Danıştay 13. Daire 2016/1513 Esas 2022/1583 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2016/1513
Karar No : 2022/1583

DAVACI : …

DAVALI : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
03/11/2002 tarih ve 24925 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nin 40. maddesine 13/02/2013 tarih ve 28558 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile eklenen dördüncü fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davalı idarece, mekanik (faturalı) sayaç kullanan aboneleri korumak amacıyla dava konusu kuralın ihdas edildiği belirtilmiş olsa da, asıl amacın dağıtım şirketlerinin kârının en üst seviyeye çıkarılması olduğu, söz konusu düzenlemede kamu yararının bulunmadığı, ön ödemeli sayaç kullanan abonelerin stokçu olarak nitelendirilmesinde isabet bulunmadığı, kış aylarında yakacakları doğal gazı, senenin on iki ayına yayarak satın almak isteyen abonelere verilen bu hakkın dava konusu düzenlemeyle ellerinden alınmasının hukuka aykırı olduğu, anılan Yönetmelik uyarınca, mekanik sayaç kullanan abonelerin istemeleri durumunda ön ödemeli sayaç aboneliğine geçebildiği hâlde, ön ödemeli sayaç kullanan abonelerin mekanik sayaç aboneliğine geçemediği ancak, ön ödemeli sayacın arızalanması durumunda abonelerin mekanik sayaç aboneliğine geçebildiği, ayrıca sayaç bedelinin de istendiği, halbukî sayaç bedelinin sadece mekanik sayaç aboneliğinden ön ödemeli sayaç aboneliğine geçiş durumunda istenebileceği, dava konusu kuralın ihdas edilmesindeki diğer amacın, doğal gaz fiyatlarındaki artışın, dağıtım şirketleri üzerinden kullanıcılara aktarılması olduğu, bu kapsamda dava konusu düzenlemenin Anayasa'nın 5., 10., 11. ve 172. maddelerine aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (Kurul), doğal gaz piyasası faaliyetlerine ilişkin her türlü düzenlemeyi yapmakla görevli olduğu, Kurul'un, tüketicilere güvenilir, kaliteli, kesintisiz ve düşük maliyetli hizmet verilmesini teminen gerekli düzenlemeleri yapma yükümlülüğünün bulunduğu, hizmetin devamlılığının sağlanması için doğal gaz piyasasında faaliyet gösteren lisans sahiplerinin faaliyetlerini sürdürebilmelerine olanak sağlanırken, tüketicilerin de kaliteli ve ucuz şekilde bu hizmeti almalarının sağlanmasının dava konusu düzenlemenin amacı olduğu, gerek ön ödemeli sayaç kullanmakta olan tüketicilerin talepleri gerekse dağıtım şirketlerinin istekleri doğrultusunda bu konuda çalışmaların yapıldığı, ön ödemeli sayaçlara ilişkin, … Doğal Gaz Dağıtım Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.'nin (…) (Eski unvanı: … Doğalgaz Dağıtım A.Ş.) 2011 yılı hesap ve işlemlerinin Sayıştay tarafından denetlenmesi sonucunda düzenlenen Sayıştay Denetim Raporu'nda yer alan hususlara, Başkentgaz'ın, idarelerine ilettiği yazıda da yer verildiği, söz konusu raporda ön ödemeli sayaçların şirketin mali durumuna olumsuz etkilerine ilişkin değerlendirmelerde bulunulduğu, ön ödemeli sayaç ve mekanik sayaç abonelikleri arasında gaz alım yöntemi ve miktarı arasındaki farklılığın ortadan kaldırılmasına yönelik düzenlemelerin yapılmasının istendiği, ön ödemeli sayaç aboneliklerinin mekanik sayaç aboneliklerine dönüştürülebilmesi için gerekli mevzuat değişikliğinin yapılmasının idarelerinden talep edildiği, konuyla ilgili Doğal Gaz Dairesi Başkanlığı'nca inceleme yapıldığı, ön ödemeli sayaçlarda tüketilecek doğal gazın doğru ölçülmesi amacıyla gerçekleştirilen K katsayısı ve kalorifik (ısıl) değer düzeltmelerinin tüketim döneminde yapılması gerekirken, karta yükleme anında yapılması nedeniyle sistemde gerek balans gerekse doğru değerler ile tüketimin oluşmaması ve dağıtım şirketlerinin alım-satım dengesizliklerinin piyasa aksaklıklarına neden olduğunun idarelerine yapılan bildirimlerden anlaşılabildiği, bu çerçevede, K katsayısı ve ısıl değer düzeltmesinin karta yükleme yapıldığı anda yapılması nedeniyle, fiili tüketimi doğru yansıtmayan ön ödemeli sayaçlar yerine mümkün