Bölge Adliye
Mahkemesi : Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi

Dava, Kurum işleminin iptali ile yaşlılık aylığı bağlanması istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum avukatınca istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf isteminin reddine dair karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davalı Kurum avukatı tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı, 2925 sayılı yasaya tabi olarak geçen sigortalılık süresinin başlangıçtan itibaren tümüyle iptaline dair davalı kurum işleminin iptali ile 01/08/2007-19/08/2014 tarihleri arasında primleri düzenli olarak ödenmiş olan sigortalılık süresinin geçerli olduğuna ve iptal edilen tarihler arasında sigortalı sayılması gerektiğinin tespitine, 19/08/2014 tarihi itibariyle 2925 sayılı Yasa kapsamında yaşlılık aylığına hak kazandığından tahsis talebinin reddine dair kurum işleminin iptali ile 01/09/2014 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı almaya hak kazandığının tespiti ile yaşlılık aylığının bağlanmasına karar verilmesini talep etti.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili, kurum denetmenlerince yapılan araştırmada davacının 30/12/2013-13/01/2014 tarihleri arasında yurt dışında çalıştığının anlaşıldığını, yurt dışına çıkan tarım sigortalılarının yurda döndükten sonra aynı işi yapıp yapmadığının araştırılması gerektiğini, kurum memurlarınca yapılan araştırmada davacının hiçbir zaman tarım işiyle uğraşmadığının tespit edildiğini, davacının hiçbir zaman süreksiz tarım işinde çalışmadığını, bu nedenle sigortalılığının başlangıç tarihi itibariyle iptal edildiğini, kurumlarınca yapılan işlemlerin usul ve yasalara uygun olduğunu beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi, davanın kabulüne, davalı Kurumun sigortalılığın iptali işleminin iptaline, davacının 01/08/2007-30/12/2013 ve 14/01/2014-14/08/2014 tarihleri arasında kesintisiz 2925 sayılı kanun kapsamında ödediği primlere göre sigortalılığının geçerli olduğunun ve 01/09/2014 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi ilk derece mahkemesi kararını usul ve yasaya uygun bularak davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, Kurum işlemlerinin usul ve yasaya uygun olduğunu, davacının davasının hukuki dayanaktan yoksun ve haksız olduğunu, davanın reddinin gerektiğini, başvuru koşulunun yerine getirilmediğini, davacının 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalılık koşullarını taşımadığı, beyaz eşya tamircisi olduğunu belirterek mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
İnceleme konusu dosyada; Davacının 01/08/2007-2014/8 döneminde 2925 sayılı Yasa kapsamında sigortalı, 01.03.1988-31.07.2007 döneminde bağ-kur sigortalısı olduğu, 30.12.2013-13.01.2014 tarihleri arasında yurt dışına çıktığı, yurtdışına çıkması nedeniyle Kurum tarafından yapılan araştırma neticesinde tanzim edilen 30.03.2015 tarihli kurum raporu ile davacının tarım işlerinde sürekli çalışmadığı tespit edildiğinden, Kurum tarafından 2925 sayılı Yasa"ya tabi sigortalılığının başlangıçtan itibaren iptal edildiği, davacının 19/08/2014 tarihli tahsis talebinin ise yaş yönünden emeklilik şartlarının oluşmadığı gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bu bağlamda işbu davaya konu ihtilaf davacının 01.08.2007-14.08.2014 tarihleri arasında 2925 sayılı Yasa kapsamında sigortalı olup olmadığının tespiti noktasında toplanmaktadır.
2925 sayılı Yasa, 01.10. 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası"nın "Yürürlükten Kaldırılan Hükümler" başlığını taşıyan 106. maddesi ile mülga edilmiş ise de, bazı maddeleri yürürlükte bırakılmıştır.
Mülga 2925 sayılı Kanun"un 1"inci maddesine göre, bu Kanunun amacı, tarım işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların bu Kanunda yazılı şartlarla sosyal güvenliğinin sağlanmasıdır. Süreksiz iş, nitelikleri bakımından en çok 30 işgünü süren işleri ifade eder.
Kanun"un 2"nci maddesine göre, sosyal güvenlik kanunları kapsamı dışında olanlarla, bu kanunlara göre malullük, emeklilik (yaşlılık) aylığı, sürekli tam işgöremezlik geliri almayanlardan; süreksiz olarak tarım işlerinde hizmet akdiyle çalışanlar istekte bulunmaları kaydıyla bu Kanuna göre sigortalı sayılırlar.
Bu Kanun kapsamına girenler, yazılı istekte bulundukları tarihi izleyen yılbaşından itibaren sigortalı sayılırlar (m.5).
Kanun"un "Sigortalı Sayılmayanlar" başlıklı 4"üncü maddesine göre, "Bu Kanunun uygulanmasında;
a) 18 yaşım doldurmamış olanlar,
b) Sosyal güvenlik kuruluşlarına prim veya kesenek ödemekte olanlar,
c) Dul, yetim aylığı veya Sosyal Sigortalar Kurumundan geçici veya sürekli kısmi işgöremezlik geliri alanlar hariç, sosyal güvenlik kuruluşlarından emeklilik (yaşlılık) veya malullük aylığı ile sürekli tam işgöremezlik geliri almakta olanlar, aylık veya gelir bağlanması için talepte bulunmuş olanlar,
d) 1/7/1976 tarih ve 2022 sayılı Kanuna göre aylık bağlananlar,
Sigortalı sayılmazlar." hükmü yer almaktadır.
