Danıştay 6. Daire 2020/5097 Esas 2022/4568 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/5097
Karar No : 2022/4568

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Belediye Başkanlığı - ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Muğla İli, Fethiye İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde kalan taşınmazda ruhsatsız yapılan iki adet tek katlı ve bir adet iki katlı yapının zemin katının yasal hale getirilmesi için 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca bir (1) ay süre verilmesine ilişkin ... tarih ve ...sayılı Fethiye Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 03/10/2019 tarih ve E:2019/5386, K:2019/8648 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, 18/02/2015 tarihli yapı tatil zaptının Kanun maddesinde belirtilen kriterler dikkate alınarak usulüne uygun olarak düzenlendiği, ruhsat alınmadan veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapıların kimin tarafından yapıldığının tespit anında doğru bir şekilde belirlenmesinin zorluğu dikkate alındığında; yapı sahibi olarak davacının eşinin yazılı olmasının tutanağı sakatlamayacağı, yapı tatil zaptıyla tespiti yapılan ve yapı niteliğinde olan dava konusu imara aykırılıkların ruhsata tabi olduğu ancak ruhsatsız olarak yapıldıkları, ruhsat alma yükümlülüğü yerine getirilmeden, ruhsatsız yapı yapıldığının tespiti üzerine yapı sahibi olan davacıya aykırılıkların giderilmesi için süre verilmesinin ise Kanun gereği olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediğinden davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, birbirinden farklı iki yapı tatil tutanağı düzenlenmiş olmasının hukuka aykırı olduğu, taşınmazın imar affından faydalanarak ruhsatlandırıldığını ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı tarafından, yapı tatil tutanağının usulüne uygun olarak düzenlendiği, mal sahibi adının tutanağın esaslı unsuru olmadığı, ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılmasının yeniden ruhsat alınması ile mümkün olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı Muğla İli, Fethiye İlçesi, ...Mahallesi, 6100 m²'lik ...parsel sayılı taşınmazın ...oranında hissedarı iken 1970 yılında anılan taşınmazda yaptığı tek katlı yapısı Fethiye Belediye Başkanlığı'nın ...tarih ve ...sayılı müracaat masrafına ilişkin makbuzun, değerlendirme ve tespite ilişkin belgelerin eklendiği müracaat formu işlemi tesis edilerek 2981 sayılı Kanun uyarınca imar affından faydalandırılması için anılan Kanunun öngördüğü süreç başlatılmış, yeminli özel teknik bürodan alınan teknik raporda binanın bir kat olup iki ayrı binadan oluştuğu bilgisine yer verilmiş, rapor ekindeki röleve planı ve ölçü krokisinde ise birbirine bitişik iki ayrı yapının ebatları ve parsel içindeki konumu gösterilmiş, bunlardan mesken olarak kullanılan yapının 9,90*9,00; diğer yapının ise 4,20*8,40 ebadında olduğu belirtilmiştir.
Davacının 1989 yılında yaptığı 1. kat için davalı idarece 21/04/1993 tarihinde yapı tatil tutanağı düzenlenmiş, ...tarih ve ...sayılı encümen kararı ile yapının yıktırılmasına ve davacıya para cezası verilmesine karar verilmiş, davacı tarafından bu para cezası ödenmiş, 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca imar uygulaması gören taşınmazın 713 m²'si için tam hisse olmak üzere, ...ada, ...parsel sayı ile 29/03/1995 tarihli tapu senedi verilmiştir.
Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içindeki taşınmazın, 04/09/1992 tarihli 1/1000 ölçekli Patlangıç Uygulama İmar planına göre Blok Nizam 4 kat Gelişme Konut alanında ve mevcut evin tamamının 10 metrelik çekme mesafesi içinde kaldığı anlaşılmaktadır.
04/07/2014 tarihinde davalı belediyeye ait çöp kamyonunun davacının evinin bahçe duvarı ve merdivenine çarptığı iki işçininin ölümüne, bir işçinin de ağır yaralanmasına neden olan trafik kazasında evin kullanılamaz duruma gelmesi üzerine davacı, .... Sulh Hukuk Mahkemesinin ...D.iş sayılı tespit dosyası ile hasar tespiti yaptırmış, .... Asliye Hukuk Mahkemesinin ...E. sayılı dosyası üzerinden de belediyeye alacak davası açmıştır.
