mevzuata tabi her türlü kadro, pozisyon ve statüde (işçi dâhil) istihdam edilen personel, ilgili kurum veya kuruluşun en üst yöneticisi başkanlığında bağlı, ilgili veya ilişkili olunan bakan tarafından oluşturulan kurulun teklifi üzerine ilgili bakan onayıyla kamu görevinden çıkarılır. Bu maddenin (A) fıkrasında belirtilenlerin işlemleri ise söz konusu fıkradaki usule göre yapılır.'' hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Görev uyuşmazlığının çözümünde tarafların hukuki statüsünün yanında dava konusu edilen işlemin niteliği de önem arz etmektedir. Kamu tüzel kişileri ile gerçek kişiler arasındaki ilişki özel hukuktaki eşitler arası ilişkiden farklıdır. Kimi zaman kamu tüzel kişisi ile gerçek kişi arasında tamamen özel hukuk kurallarına göre bir ilişki tesisi mümkün ise de çoğunlukla kamu otoritesinin üstün yetkiyle donatıldığı, tek taraflı irade beyanı ile karşı tarafın hukuki durumunda değişiklik yapabildiği bir hukuki ilişki söz konusudur. İdare; İdare hukuku alanında, kamu gücüne dayalı olarak re'sen ve tek yanlı irade açıklaması sonucu tesis etmiş olduğu işlemlerle, hukuk alanında yeni bir durum oluşturulmakla işleme idari işlem kimliği kazandırmakta ve kural olarak bu işlemler özel yasal düzenlemeler dışında idari yargı denetimine tabi bulunmaktadır.

Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı ...şirketinde sürekli işçi olarak görev yapmaktayken, iş akdinin feshi suretiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen Geçici 35. maddenin (B) fıkrasının 9. bendi uyarınca ...tarih ve ...sayılı kamu görevinden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, kamu tüzel kişiliğini haiz İzmir Büyükşehir Belediyesinde İş Kanunu hükümlerine göre çalışan davacı hakkında tesis edilen 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin Geçici 35. maddesinin (B) fıkrası uyarınca tesis edilen işlemin; kamu gücüne dayalı ve tek taraflı tesis edilmiş, davacının menfaatini etkileyen ve bu yönüyle sonuç doğuran bir idari işlem olduğu ve anılan işlemin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünün idari yargıya ait olduğu açıktır.

Her ne kadar ilk derece mahkemesince; davacının iş akdine dayalı olarak 4857 sayılı İş Kanunu'na tabi personel olarak görev yaptığı, dava konusu uyuşmazlığın niteliği de dikkate alındığında bakılan davanın görüm ve çözüm yerinin adli yargı olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiş ise de; uyuşmazlık konusu olayda davacının iş akdinin 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin Geçici 35. maddesinin (B) fıkrası uyarınca feshi suretiyle kamu görevinden çıkarıldığı ve iş akdinden ya da İş Kanunu'ndan doğan bir hak talep edilmediği, dava konusu işlemin İş Kanunu'nda sayılan fesih nedenlerinden biri olmadığı görülmektedir.
Bu itibarla, davanın esasının incelenerek bir karar verilmesi gerekirken, uyuşmazlığın çözümünün adli yargı mercilerinin görevinde olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
Temyiz isteminin kabulüne;
Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle görev yönünden reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ...tarih ve E:...K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge Mahkemesi .... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 12/04/2022 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.