olduğunca adil faturalandırmanın sağlanması için mekanik sayaçların tercih edilmesi gerektiği, bu bağlamda, teknik nedenlerle ön ödemeli sayaç kullanan ve tüketeceği doğal gaz miktarından daha fazla doğal gaz satın alan tüketicilerin, doğal gaz fiyatı ve tüketim zamanındaki kalitesine bağlı olarak, tükettikleri doğal gazın gerçek maliyetine katlanmadıkları, soğuk havalardaki gaz yoğunlukları ile sıcak havalardaki gaz yoğunluklarının farklı olduğu, yoğunluk ile doğal gaz içerisinde bulunan molekül miktarının birbirleri ile doğru orantılı olduğu, sıcaklık ve basınç ile değişen birim hacimdeki molekül miktarı ve sayaçtan geçen tüketim miktarının tespiti için basınç ve sıcaklık düzeltmesinin yapılması gerektiği, ön ödemeli sayaç kullanan müşterilerin, kartlarına, kullanabilecekleri miktarların üzerinde doğal gaz stoklayarak doğal gazı fiilen tüketecekleri zamanda daha yüksek olabilecek güncel fiyatlardan korudukları, diğer müşterilerin ise tükettikleri doğal gazın reel değerini ödedikleri, yani bu müşteriler maliyeti yansıtan fiyatları öderken, ön ödemeli sayaç kullanan müşterilerin tükettikleri doğal gazın maliyetini yansıtan fiyatları ödemedikleri, ayrıca, ön ödemeli sayaç kullanan müşteriler ile mekanik sayaç kullanan müşterilerin birim metreküp başına farklı fiyatlarla karşı karşıya kalmalarının, tüketiciler arasında adaletsiz bir uygulama ortaya çıkmasına neden olduğu, dağıtım şirketlerinin, doğal gaz satışı kapsamında tahsil ettikleri bedellerin içerisinden doğal gaz bedelini toptan satış şirketlerine ödediği, bu bağlamda fiziken ne zaman tüketileceği ve hangi doğal gaz toptan satış fiyatının söz konusu olacağı açık olmayan bir doğal gaz miktarının sınırsızca tüketiciler tarafından satın alınması sonucunda dağıtım şirketleri nezdinde oluşan mali riskin veya maliyetlerin muhatabının yine tüketiciler olacağı, ön ödemeli sayaç kullanan tüketiciler tarafından doğal gaz stoklanması nedeniyle oluşan maliyetlerin yükünün, mekanik sayaç kullanan müşteriler de dahil olmak üzere tüm tüketiciler tarafından karşılandığı, dava konusu düzenleme kapsamında, ön ödemeli sayaç kullanan bir müşterinin bir ay içinde satın alabileceği doğal gaz miktarının, aynı ilde kendiyle benzer müşterilerin (örneğin bahse konu tüketici konut ise, tüm konutların) aynı çeyrek dönemdeki doğal gaz kullanım miktarlarının ortalaması alınarak bulunan iki aylık tüketim miktarı olduğu, dolayısıyla il bazında veya müşteri bazında sabit bir limitin söz konusu olmadığı, diğer taraftan, bir müşterinin belirli bir şehirde bir ayda tüketebileceği doğal gaz miktarının ortalamadan büyük miktarlarda sapmasının mümkün olmadığı, sınırlanan miktarın en fazla ortalama iki aylık doğal gaz tüketim miktarı olduğu, dağıtım şirketlerince uygulamada, öngörülen miktarın üzerinde bir tüketimin bulunması ve kartta bulunan yedek doğal gaz miktarının da tüketilmesi durumunda, dağıtım şirketlerine başvurulması hâlinde, kartın kontrolü yapılarak ilave doğal gaz satışının yapıldığı, bu kapsamda, müşterilerin gaz arzının durmaması için gerekli önlemlerin alındığı, idareleri tarafından doğal gaz piyasasının devamlılığı ve tüm doğal gaz kullanıcılarının kaliteli ve ucuz hizmet almasını hedefleyerek uzun çalışmalar sonucunda adil bir düzenlemenin yapıldığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'İN DÜŞÜNCESİ: Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …'NUN DÜŞÜNCESİ: Dava, Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nin 40. maddesinin dördüncü fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nun 1. maddesinde, bu Kanun'un amacının, doğal gazın kaliteli, sürekli, ucuz, rekabete dayalı esaslar çerçevesinde çevreye zarar vermeyecek şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, doğal gaz piyasasının serbestleştirilerek mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir doğal gaz piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanması olduğu belirtilmiştir.
