
Esas No: 2016/2995
Karar No: 2022/1584
Karar Tarihi: 12.04.2022
Danıştay 13. Daire 2016/2995 Esas 2022/1584 Karar Sayılı İlamı
Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2016/2995 E. , 2022/1584 K."İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/2995
Karar No:2022/1584
TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1. ... (Mülga ...)
2. ... Bakanlığı
(... Bakanlığı)
VEKİLİ : ...
KARŞI TARAF (DAVACI) :... Belediye Başkanlığı
VEKİLLERİ : Av. ...
Av. ...
İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ile ... Turizm Ticaret Limited Şirketi (... ) arasında imzalanan 28/05/2014 tarihli "İztuzu Günübirlik Alanı İşletme Protokolü"nün ve bu protokolün onaylanmasına ilişkin ... tarih ve ... sayılı Başbakanlık onayı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; her ne kadar davalı Bakanlıkça, dava konusu edilen işletme protokolünün, Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmelik'in 42. maddesine uygun olarak yapıldığı belirtilmiş ise de, ...'in, anılan maddede tahdidi olarak sayılan ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile ilgili Yönetmelik hükümleri doğrultusunda, ihale yapılmasına ilişkin kuralın istisnası niteliğinde olan, doğrudan doğruya kiralama, kullanma izni, işletme hakkı verilebilecek kurum, kuruluş ve kişiler arasında yer almadığı, dolayısıyla bu maddeye dayanılarak ihalesiz olarak işletme protokolü imzalanamayacağı, bu itibarla, kamu yararı faaliyetini yürüten bir dernek veya vakıf statüsü niteliği bulunmayan ... ile imzalanan 28/05/2014 tarihli protokol ile bu protokolün 2012/15 sayılı Başbakanlık genelgesi uyarınca uygun bulunmasına ilişkin ... tarih ve ... sayılı Başbakanlık işleminde hukuka uygunluk bulunmadığı; öte yandan, anılan Yönetmeliğin "Kıyı ve sahil şeritlerinde yapılacak düzenlemeler" başlıklı 65. maddesinde yer alan, kıyılarda, kıyıların kamunun kullanımına açık tutulması kaydıyla, ziyaretçilerin ve kıyı işletmelerinin ihtiyaç duyduğu hizmetlerin karşılanması, doğa koruma tedbirlerinin uygulanması, kontrol altına alınması ve rekreasyon amaçlı kamunun hizmetine sunulması amaçlarıyla 42. maddede sayılan kurum ve kuruluşlara işletme hakkı verilebileceğine ve protokol imzalanabileceğine ilişkin hükmün Danıştay Ondördüncü Dairesinin 03/07/2014 tarih ve E:2014/1554 sayılı kararı ile yürütmesinin durdurulması karşısında, söz konusu protokolün hukuki dayanaktan yoksun kalması nedeniyle dava konusu işlemlerde bu yönüyle de hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı Cumhurbaşkanlığı tarafından, Dalyan Belediye Başkanlığı ile Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı arasında akdedilen protokolün süresinin 31/12/2013 tarihinde sona erdiği, anılan Belediyenin kapatılarak davacı Belediyeye devredildiği 30/03/2014 tarihinde İztuzu Günübirlik Alanının işletilmesine yönelik ortada bir sözleşmenin, dolayısıyla intikal etmiş bir hak ve menfaatin bulunmadığı, bu itibarla ehliyet yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği, dava konusu işlemlerin ilgili Kanun ve Yönetmelik hükümleri çerçevesinde 2012/15 sayılı genelgenin Başbakanlığa verdiği yetkiye dayanılarak tesis edildiği;
