Danıştay 6. Daire 2018/4207 Esas 2022/4535 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/4207
Karar No : 2022/4535


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : .. Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Raylı Sistem Hatları Çalışması kapsamında … Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Planlama Müdürlüğünce hazırlanan …-…-… … Projesinin … Caddesi … Hattı Projesi'ne ilişkin kısmına yönelik İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı tadilatının iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dosyadaki bilgi ve belgeler ile yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesinden; davalı tarafından hazırlanan … Caddesi … Projesine ilişkin 1/5.000 ölçekli Nazım İmar Planı tadilatı ile önerilen projenin 9 istasyon olduğu, davacı Kadıköy Belediyesinin sınırları içinde kalan kısmının ise tek istasyon ve 500 metrelik bir bölümünü oluşturduğu, güzergahın dava konusu alandaki kısmında halihazır durumda yapılaşma olmadığı, bu nedenle havaray güzergahının bu kısmında mevcut yapılaşma üzerinde olumsuz etkisinin olmayacağı ve bulunduğu alan itibarı ile şehir silüeti açısından olumsuz bir etki yaratmadığı, hattın güzergahının halihazırda şev olan açık alan kıyısında ve yola paralel konumlandığı ve mevcut ulaşım şeritlerini etkilemediği, dava konusu alana ilişkin nazım imar planı tadilatının 09/03/2005 tarihli 1/5.000 Ölçekli … Merkez ile … Otoyolu Ara Bölgesi Nazım İmar Planı kapsamında kaldığı, nazım imar planı tadilatının üst ölçekli planları olan ve … Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan Mayıs 2011 tarihli … Alanı Kentsel Ulaşım Ana Planı ve 15.06.2009 t.t'li 1/100000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni planlarına uygun olduğu, planın 1/100.000 Ölçekli … Çevre Düzeni Planı plan kararı ve planın ulaşımla ilgili "… genelinde demiryolu ağırlıklı toplu taşıma sisteminin kurulması ve doğu-batı yönündeki doğrusal gelişmeye paralel olarak raylı ulaşım sistemlerinin planlanması yaklaşımı ile uyumlu olduğu, hazırlanan proje ve plan tadilatı ile İstanbul'un en büyük sorunlarından olan ulaşım ve trafik yoğunluğunun çözümünün amaçlandığı, özellikle trafik yoğunluğunun yaşandığı … Caddesinde bu yoğunluğun azaltılmasının hedeflendiği, aynı zamanda bu akstan geçen metro hattı ile entegrasyonunun da sağlandığı, bilirkişilerce her ne kadar plan tadilatına ilişkin plan açıklama raporu ve kentsel teknik altyapı etki değerlendirme raporunun bulunmayışının mevzuat açısından uygun olmadığı yönünde görüş belirtilmiş ise de, mahkemenin 12.04.2017 tarihli ara kararı ile davalı idareden plan açıklama raporunun istendiği ve raporun dosyaya ibraz edildiği ayrıca bilirkişilerce, havaray projesinin mevcut duruma, ulaşıma ve yerleşim alanlarına olumsuz bir etkisinin bulunduğu yönünde bir görüş ve somut herhangi bir tespit yapılmadığından raporun sonuç kısmına itibar edilmediği ve dava konusu alana ilişkin plan tadilatının üst ölçekli planlara, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına uygun olduğu ve anılan tadilatta üstün kamu yararı bulunduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava dosyasında yer alan bilirkişi raporunda yer alan tespitler doğrultusunda istinaf kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Kamu kaynaklarının verimli kullanımı, ulaşım modeli ile ilgili veriler, projenin imalat süresi, bölgenin fiziki ve topografik yapısı dikkate alındığında dava konusu alan için en doğru sistemin havaray sistemi olduğu belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
… Geneli Raylı Sistem Hatları Çalışması kapsamında … Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Planlama Müdürlüğünce hazırlanan …-..-… … Projesinin … Caddesi … Hattı Projesi'ne ilişkin kısmına yönelik İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli nazım imar planı tadilatının iptali istenilmiştir.