03/11/2002 tarih ve 24925 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Yönetmeliğin amacı, doğal gaz şehir içi dağıtım lisansı verilecek şirketin seçimi ve dağıtım lisansı sahibi şirketlerin yapacağı doğal gaz dağıtım faaliyetleri ile müşteri hizmetlerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir." kuralı; "Kapsam" başlıklı 2. maddesinde, "Bu Yönetmelik, doğal gaz şehir içi dağıtım lisansı ihalesi, dağıtım şebekesinin inşa edilmesi, işletilmesi, genişletilmesi, iyileştirilmesi, doğal gazın sunumu ve bu faaliyetlerin izlenmesi, denetimi ile dağıtım lisansı ve dağıtım lisansı sahibi şirket ve müşterilerin hak ve yükümlülüklerine ilişkin düzenlemeleri kapsar." kuralı yer almış; anılan Yönetmeliğin dava konusu edilen 40. maddesinin dördüncü fıkrasında da, "(Ek fıkra: RG-13/2/2013-28558) Dağıtım şirketi, ön ödemeli sayaç kullanan müşterilere, benzer müşterilerin son iki yılın aynı çeyrek dönemlerine rastlayan doğal gaz kullanım miktarlarının ortalamasını esas alarak, bir ay içerisinde, en fazla ortalama iki aylık doğal gaz tüketim miktarı kadar doğal gaz satışı yapabilir." düzenlemesi getirilmiş bulunmaktadır.
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 5/A maddesinde, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda yer alan hükümler dahilinde özel hâllerde uygulamaya konulabilecek sınırlama ve yükümlülüklerin tespiti ile fiyat belirlemesine yönelik kararları almakla, doğal gaz piyasası içerisinde rekabetin hiç veya yeterince oluşmadığı alanlarda, fiyat ve tarife teşekkülüne ilişkin usul ve esasları düzenlemekle ve 4646 sayılı Kanun'da belirlenen faaliyetlere ilişkin tarifeleri onaylamak veya tarife revizyonları hakkında karar almakla görevli ve yetkili olduğu, Ek-2. maddesinde, "Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, doğal gazın ithali, iletimi, dağıtımı, depolanması, ticareti ve ihracatı ile bu faaliyetlerine ilişkin tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini tanımlayan lisans ve sertifikaların verilmesinden, piyasa ve sistem işleyişinin incelenmesinden, dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, maliyeti yansıtan fiyatların incelenmesinden ve piyasada Doğal Gaz Piyasası Kanunu'na uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan yetkili ve sorumludur." hükmüne yer verilmiştir.
