10. Hukuk Dairesi 2018/5904 E. , 2020/658 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, çalıştığı iş ve işyeri itibariyle itibari hizmet süresinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak hükümde belirtildiği şekilde isteğin kısmen kabulüne dair karar verilmiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum ile ... Kimya San. ve Tic. A.Ş vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Eldeki davada mahkemece verilen 04.02.2015 tarihli karar, Dairemizin 21.02.2017 günlü ve 2015/12291 Esas, 2017/1345 Karar Sayılı ilamı ile “…HMK 124. Maddesi kapsamında alt işveren olarak görünen ...’ın davaya dâhil edilmesi suretiyle, davacı işçinin işyerinde yaptığı işin niteliği konusunda, işyerindeki incelemeden elde edilen bulgular esas alınarak, Anayasa Mahkemesi Kararı da dikkate alınmak suretiyle bir irdeleme yapılmalı, bu kapsamda 27.03.2007 – 30.09.2008 tarihleri arasındaki çalışmalar yönünden 506 sayılı Kanunun Ek 5. Maddesinin (IV) bendinde yazılan olumsuz fiziksel koşulların oluşup oluşmadığı, 01.10.2008 – 31.07.2010 tarihleri arasındaki dönem yönünden ise, davacının işi ve davalı işverenin işyeri, 5510 sayılı Kanunun 40. Maddesi alt bentlerinde yer alan düzenlemelerde belirtilen iş / işlerden ve davacının kapsamdaki sigortalılardan olup olmadığı irdelenmeli ve tüm dosya sonucundan varılacak sonuca göre karar verilmesi” gereklerine işaret edilerek incelenmek üzere bozulmuştur.
Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine, o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu; mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirdiği gibi, mahkemenin kararını bozmuş olan Yargıtay Hukuk Dairesince; sonradan, ilk bozma kararı ile benimsemiş olduğu esaslara usuli kazanılmış hakka aykırı bir şekilde, ikinci bir bozma kararı verilememektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün, 2006/9-508 E., 2006/521 sayılı kararı)
Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur. (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK)
Eldeki davada ise bozmaya uyulmuş ise de bozma gereklerinin tam olarak yerine getirildiğinden bahsedilmesi mümkün değildir.
Mahkemece davacının iddia ettiği şekilde itibari hizmet kapsamında olacak şekilde hidrojen peroksit gazına maruziyetinin derecesi ve ne şekilde maruziyetin gerçekleştiği konusunda herhangi bir somutlaştırma yapılmaksızın yazılı şekilde karar verildiği anlaşılmakta olup, sigortalı davacının iddiası ve maruz kaldığı ortamın tespiti bakımından bozma öncesi yapılan keşif ve alınan raporların yetersiz olduğunun belirgin olması karşısında, davacının çalıştığı işyerinde ve çalışma koşullarında keşif yapılması suretiyle, ne şekilde çalıştığı netlikle belirlenmeli, asidite nedeniyle maruz kalınan etkenlerin oluşturduğu hastalıklar alanında Uzman tıp doktoru, kimya yüksek mühendisi ve makine yüksek mühendisi ile birlikte iş güvenliği uzmanlarından oluşacak üç kişilik bilirkişi kurulu marifetiyle davacı sigortalının işyerinde yaptığı işin niteliği konusunda, işyerlerindeki incelemelerden elde edilen bulgular esas alınarak, çalışma yerinin neresi olduğu ve çalışmasında hangi fiziksel dış etkenlere maruz kalındığı, çalışmanın itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektirir işyerinde geçip geçmediği, hususlarını davacı yönünden somutlaştıran ve insan sağlığı için tehlike sınırı ile ölçümleme yönteminin yargısal denetime elverir biçimde ortaya konulan rapor alınarak, varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılardan Kurum ile ... Kimya San. ve Tic. A.Ş vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 04.02.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.
sisteminin bir üyesidir.