18/02/2015 tarihinde dava konusu taşınmaza giden davalı idare teknik personelince ikinci katın tamamlandığı, 7,65*8.50 boyutlarında depo ile 3,45*5,40 m. boyutlarında ilave garaj yapıldığı, yapıların tamamlanmış ve kullanıyor olduğu davacının eşi ... adına düzenlenen tutanakla tespit edilmiş, taşınmazın tapuda davacı ... adına kayıtlı olduğunun anlaşılması üzerine de yapı tatil tutanağında yapı sahibi ... olarak düzeltilmiştir. Daha sonra ruhsatsız yapılan iki adet tek katlı ve bir adet iki katlı yapının zemin katının yasal hale getirilmesi için 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca bir (1) ay süre verilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı Fethiye Belediye Encümeni kararının alınması üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; "Bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya Valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilerek inşaat derhal durdurulur, durdurma yapı tatil zaptının yapı üzerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılırsa mühür belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne yer verilmiştir.
2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 1. maddesinde; bu Kanunun amacının; imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak inşa edilmiş ve inşa halindeki bütün yapılar hakkında uygulanacak işlemleri düzenlemek ve bu işlemlere dair müracaat tespit, değerlendirme uygulama ve duyuru esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek olduğu açıklanmış, 2. maddesinde Kanunun kapsamı, 3. maddesinde de, bu Kanunun uygulanmayacağı yerler belirtilmiş, 4. maddesinde Kanun kapsamında kalan yapılar için müracaat süreleri belirtilmiş, 'Görevli idarelerce alınacak tedbirler' başlıklı 5. maddesinde; "Valilik, belediye ve diğer ilgili kuruluşlarca; her tür ve ölçekte imar planlarının ve uygulamalarının vatandaşların inşaat işlemlerini güçleştirmeyecek, düzensiz uygulamalara zorlamayacak şekilde ve zamanında yapılmasına; ayrıca ruhsat verme işlemlerinde müracaatların birikmesine ve gecikmesine sebep olan engellerin kaldırılmasına, işlemlerin süratle yürütülmesine dair gerekli tertip ve tedbirler alınır" hükmüne yer verilmiş, 7. maddesinde; bu Kanun kapsamına giren bütün yapılardan tek maliki olanların sahibi, apartmanların müteahhitleri veya yöneticileri veya kat maliklerinin herhangi biri veya bunların vekillerinin form dilekçe ile Belediye ve mücavir alan sınırları içinde Belediyelere; Belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise valiliğe bizzat müracaat edecekleri, süresi içinde belediye veya valiliğe müracaat eden fakat 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik bürolara başvurmayan kişilere ait yapıların belediye
veya valiliklerce tespit ve değerlendirme işlemlerinin tamamlanacağı; 2981 sayılı Kanuna göre kurulan yeminli özel teknik büroların kendilerine intikal eden müracaatlara ilişkin tespit ve değerlendirme işlemlerine ait dosyaları en geç 07/09/1987 gününe kadar tamamlayarak sonuçlandırması için belediye, hazine, özel idare veya vakıflar idaresine teslim etmekle ve bu idarelerin de kendilerine intikal eden dosyaları intikal tarihinden itibaren en geç 3 ay içinde sonuçlandırmakla görevli ve sorumlu oldukları, 9. maddesinde ise; müstakilen kendisine ait arsa üzerinde imar mevzuatına aykırı yapı yapılmış olması durumunda; yapı, korunacak durumda ise, müracaat dilekçesine ekli tespit ve değerlendirme belgelerine göre gerekli harçlar tahsil edilmek suretiyle hemen, yapı, ıslah edilerek korunacak durumda ise, ıslah edildikten sonra hemen yapı ruhsatı veya kullanma izni verileceği kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kararın, garaj yapısının yıkımına ilişkin kısmına yönelik olarak;
İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın 18/02/2015 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespiti yapılan 3,45*5,40 m. boyutlarında garaj yapısına ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Kararın, 18/02/2015 tarihli yapı tatil tutanağına konu edilen iki katlı meskenin zemin katı ile depo yapısının yıkılmasına ilişkin kısmına gelince;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; 2981 sayılı Kanun ile adı geçen belediyeler ve valiliklere, yapılan başvurulara ilişkin olarak re'sen tespit ve değerlendirme yapma görevi yüklenmiş ve anılan idareler 07/12/1987 tarihine kadar dosyaları sonuçlandırmakla sorumlu tutulmuş olup, başvurular üzerine 07/12/1987 tarihine kadar değerlendirme yapılıp başvuruların sonuçlandırılmasının gerektiği, idarenin, bu yükümlülüğü yerine getirmediği takdirde sorumlu olacağı, bu görevi ve yükümlülüğü yerine getirmemesinin sonuçlarını davacıya yüklemenin de hukuka aykırı olacağı açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının Muğla İli, Fethiye İlçesi, ...Mahallesi, 6100 m²'lik ...parsel sayılı taşınmazın 6870/24400 oranında hissedarı iken 1970 yılında anılan taşınmazda yaptığı tek katlı mesken ile bitişiğinde diğer bir yapı yapmış, bunların ruhsatlandırılması için 08/03/1984 tarih ve 18335 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun ile getirilen imar affından faydalanabilmek için anılan Kanunun 7. maddesi uyarınca Muğla Valiliği'ne başvuruda bulunmuştur.