Doğal gaz piyasası faaliyetlerine ilişkin her türlü düzenlemeyi yapmakla görevli bulunan davalı idarece, tüketicilere güvenilir, kaliteli, kesintisiz ve düşük maliyetli hizmet verilmesinin temini için, ön ödemeli sayaçlara ilişkin yapılan inceleme ve araştırmalar sonucunda saptanan, hizmeti aksatacak mahiyetteki olumsuz sonuçların giderilmesi amacıyla, fiziken ne zaman tüketileceği açık olmayan bir doğal gaz miktarının sınırsızca tüketiciler tarafından satın alınmasının sonucunda dağıtım şirketleri nezdinde oluşacak mali risk veya maliyetlerin muhatabının sonuçta tüketiciler olacağı hususu göz önüne alınarak, dağıtım şirketlerinin doğal gazı kaliteli ve sürekli olarak tüketicilerin kullanımına sunmasının sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik olarak, bir tüketicinin bir ay içerisinde tüketebileceği ortalama miktarın çok üzerinde ve tüketicilerin stoklama yaparak piyasa dengelerini bozmalarının engellenmesini sağlayacak şekilde olmak üzere, bir ay içerisinde ön ödemeli sayaç kullanan müşterilere satışı yapılabilecek doğal gaz miktarının belirlenmesine ilişkin kurallar getiren dava konusu düzenlemede, anılan kamu hizmetinin gereklerine ve hukuka aykırılık saptanmamıştır.
Davacının diğer iddiaları ise, dava konusu düzenlemeyi kusurlandırıcı mahiyette görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKÎ SÜREÇ:
13/02/2013 tarih ve 28558 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 1. maddesiyle Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nin 40. maddesinin üçüncü fıkrasından sonra gelmek üzere dava konusu dördüncü fıkra eklenmiştir.
Davacı tarafından, 26/11/2013 tarihli dilekçeyle, ön ödemeli sayaç kullanan abonelere kota uygulanmasının hukuka aykırı olduğu, bu uygulamanın kaldırılması gerektiği belirtilerek Çankaya Kaymakamlığı Tüketici Hakem Heyeti'ne başvuruda bulunulmuştur.
Bu başvurunun Çankaya Kaymakamlığı 2. Tüketici Hakem Heyeti'nin … tarih ve … sayılı kararıyla reddedilmesi üzerine, anılan kararın iptali istemiyle açılan davada, … Tüketici Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine kesin olarak karar verilmiş, Yargıtay … Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davacının temyiz isteminin süre aşımı yönünden reddine karar verilmiş olup kararın düzeltilmesi istemi ise aynı Dairenin 24/01/2019 tarih ve E:2018/5425, K:2019/602 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
Davacı tarafından, ön ödemeli sayaç kullanan abonelere kota uygulamasının yasal dayanağının dava konusu düzenleme olduğunun … Tüketici Mahkemesi'nce 08/10/2015 tarihinde yapılan duruşmada … tarafından, anılan Mahkemeye sunulan yazılı savunmanın tarafına verilmesi üzerine öğrenildiği belirtilmek suretiyle 21/10/2015 tarihli dilekçeyle … İdare Mahkemesi'nde dava açılmıştır.
... İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla açılan davanın görüm ve çözümünün, 2575 sayılı Danıştay Kanunu'nun 24. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi uyarınca Danıştay'ın görev alanına girdiği sonucuna varılarak davanın görev yönünden reddine karar verilerek dosyanın Danıştay'a gönderilmesine karar verilmiştir.
Dairemizin 03/02/2016 tarih ve E:2015/6474, K:2016/165 sayılı kararıyla, dava dilekçesinin 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 3. maddesine uygun olmadığı gerekçesiyle dilekçenin reddine karar verilmesi üzerine, 23/03/2015 tarihli dava dilekçesiyle dava konusu düzenlemenin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT:
4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un "Kurul'un doğal gaz piyasası ile ilgili görevleri" başlıklı 5/A maddesinin (c) bendinde, "Doğal Gaz Piyasası Kanunu ile Kurum'a yetki verilen konularda, doğal gaz piyasa faaliyetlerine ilişkin her türlü düzenlemeleri onaylamak ve bunların yürütülmesini sağlamak" Kurul'un görevleri arasında sayılmış; Ek-2. maddesinde, "Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, doğal gazın ithali, iletimi, dağıtımı, depolanması, ticareti ve ihracatı ile bu faaliyetlerine ilişkin tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini tanımlayan lisans ve sertifikaların verilmesinden, piyasa ve sistem işleyişinin incelenmesinden, dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, maliyeti yansıtan fiyatların incelenmesinden ve piyasada Doğal Gaz Piyasası Kanunu'na uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan yetkili ve sorumludur.
Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nun yürütülmesinde, gerçek ve tüzel kişilerin Kurum'dan alacakları lisans veya sertifika kapsamında yapacağı faaliyetlerin denetimi, gözetimi, yönlendirilmesi, uyulacak usul ve esaslar ile bu lisans ve sertifikaların kapsamı, verilme kriterleri, süreleri, bedellerinin tespit şekli, çevre mevzuatı ile uyum sağlaması, sicil kayıtlarının tutulma usulü ile lisans ve sertifika sahiplerinin hak ve yükümlülükleri ve piyasanın düzenlenmesi ile ilgili gerek görülen diğer hususlar çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir.
Kurum, Kurul kararıyla Doğal Gaz Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca çıkaracağı yönetmelikleri ve uzun vadeli programları piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin ve ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerini alarak hazırlar.
" kuralına yer verilmiştir.
4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nun "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Kanun'un amacı; doğal gazın kaliteli, sürekli, ucuz, rekabete dayalı esaslar çerçevesinde çevreye zarar vermeyecek şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, doğal gaz piyasasının serbestleştirilerek mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir doğal gaz piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanmasıdır."; "Tarifeler" başlıklı 11. maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinde, "Perakende Satış Tarifesi: Dağıtım şirketleri en ucuz kaynaktan gaz temin ettiklerini, verimli ve güvenli işletmecilik yaptıklarını ispat etmek zorunda olup, lisans süresi içerisinde de bu yükümlülüğe uymak zorundadır. Dağıtım şirketinin birim gaz alım fiyatı, birim hizmet bedeli, amortisman bedelleri ve diğer faktörlerden meydana gelecek olan perakende satış fiyatları ve tarife esasları Kurum'ca belirlenir. Belirlenen perakende satış fiyatının dışında tüketicilerden herhangi bir ad altında ücret talep edilemez. Perakende satış tarifeleri enflasyon ve diğer hususlar göz önüne alınarak, dağıtım şirketlerinin Kurum'a başvurması hâlinde yeniden tespit edilebilir. Kurum bu fiyatların tespitinde hizmet maliyeti, yatırıma imkân sağlayacak makul ölçüde kârlılık ve piyasada cari olan doğal gaz alış fiyatlarını ve benzeri durumları dikkate alır. Kurul'un onayladığı tarifelerin hüküm ve şartları, bu tarifelere tâbi olan tüm gerçek ve tüzel kişileri bağlar." kurallarına yer verilmiştir.
Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nin "Amaç" başlıklı 1. maddesinde, "Bu Yönetmeliğin amacı, doğal gaz şehir içi dağıtım lisansı verilecek şirketin seçimi ve dağıtım lisansı sahibi şirketlerin yapacağı doğal gaz dağıtım faaliyetleri ile müşteri hizmetlerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir.
" kuralına yer verilmiş; "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasının (10) numaralı bendinde, çeyrek dönem, Ocak-Şubat-Mart, Nisan-Mayıs-Haziran, Temmuz-Ağustos-Eylül, Ekim-Kasım-Aralık olarak üç aylık dönemlerden oluşan süre olarak, (27) numaralı bendinde -dava açma tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan hâliyle- ön ödemeli sayaç, abonenin bedelini daha önceden ödediği miktarda doğal gaz kullanımına imkan veren Ölçü ve Ölçü Aletleri Muayene Yönetmeliği'ne tabi ve dağıtım şirketinin sistemine uyum sağlayan sayaç olarak tanımlanmıştır.