Yürürlükte bırakılan maddeler arasında sigortalılığın sona ermesi ve kesintiye uğramasını düzenleyen 6. maddesi bulunmakta olup yürürlükte olduğu açıktır. 2925 sayılı Yasa"nın 6. maddesi de "Sigortalı olanlardan;
a) (Değişik bent: 17/04/2008-5754 S.K./76.mad) Primlerini gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ait olduğu yılı takip eden yılın Şubat ayı sonuna kadar ödemeyenlerin o yılın 1 Ocak gününden itibaren,
b) Sigortalılıklarına devam etmek istemediklerini Kuruma yazılı olarak bildirenlerin, bu bildiriminin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi izleyen yılbaşından itibaren,
c) Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olarak çalışmaya başlamaları nedeniyle prim veya kesenek kesilmeye başladığı tarihten itibaren,
Sigortalılıkları sona erer.
(c) bendi uyarınca sigortalılıkları sona erip de sosyal güvenlik kuruluşları ile ilgilerinin kesilmesi nedeniyle prim veya kesenek ödenmesine son verilenlerin sigortalılıkları, prim veya kesenek ödenmesine son verildiği tarihi izleyen aybaşından itibaren kendiliğinden başlar." hükmüne amir olup, dolayısıyla 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasa"nın yürürlük tarihinden önceki dönemlerde 2925 sayılı Yasa kapsamında sigortalı olanlar, 2925 sayılı Yasa"nın 6. maddesi kapsamında sigortalılık şartlarını devam ettirdiği, sigortalılığın sona ermesi hallerini içermediği müddetçe, 5510 sayılı Yasa"nın ek 5. maddesi kapsamında değil, yine 2925 sayılı Yasa kapsamında sigortalı olmaya devam edeceklerdir.
Davacının talebi 01.08.2007-14.08.2014 tarihleri arasında 2915 sayılı Yasa"ya tabi sigortalı olduğunun tespiti istemine ilişkindir. Bu dönemdeki yasal mevzuatın incelenmesinden 01.08.2007-01.10.2008 tarihleri arasında 2925 sayılı Yasa"nın yürürlükte olduğu, 2925 sayılı yasanın 5510 sayılı Yasa"nın 106. maddesiyle bazı maddeleri hariç mülga olduğu anlaşılmaktadır. 2925 sayılı Yasa 01.10.2008 tarihi itibariyle mülga olmuş ise de; " sigortalılığın sona ermesi ve kesintiye uğraması " başlıklı 6. maddesi yürürlükte bırakılmıştır. Buna göre 01.10.2008 tarihinden önce 2925 sayılı Yasa kapsamında başlayıp devam eden sigortalılığın 6. maddede düzenlenen sona erme hallerinden birinin meydana gelmemesi halinde sigortalılığın devam edeceği anlaşılmaktadır.
Diğer yandan; 6111 sayılı Yasa"nın 51. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"ya eklenen, tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların sigortalılığı başlıklı EK 5. maddede "4"üncü madde ile isteğe bağlı sigortalılık hükümleri ve 506 sayılı Kanun"un Geçici 20"nci maddesi kapsamında sigortalı olmayan, kendi sigortalılıklarından dolayı bu kanunlara göre gelir veya aylık almayan ve 18 yaşını doldurmuş olanlarda; tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanlar, örneği Kurumca hazırlanan ve Kurumca belirlenen ilgili muhtarlık, birlik, kuruluş, il veya ilçe tarım müdürlükleri tarafından usulüne uygun olarak düzenlenip onaylanmış belgeleri ile talepte bulundukları tarihten itibaren sigortalı sayılırlar " hükmü düzenlenmiştir.
Söz konusu madde 6111 sayılı Yasa"nın 215/ç maddesine istinaden 01.03.2011 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, davacının talebinin 01.03.2011 tarihinden itibaren ek madde 5 kapsamında değerlendirilmesi gerekir.
Ayrıca, 2925 sayılı Yasa"nın 6. maddesi gereğince devam eden, sona ermeyen sigortalılık halleri hariç, 2925 sayılı yasının mülga olduğu 01.10.2008 tarihi ile ek madde 5"in yürürlük tarihi olan 01.03.2011 tarihi arasında tarım ve orman işlerinde süreksiz çalışanlara ilişkin herhangi bir sigortalılık hali düzenlenmemiştir.
Somut dosyada; mahkemece 2925 sayılı Yasa kapsamındaki sigortalılığın aynı zamanda isteğe bağlı sigortalılık olduğu gerekçesi hatalıdır. Eğer hizmet akdi kapsamında çalışma yoksa sigortalılığın söz konusu kanun kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Dairemiz yerleşik içtihatlarına göre, prim ödemelerinin ileriye doğru 4/1-a veya 4/1-b kapsamında isteğe bağlı sigortalılık olarak kabulü mümkün olduğundan isteğe bağlı sigortalılık şartları değerlendirilmeli, tahsis şartları da buna göre irdelenmeli, talep dönemindeki yasal mevzuat incelenmek suretiyle sonucuna göre karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu davanın kabulüne karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin davacı yönünden istinaf başvurusunun reddine dair kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, kararın bir örneğinin BAM’a gönderilmesine, 04.02.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.