Davalı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından, davacının davayı açmakta güncel, kişisel ve meşru bir menfaatinin olmadığı, bahse konu Yönetmeliğin 42. maddesinde vakıf ve dernekler için sadece kamu yararına faaliyet gösterme şartının arandığı, protokolü imzalayan ... in %50 hissesinin ... Vakfına ait olduğu gibi %50'sinin de ... Vakfına ait olduğu, her iki vakfın amacının da kamu yararına hizmet etmek olduğunun vakıf senetlerinde yer aldığı, öte yandan, dava konusu protokolün ... tarih ve ... sayılı Bakanlık işlemi ile feshedildiği, davanın konusuz kaldığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, 29/10/2021 tarih ve 31643 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı olarak yeniden yapılandırıldığından bu Bakanlığın davalı konumunda bulunduğu görülerek, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalıların temyiz istemlerinin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 12/04/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
Dosyasının incelenmesinden, Muğla ili, Köyceğiz ilçesi, Dalyan Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde bulunan, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki "İztuzu Günübirlik Alanı"nın işletilmesine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ile ... Turizm Ticaret Ltd. Şti. arasında imzalanan 28/05/2014 tarihli "İşletme Protokolü"nün ve bu protokolün onaylanmasına ilişkin ... tarih ve ... sayılı Başbakanlık onayı işleminin iptali istemiyle açılan davada, Mahkemece, ... in kamu yararı faaliyetini yürüten bir dernek veya vakıf statüsünün bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmelik'in "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinde, bu Yönetmelikte geçen "kanun" kelimesinin 08/09/1983 tarih ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nu ifade ettiği belirtilmiş; dava tarihinde yürürlükte bulunan hâliyle Yönetmelik'in "İhale usullerine tabi olmayan işler" başlıklı 42. maddesinde, "İdarece, aşağıda gösterilen kişi, kurum ve kuruluşlara doğrudan doğruya kiralama, kullanma izni, işletme hakkı verilebilir:
a) Genel, özel bütçeli idareler ve Belediyeler, bunlara bağlı döner sermayeler ve sermayesinin yarısından fazlası bunlara ait olan ortaklıklar ve özel bütçeli idarelerin kurdukları birlikler,
b) Kamu iktisadi kuruluşları ve iktisadi devlet teşekkülleri ile sermayesinin yarısından fazlası bu kuruluşlara ait olan ortaklık veya müesseseler,
c) Özel kanunlarla kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar,
ç) Kamu yararına faaliyet gösteren vakıf ve dernekler,
d) Diğer kamu tüzel kişileri,
e) Uluslararası anlaşmalar uyarınca yapılacak işler." kuralına yer verilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 71 ilâ 82. maddelerinin yer aldığı "İhale Usullerine Tabi Olmayan İşler" başlıklı Üçüncü Kısmında ise, anılan maddelerde yer alan bazı düzenlemelerle ihalesiz olarak bazı işlerin gördürülebileceği belirtilmiş olup, 2886 sayılı Kanun'da, belirtilen işlerin ihalesiz olarak gördürülmesi mümkün kılınmıştır.
Bu durumda, idarelerce tabiat varlıkları ve doğal sit alanları ile özel çevre koruma bölgelerinde yer alan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlere ilişkin olarak ihaleye çıkılmaksızın maddede belirtilen kişi, kurum ve kuruluşlara doğrudan doğruya kiralama, kullanma izni, işletme hakkı verilebileceğinin belirtildiği, somut olayda da ihale yapılmaksızın imzalanan söz konusu işletme protokolüne konu yerin devletin hüküm ve tasarrufu altındaki alanlardan olduğu ve ...'in %50 hissesinin 2001 yılında kurulan ve çevre değerlerinin korunması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalarda bulunan ... Vakfı (... )'e ait olduğu anlaşıldığından, davalı Bakanlık tarafından 644 sayılı KHK ile kendisine verilen görev ve yetki sınırları içerisinde ve Yönetmelik'in dayanağı kanun olmamakla birlikte uygulanacak kanun olarak atıfta bulunulan 2886 sayılı Kanun'a uygun olarak yapılan düzenlemeye istinaden tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, dava konusu işlemlerin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.