Anılan Yönetmeliğin "Sayaç" başlıklı 40. maddesinin üçüncü fıkrasında -dava açma tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan hâliyle- "Bağımsız bölüm maliki, binanın veya tesisin sahibi ya da bunların yetkili temsilcilerinin yazılı talebi ve dağıtım şirketinin onayı ile, dağıtım şirketi tarafından mevcut mekanik sayaç ön ödemeli sayaç ile değiştirilebilir. Dağıtım şirketi, mevcut mekanik sayacın ön ödemeli sayaç ile değişimi hususunda müşterilerine hiçbir şekilde zorlamada bulunamaz. Sayacın değiştirilmesi durumunda alınacak bedel Kurul kararıyla belirlenir."; dava konusu dördüncü fıkrasında, "Dağıtım şirketi, ön ödemeli sayaç kullanan müşterilere, benzer müşterilerin son iki yılın aynı çeyrek dönemlerine rastlayan doğal gaz kullanım miktarlarının ortalamasını esas alarak, bir ay içerisinde, en fazla ortalama iki aylık doğal gaz tüketim miktarı kadar doğal gaz satışı yapabilir."; beşinci fıkrasında -dava açma tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan hâliyle- "Dağıtım şirketi, sayaçların ölçüm toleranslarına ilişkin müşteriye bilgi verir ve müşterinin istemesi hâlinde, aradaki fark müşteri tarafından karşılanmak koşuluyla, ölçüm hassasiyeti daha yüksek olan sayaçları temin ederek, sistemine dahil eder." kurallarına yer verilmiştir.
HUKUKÎ DEĞERLENDİRME:
Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği'nin dava konusu 40. maddesinin dördüncü fıkrasının incelenmesi:
Sözlük anlamı ile "düzenli hâle koymak, düzen vermek, tanzim ve tertip etmek" olarak tanımlanan "düzenleme", kamu hukukunda kural koyma ile eş anlamlıdır. Kural ise, sürekli, soyut, nesnel, genel (kişilik dışı) durumları belirleyen ve gösteren bir içeriğe sahitir.
İdarelerin düzenleme yapma yetkisine sahip olduğu alanlarda, bu alanları düzenleyici işlemler ile objektif bir şekilde düzenlemesi gerekmektedir. İdarelerin, işlem tesis ederken kendilerine Anayasa ve kanunlarla çizilen çerçeve içinde takdir yetkilerini kullanmaları ve bu yetkilerini kullanırken kamu hizmetinin gereklerini ve kamu yararını göz önünde bulundurmaları zorunludur. İdarenin düzenleme yetkisini kanunlarla getirilen hükümleri aşacak bir şekilde kullanamayacağı kuşkusuzdur.
4628 sayılı Kanun'un 5/A maddesinde yer alan "Doğal Gaz Piyasası Kanunu ile Kurum'a yetki verilen konularda, doğal gaz piyasa faaliyetlerine ilişkin her türlü düzenlemeleri onaylamak ve bunların yürütülmesini sağlamak" kuralı ile davalı idareye yönetmelik ile düzenleme yapma yetkisi verilmiştir. Davalı idarenin bu yetkiyi Kanun ile kendisine tanınan alan ve sınırlar içerisinde kullanarak düzenleme yapabileceği açıktır.
Gerek 4646 sayılı Kanun gerekse 4628 sayılı Kanun ile doğal gazın kaliteli, sürekli, ucuz, rekabete dayalı esaslar çerçevesinde çevreye zarar vermeyecek şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, doğal gaz piyasasının serbestleştirilerek mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir doğal gaz piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanmasına yönelik bir yapının kurulması hedeflenmiştir.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, doğal gazın güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı içerisinde kullanıcılara sunumuna ilişkin doğal gaz piyasasında yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin düzenlenmesini sağlamakla görevli ve yetkilidir. Kurum'un, doğal gazın ithali, iletimi, dağıtımı, depolanması, ticareti ve ihracatı ile bu faaliyetlerine ilişkin tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini tanımlayan lisans ve sertifikaların verilmesinden, piyasa ve sistem işleyişinin incelenmesinden, dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, maliyeti yansıtan fiyatların incelenmesinden ve piyasada 4646 sayılı Kanun'a uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan yetkili ve sorumludur.
