Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2021/5230 Esas 2022/1145 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne ilişkin verilen ilk derece mahkemesinin kararına karşı, davalı ... vekilinin istinaf başvurusu üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi'nce istinaf isteminin kabulü ile HMK'nın 353/1-b-2 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararı kaldırılmak suretiyle esas hakkında yeniden karar verilmesine dair yukarıda gün ve sayıları yazılı kararının Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:


- K A R A R -

Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karara karşı davalı idarelerden ... vekilince yapılan istinaf başvurusunun İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesince kabulü ile davanın idari yargıda görülmesi gerektiği gerekçesiyle reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, dava konusu İstanbul ili, Ümraniye ilçesi, Çakmak Mahallesi 652 ada 14 ve 19 parsel sayılı taşınmazın 13.02.1998 tarihli 1/5000 ölçekli Ümraniye Revizyon Nazım imar planı ve 13.02.1998, 15.03.1999, 16.02.2016 tarihli 1/1000 ölçekli Ümraniye Revizyon Nazım İmar Planında tamamının park alanı lejantında kaldığı, dava konusu taşınmazın 10 metrekarelik bölümünün İski kanalizasyon geçişi için ayrıldığı, 24.08.2015 tarihinde 10 metrekarelik bölümün ifraz edilerek 652 ada 19 parsel olarak kanal vasfıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi adına tescil edildiği, İstanbul Anadolu 13. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/13 esas sayılı dosyasında davacıların kök parselle ilgili kamulaştırmasız el atma davası açtıkları, davaya konu Ümraniye Belediye Başkanlığının sorumluluğunda kalan fiilen el atılmayan 625,00 m² lik kısım yönünden idari yargıda dava açılması gerektiğinden görev yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 20/01/2014 tarih 2013/16294-2014/943 sayılı kararı ile bozulmasına karar verildiği, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 11/09/2014 tarih 2014/12122-20583 sayılı kararı ile karar düzeltilme isteminin reddine dair verilen karar üzerine İstanbul Anadolu 13. Asliye Hukuk Mahkemesince bozma ilamına uyularak verilen 09/12/2014 tarih ve 2014/405-519 sayılı kararının 27/02/2015 tarihinde kesinleştiği, her ne kadar davanın idari yargıda görülmesi gerektiğinden dava şartı yokluğundan reddine karar verilmişse de;
Anayasa Mahkemesinin 05/04/2019 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanan 20/12/2018 gün 2016/181 Esas, 2018/111 Karar sayılı kararı ile ''Kamulaştırma Kanununun EK 1. maddesinin '' Bu süre içerisinde belirtilen işlemlerin yapılmaması halinde taşınmazların malikleri tarafından, bu Kanunun geçici 6 ncı maddesindeki uzlaşma sürecini ve 3194 sayılı İmar Kanununda öngörülen idari başvuru ve işlemleri tamamlandıktan sonra taşınmazın kamulaştırmasından sorumlu idare aleyhine idari yargıda dava açılabilir. '' kısmı iptal edilmiştir.
Bu durumda; Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 16.05.1956 gün ve 1/6 sayılı kararı ile HGK'nın 15.12.2010 gün ve 2010/5-662/651 sayılı kararı da gözetildiğinde, uzun yıllar programa alınmayan imar planının hayata geçirilmemesi nedeniyle kamulaştırma ya da takas cihetine gitmeyen davalı idarece, pasif ve suskun kalınmak ve işlem tesis edilmemek suretiyle taşınmaza müdahale edildiği; bu haliyle İdarenin eyleminin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bir niteliğe sahip olduğu bu şekilde kamulaştırmasız el koyma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü gerekir. Kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığının doğal sonucu, idarenin hukuka aykırı eylemiyle mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibi davacının, dava yoluyla kamulaştırmasız el koyma hükümleri doğrultusunda mülkiyetin bedele çevrilmesini, eş söyleyişle idareden değer karşılığının verilmesini isteyebileceği açıktır.
Bu itibarla makul süre içinde imar planına uygun herhangi bir işlem tesis edilmediğinden kamulaştırmasız el atma olgusu devam etmekte olup davaya bakmak Adli yargının görevidir.
Mahkeme kararının açıklanan nedenle davacı vekilinin temyiz itirazları gereğince bozmanın niteliğine göre sair hususlar incelenmeksizin HMK'nın 371 maddesi uyarınca BOZULMASINA, davacıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 27/01/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.