İLGİLİ MEVZUAT:
İşlem tarihinde yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinde; "Nazım imar planları; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme, yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan, Uygulama İmar Planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; İdare Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda dava dosyasına sunulan bilirkişi raporunda; dava konusu plan tadilatına ait plan notlarının 4. maddesinde; "plan onama sınırı içerisinde kalmak kaydıyla plan değişikliğine gerek kalmaksızın uygulama pojeleri doğrultusunda güzergah değişiklikleri yapılabilir" denilmiş olmakla birlikte dava konusu havaray hattının uygulama projesindeki güzergahının plan onama sınırı içerisinde kalmadığı için plan notlarındaki hükümle çeliştiği, bu itibarla planlama tekniği açısından uygun olmadığı yönünde tespitte bulunulduğu dolayısıyla imalata esas alınan, aynı zamanda imar planlarına altlık olarak kullanılması gereken uygulama projesi güzergahı ile dava konusu nazım imar planında gösterilen güzergahın örtüşmediği yine bilirkişi raporunun 13. sayfasında yer alan pafta örneğinde dava konusu planda gösterilen havaray hattı ile projede yer alan hattın birbirinden çok farklı güzergahlara sahip olduğu, bu çelişkinin nazım imar planı doğrultusunda hazırlanacak ve uygulama işlemlerine esas alınacak olan uygulama imar planına da yansıyacağı, bunun yanı sıra havaray projesine ilişkin (en başta tercih edilen havaray sistemi olmak üzere) yeterli detay bulunmadığı ve havaray sisteminin şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygunluk denetiminin tam anlamıyla yapılmasınında mümkün olamayacağı tespitlerine yer verilmiştir.
Diğer taraftan, dava konusu nazım imar planı tadilatının ulaşım sorununun çözümüne katkıları, çevresel etkileri, yapılaşma ve sosyal donatıya etkisi, yaya geçişlerine etkisi, şehir estetiğine ve siluetine zarar verip vermediği gibi hususların tespiti açısından teknik bilgiye ihtiyaç duyulduğu, tercih edilen havaray sisteminin niteliği konusunda dava dosyasındaki belgelerde (uygulama projesi ve dava konusu plan belgelerinde) açıklama bulunmadığı, ayrıca proje alanında ayrıntılı jeolojik etütlerin yapılması gerektiği, dava konusu nazım imar planının plan açıklama raporunda ise hem dava konusu 500 metrelik güzergahın, hem de 7,5 km'lik tüm havaray güzergahının da şematik olarak gösterildiği anlaşılmaktadır.
Öte yandan dava dosyasının Dairemizin 08.06.2017 tarihli E:2015/10091,K:2017/4595 sayılı kararı ve 16.12.2020 tarihli E:2017/7150, K:2020/12885 sayılı kararı ile birlikte incelenmesinden; davalı idare tarafından, dava konusu güzergahın halen yürürlükte olan 17.02.2014 tarihli 1/5.000 ölçekli … Hattı Projesi Nazım İmar Plan Tadilatı ile entegrasyonunun sağlanmasına yönelik çalışma kapsamında hazırlandığının ifade edildiği, ancak bahse geçen 17.02.2014 tarihli 1/5.000 ölçekli … Hattı Projesi Nazım İmar Plan Tadilatının, ... İdare Mahkemesi'nin … tarih, E:…, K:… sayılı kararıyla iptaline karar verildiği, anılan Mahkeme kararının da Danıştay Altıncı Dairesi'nin 08.06.2017 tarih ve E:2015/10091, K:2017/4595 sayılı kararıyla onandığı ve davalının karar düzeltme isteminin Danıştay Altıncı Dairesinin 16.12.2020 tarihli E: 2017/7150 ve K:2020/12885 sayılı kararı ile reddedildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda ulaşım sistemleri ile birlikte ulaşım problemlerinin çözümü gibi hususları barındırması gereken nazım imar planlarında, nazım imar planı ölçeğinin izin verdiği oranda ve şekilde tüm ulaşım detayının imar planı paftasında gösterilmesi gerektiği gibi metro, havaray, teleferik, metrobüs gibi metropolitan kentlerin tüm plan ana kararları üzerinde büyük etkisi olan ulaşıma yönelik kararların tüm detayı ile plan açıklama raporunda irdelenmesi, aynı zamanda imar planı altlığı olarak da yer alması gereken uygulama projesinin başarılı bir şekilde hayata geçirilmesi için gerekli plan notlarının da üretilmesi gerektiğinden, havaray hattı güzergahının işlenmesine yönelik kabul edilen imar planı tadilatında plan yapım tekniklerine, şehircilik ilkelerine ve hukuka uyarlık bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 12/04/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.