4628 sayılı Kanun ve 4646 sayılı Kanun'a dayanılarak hazırlanan Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği, Kurum'un, doğal gaz şehir içi dağıtım lisansı işlemlerine yönelik görev, yetki ve sorumlulukları, doğal gaz şehir içi dağıtım lisansı ihalesi, dağıtım şebekesinin inşa edilmesi, işletilmesi, genişletilmesi, iyileştirilmesi, doğal gazın sunumu ve bu faaliyetlerin izlenmesi, denetimi ile dağıtım lisansı ve dağıtım lisansı sahibi şirket ve müşterilerin hak ve yükümlülüklerine ilişkin usûl ve esasları kapsamaktadır.
Anılan Yönetmeliğin dava konusu 40. maddesinin dördüncü fıkrasında, dağıtım şirketinin, ön ödemeli sayaç kullanan müşterilere, benzer müşterilerin son iki yılın aynı çeyrek dönemlerine rastlayan doğal gaz kullanım miktarlarının ortalamasını esas alarak, bir ay içerisinde, en fazla ortalama iki aylık doğal gaz tüketim miktarı kadar doğal gaz satışı yapabileceği kuralına yer verilmiştir.
4628 sayılı Kanun'un Ek 2. maddesi uyarınca, Kurum'un, piyasa ve sistem işleyişinin incelenmesinden, dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden
ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, maliyeti yansıtan fiyatların incelenmesinden ve piyasada anılan Kanun'a uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan yetkili ve sorumlu olduğu anlaşılmaktadır.
Doğal gaz piyasası faaliyetlerine ilişkin her türlü düzenlemeyi yapmakla görevli bulunan davalı idarece, tüketicilere güvenilir, kaliteli, kesintisiz ve düşük maliyetli hizmet verilmesinin temini için, ön ödemeli sayaçlara ilişkin yapılan inceleme ve araştırmalar sonucunda tespit edilen, hizmeti aksatacak mahiyetteki olumsuz sonuçların giderilmesi amacıyla, fiziken ne zaman tüketileceği belli olmayan bir doğal gaz miktarının sınırsızca ön ödemeli sayaç kullanan müşteriler tarafından satın alınması nedeniyle dağıtım şirketleri nezdinde oluşacak mali risk veya maliyetlerin muhatabının sonuçta tüm müşteriler olacağı, yüksek miktarda doğal gazı sayaçlarına yükleyen ön ödemeli sayaç kullanan müşterilerin, öncelikli olarak dağıtım şirketlerinin alım-satım dengesini bozacağı, neredeyse tamamı yurt dışından temin edilen ve döviz ile ödemesi gerçekleşen doğal gaz alım-satımının orta ve uzun vadede ülke çapında olumsuz etkilere yol açabileceği hususları göz önüne alınarak, dağıtım şirketlerinin doğal gazı kaliteli ve sürekli olarak tüketicilerin kullanımına sunmasının sürdürülebilirliğini sağlamaya yönelik olarak, bir tüketicinin bir ay içerisinde tüketebileceği ortalama miktarın çok üzerinde ve tüketicilerin stoklama yaparak piyasa dengelerini bozmalarının engellenmesini sağlayacak şekilde olmak üzere, bir ay içerisinde ön ödemeli sayaç kullanan müşterilere satışı yapılabilecek doğal gaz miktarının belirlenmesine ilişkin dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Davalı idarece, dava konusu düzenleme kapsamında öngörülen miktarın üzerinde bir tüketimin bulunması ve doğal gaz kartında bulunan yedek doğal gaz miktarının da tüketilmesi durumunda, dağıtım şirketlerine başvurulması hâlinde ön ödemeli sayaç kullanan müşterilere ilave doğal gaz satışı yapıldığı, bu kapsamda müşterilerin doğal gaz arzının durmaması için gerekli önlemlerin alındığı belirtilmektedir.