Sonraki süreçte Kanunun yapı sahibi için öngördüğü tüm mükellefiyetleri yerine getirerek; 13/06/1983'te müracaat masrafı olan 2000-TL'yi Ziraat Bankası'nın ilgili şubesine yatırmış, yeminli özel teknik büroya müracaat ederek imar affı başvurusu dosyasına altlık olacak evrakı temin etmiş, bunlardan değerlendirme formunda yapının anılan Kanunun 4. maddesi uyarınca "muhafaza edilecek" yapılardan olduğu, ayrıca durumu itibarıyla "hiçbir tehlike arzetmediği" de belirtilerek işlem dosyasının teknik rapor, röleve planı vb. ekleri de tamamlanarak davacıya teslim edilmiş, davacı da usulüne uygun bir şekilde müracaatını ...tarih ve ...sayılı müracaat formu ile gerçekleştirmiştir.
2981 sayılı Kanun ile adı geçen belediyeler ve valiliklere, yapılan başvurulara ilişkin olarak re'sen tespit ve değerlendirme yapma görevi yüklendiği ve anılan idareler 07/12/1987 tarihine kadar dosyaları sonuçlandırmakla sorumlu tutulduğundan, başvurular üzerine 07/12/1987 tarihine kadar değerlendirme yapılıp başvuruların sonuçlandırılması gerekmekte iken, idarenin (idarenin bütünlüğü ilkesi uyarınca davalı idarenin) bu yükümlülüğü yerine getirmediği takdirde sorumlu olacağı, bu görevi ve yükümlülüğü yerine getirmemesinin sonuçlarını davacıya yüklemenin de hukuka aykırı olacağı sonucuna varıldığından dava konusu işlemde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Öte yandan, davacının imar affı başvurusunda bulunduktan sonra yapıya devam ederek ruhsatsız olarak yaptığı birinci kat için düzenlenen 21/04/1993 tarihli yapı tatil tutanağında imar affı başvurusu bulunan zemin kata ilişkin bir tespitin yapılmadığı hususu ile davalı idarenin 20/01/2016 tarihli temyiz dilekçesinde davaya konu yapılar ifade edilirken 'ruhsat alınmış yapılarda herhangi bir değişiklik yapılması da yeniden ruhsat alınmasına bağlıdır' beyanı birlikte değerlendirildiğinde davalı idarenin de arşivinde imar affı dosyası bulunan zemin katı zımnen de olsa ruhsatlı saydığı, kaldı ki imara konu aykırılıkların tespitine ilişkin 12/03/2015 tarihli yapı tatil tutanağında bir katlı garaj, bir katlı depo ve iki katlı meskene ilişkin çizimlerin incelenmesinden iki katlı meskenin işleme konu edilen sadece zemin katına ilişkin bir belirleme olmaksızın tespitinin yapıldığı açıktır.
Bu itibarla, davanın reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının garaj yapısının yıkımına ilişkin kısmının ONANMASINA, 18/02/2015 tarihli yapı tatil tutanağına konu edilen iki katlı meskenin zemin katı ile depo yapısının yıkılmasına ilişkin kısmının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 12/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.