Bölge Adliye
Mahkemesi : Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi

Dava, haksız olarak ödenen primlerin Kuruma yatırıldığı tarihi takip eden aybaşından işleyecek yasal faizi ile tahsili istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı taraf vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esasdan reddine karar verilmiştir.
Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı 01.01.2006-30.09.2008 tarihleri arasında sigortalılara yapılan yakacak yardımından tahsil edilen primlerin yatırıldığı tarihi takip eden ay başından itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilini talep etti.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili sigortalılara mal verilmemesi nedeniyle ayni yardım olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmayan ödemelerin prime esas kazanca dahil edilmesi gerektiğini iddia ederek, davanın reddini savunmuşlardır.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi, davanın kısmen kabulüne, 415.576.93TL"nin her aya ilişkin primin kuruma yatırıldığı tarihi takip eden ay başından itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin talebin reddine karar vermiştir.
B-BAM KARARI
Adana Bölge Adliye Mahkemesi, ilk derece mahkemesi kararını yerinde bularak taraf vekillerinin istinaf başvurusunun esasdan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili sigortalılara nakden yapılan ödemelerde prim kesintisi yapılacağını, kurum işleminin yerinde olduğunu davanın reddine karar verilmesi gerekirken davanın kısmen kabulüne hükmedilmesinin hatalı olduğunu beyanla kararın bozulmasını istemişlerdir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı olan 506 sayılı Kanunun 77. maddesinde "Sigortalılarla işverenlerin bir ay için ödeyecekleri primlerin hesabında:
a) Sigortalıların o ay için hak ettikleri ücretlerin,
b) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan sigortalılara o ay içinde ödenenlerin,
c) İdare veya kaza mercilerince verilen karar gereğince (a) ve (b) fıkralarında yazılı kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır.
(Değişik : 29.07.2003 - 4958 / 36 md. Y.T. 01.01.2004) Şu kadar ki, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, ayni yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz. Bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime tabi tutulur." hükmü düzenlenmiştir.
Aynı yasanın 84. maddesinde ise "Yanlış ve yersiz olarak alınmış olduğu anlaşılan primler, alındıkları tarihlerden on yıl geçmemiş ise, hisseleri oranında işverenlere ve sigortalılara geri verilir.
İşverenlere geri verilecek primler için Kurumca kanuni faiz de ödenir. Bu faiz, primin Kuruma yatırıldığı tarihi takib eden aybaşından iadenin yapıldığı ayın başına kadar geçen süre için hesaplanır.
Primleri geri verilenlere, primleri iptal edilen çalışmaları dolayısıyla, Kurumca iş kazalariyle meslek hastalıkları sigortasından yapılmakta olan yardım ve ödemeler durdurulur. Hastalık, Analık, Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Sigortalarından yapılmakta olan yardımlar ile verilmekte olan ödenek ve aylıklar ise, ilgililer bu sebeple gerekli yardım tahsis ve ödeme şartlarını yitirmiş olurlarsa durdurulur. Şu kadar ki, daha önce sağlanan yardımlara ait giderler ilgililerden geri alınmaz." hükmü yer almaktadır.
İnceleme konusu dosyada; Davacı 01.01.2006-30.09.2008 tarihleri arasında sigortalılara yapılan yakacak yardımından kesilen primlerin, kuruma yatırıldığı tarihi takip eden ay başından işleyecek yasal faizi ile birlikte tahsilini talep etmiş, mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Somut dosyada yakacak yardımına ilişkin icmal bordroları celp edilmek suretiyle karar verilmiş ise de, hüküm eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
506 sayılı Yasanın 84. maddesinde yanlış ve yersiz alınan primlerin alındıkları tarihten itibaren on yıl içinde geri verilebileceği düzenlenmiş olduğundan, yersiz primlerin ödenme tarihleri Kurumdan sorularak tespit edildikten sonra anılan madde uyarınca on yıllık sürenin geçip geçmediği irdelenmek suretiyle karar verilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin istinaf talebinin reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine gönderilmesine, 04.02.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.