Davacı tarafından, dava konusu düzenleme nedeniyle ön ödemeli sayaç kullanan müşterilerin mağdur edildiği, bu düzenlemenin yapılmasındaki temel amacın dağıtım şirketlerinin kârını en yüksek seviyede tutmak olduğu ileri sürülmüş ise de, ön ödemeli sayaç kullanan müşteriler, ödedikleri bedel karşılığı doğal gazı fiilen satın almaksızın sadece ödenen bedel karşılığı olan doğal gazın tüketme hakkını satın almaktadırlar. Ödenen bedelin karşılığı olan doğal gazın zilyetliği müşterilere geçmemekte olup müşteriler alınan doğal gazı bir yerde depolamamaktadır. Diğer taraftan, dağıtım şirketleri tarafından doğal gaz depolama faaliyeti gerçekleştirilmediğinden, dağıtım şirketleri, tüketimi gerçekleştirilen doğal gaza ilişkin ödemeyi doğal gaz tedarikçilerine daha sonra yapmaktadırlar. Ayrıca, dağıtım şirketleri, doğal gaz satışı kapsamında tahsil ettikleri bedellerin içerisinden doğal gaz toptan satış bedelini doğal gaz tedarikçilerine ödemektedir. Dolayısıyla, dağıtım şirketleri ileride fiyatı ne olacağı belli olmayan doğal gazın kullanım hakkını müşteriye satarken, doğal gaz tedarikçilerine karşı doğal gazın bedelini ödeme tarihindeki fiyat değişikliği riskini üstlenmektedir. Her ne kadar, ön ödemeli sayaç kullanan müşteriler, henüz tüketmedikleri doğal gaz için önceden ödeme yapmak suretiyle dağıtım şirketlerine mâlî kaynak sağlamakta iseler de, doğal gaz dağıtım şirketlerinin tarifeleri, bu husus da dikkate alınmak suretiyle Kurul tarafından belirlenmekte olup dağıtım şirketlerinin mâlî değerlendirmeleri, bilançoları, alım-satım miktarları, yatırım ve işletme giderleri gibi tüm ekonomik göstergeleri Kurum tarafından takip edilmektedir. Ayrıca, bazı müşterilerin kendilerine fayda sağlamak ve herhangi bir fiyat değişikliği durumundan olumsuz olarak etkilenmemek amacıyla kullanmadıkları doğal gazın kullanım hakkını önceden satın almaları nedeniyle, dağıtım şirketlerinin alım-satım dengelerinin bozulması üzerine orta ve uzun vadede ülke çapında doğal gaz birim fiyatlarında olumsuz durumlar ortaya çıkabileceğinden ve dağıtım şirketlerinin tarifelerinin belirlenmesi aşamasında söz konusu olumsuzluklardan tüm tüketiciler etkileneceğinden, davacının bu konudaki iddiası yerinde görülmemiştir.
Öte yandan davacı tarafından, ön ödemeli sayaç kullanan müşterilerin mekanik sayaca geçişinin söz konusu olmadığı, ancak ön ödemeli sayacın arızalanması durumda bu sayacın mekanik sayaç ile değiştirilebildiği ve müşterilerden sayaç bedelinin istendiği ileri sürülmüş ise de, 29/12/2016 tarih ve 2993 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 26/12/2016 tarih ve 6807 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararıyla kabul edilen Doğal Gaz Dağıtım Sektörü Bağlantı ve Hizmet Bedellerine İlişkin Usul ve Esaslar'ın 11. maddesinin ikinci fıkrasında, müşterilerin yazılı talepte bulunması ve dağıtım şirketinin bu talebi onaylaması koşuluyla mevcut ön ödemeli sayaçların mekanik sayaçlar ile değiştirilebileceği, bu durumda
dağıtım şirketi tarafından, ilgili müşterilerden sayaç ve sayaç değişim bedeli alınmayacağı; üçüncü fıkrasında ise, dağıtım şirketi tarafından, müşterilerin talebi olmaksızın teknik arıza sebebiyle kullanılamaz durumda olan sayaçlar için 14 (on dört) yılını doldurmuş olmak, diğer durumlarda 20 (yirmi) yılını doldurmuş olmak kaydıyla, ön ödemeli sayaçların mekanik veya ön ödemeli sayaçlarla değiştirilebileceği, bu durumda dağıtım şirketi tarafından, ilgili müşterilerden sayaç ve sayaç değişim bedeli alınmayacağı düzenlemelerine yer verildiğinden bu konudaki iddiaya itibar edilmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.DAVANIN REDDİNE,
2.Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 12/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.