Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2021/15051 Esas 2022/727 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki davada ... 3. Sulh Hukuk ve ... 13. Asliye Hukuk Mahkemelerince görevsizlik kararı verilmesi nedeniyle yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, sözleşmeye dayalı araç kirasından kaynaklı kira alacağı ile araç şoför gideri olarak hakediş bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
... 3. Sulh Hukuk Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 19.04.2018 tarih ve 2017/2931 E., 2018/4240 K. sayılı kararıyla; “Somut olayda taraflar arasında imzalanan 31.03.2011 tarihli ve 1 yıl süreli araç kira sözleşmesinin varlığına ilişkin uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı bu sözleşmeye dayanarak araç kirasından kaynaklı kira alacağının yanı sıra araç şoför gideri olarak hakediş bedeli talep etmiştir. Mahkemece bu durumda taraflar arasındaki sözleşmenin niteliği incelenerek, aradaki hukuki ilişkinin araç kira sözleşmesi mi? Yoksa sürücülü araç kira sözleşmesi (hizmet alım sözleşmesi) mi olduğu hususunun değerlendirilmesi, hizmet alım sözleşmesinin varlığının tespit edilmesi durumunda davaya bakmakla görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olacağından görevsizlik kararı verilmesi gerektiğinin nazara alınması gerekir.
Taraflar arasındaki hukuki ilişkinin yalnızca araç kira sözleşmesi olduğu tespit edilmesi halinde ise; davalı taraf tacirdir (6762 sayılı TTK m.18,6102 sayılı TTK m. 16., madde 18) Ticari işlerden dolayı çıkan uyuşmazlıklarda ticari defterler, 6762 sayılı TTK'nın 82 ve izleyen maddelerinde (HMK'nın m. 222) gösterilen şartlar kapsamında yasal delil olarak kabul edilir. Kural olarak, davanın taraflarının ticari defterleri üzerinde mahkemece inceleme yapılması gerekir. Sadece, TTK'nın 83/2 ve 86. maddelerinde öngörülen koşulların oluşması durumunda tek taraflı ticari defter incelemesi yapılabilir ve kesin delil sayılabilir. Ticari defterlerin sahibi aleyhinde delil sayılabilmesi koşulları TTK'nın 84.; sahibi lehinde delil sayılabilmesi şartları ise 85. maddesi hükümlerinde gösterilmiştir. Diğer tarafın aleyhinde ticari defterlerin kesin delil sayılması içinde TTK'nın 86. maddesinde öngörülen koşulların oluşması zorunludur. Oysa, ticari defter incelemesine ilişkin bilirkişi raporu incelendiğinde; davacı tarafın ticari defterlerinin incelendiği, davalı tarafın ise incelenmediği anlaşılmaktadır.
6100 Sayılı HMK'nın 222. maddesinde; "Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir. (2) Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır" düzenlemesi bulunmaktadır. Bu durumda mahkemece öncelikle görev yönünden yukarıda açıklanan hususlar dikkate alınarak inceleme yapılması, mahkemece görevli olduğunun anlaşılması halinde davalı ticari defterleri yönünden de inceleme yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, gereğine değinilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
... 3. Sulh Hukuk Mahkemesince, tarafların konuyla alakalı beyanları ve dosya içeriği delillerin tetkiki sonucu dava konusu edilen aracın niteliği ve ilave şoför hizmetinin dahil oluşu hususları birlikte değerlendirildiğinde, taraflar arasındaki ilişkinin hizmet sözleşmesinden kaynaklı alacak davası olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
... 13. Asliye Hukuk Mahkemesince, noterde düzenlenen sözleşme içeriğinde tarafların şoför hizmetini kararlaştırmadıklarının sabit olduğu, bu iddiasına ilişkin herhangi bir delil sunmadığı, davacının dava dilekçesinde şoför alacağı talebininde bulunmadığı, uyuşmazlığın salt taşıt kira sözleşmesinden kaynaklanması nedeniyle 6100 sayılı Kanunun 4. maddesi uyarınca talebin sulh hukuk mahkemesinde çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
Dosya kapsamında, 31.03.2011 tarihli taşıt kira sözleşmesinin ve Yargıtay 3. Hukuk Dairesi'nin 19.04.2018 tarih ve 2017/2931 E., 2018/4240 K. sayılı bozma kararından sonra taraf vekillerince dosyaya sunulan beyan dilekçelerinin incelenmesi sonucu, taraflar arasındaki sözleşmenin niteliği incelenerek aradaki hukuki ilişkinin araç kira sözleşmesi olduğu anlaşıldığından uyuşmazlığın, Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; HMK’nın 21 ve 22. Maddeleri gereğince ... 3. Sulh Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 24/01/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.