Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/970 Esas 2022/1409 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki davada Mersin 4. İş ile Nusaybin Asliye Hukuk (İş Mahkemesi sıfatıyla) Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, iş kazasından kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
Mersin 4. İş Mahkemesince, iş davalarının davalının ikametgahı yada işçinin işini yaptığı yerde açılması gerektiği, yine olayın iş kazası olması nedeniyle kazanın olduğu yer mahkemesinin de yetkili olacağı, kazanın Avusturya ülkesinde olduğu, davalı işverenin adresinin Nusaybin/Mardin olduğu, işin yapıldığı yerinde Nusaybin ilçesi olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Nusaybin Asliye Hukuk (İş Mahkemesi sıfatıyla) Mahkemesince ise, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16/04/2008 gün ve 2008/10-329 E. - 2008/334 K. sayılı ilâmında "Davaya konu uyuşmazlık tüzel kişilere karşı açılacak davalarda genel yetkili mahkeme, tüzel kişilerin yerleşim yerinin, yani merkezinin bulunduğu yer mahkemesi olmakla birlikte, şube işlemleri nedeniyle açılacak dava, taraf olarak bağlı bulunulan merkez davalı gösterilerek, şubenin bulunduğu yerde de açılabilir." görüşünün benimsendiği, somut olayda TTSG kayıtlarından davalı şirketin Mersin ilinde 2005 yılından beridir şubesinin bulunduğu, meydana gelen iş kazasının Avusturya ülkesi olduğu, işin Mersin'de yapıldığı, nitekim davacının seçimlik hakkını Mersin İş Mahkemeleri yönünde kullandığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Her mahkemenin yargı yetkisi, belirli bir coğrafi bölge ile sınırlandırılarak yargı çevreleri oluşturulmuştur. Medenî yargılama alanında görev yapan mahkemelerin yetkisi, Anayasanın 142. maddesine uygun olarak, HMK’nın 5. maddesinde düzenlenmiştir. Diğer taraftan, bu Kanun dışında, özel kanunlardaki yetkiye ilişkin kuralların, kesin yetki kuralı olarak öngörülmediği takdirde genel yetki kuralı ile beraber seçimlik bir yetki kuralı oluşturacağı hususuna yer verilerek; özel kanunlardaki yetkiye ilişkin hükümler saklı tutulmuştur.
Dava açıldığı tarihte yürürlükte bulunan 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 5. maddesinde, iş mahkemelerinde açılacak her davanın, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medenî Kanunu gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabileceği, 15. maddesinde ise bu Kanunda açıklık bulunmayan durumlarda Hukuk Muhakemeleri Usûlü Kanunu hükümlerinin uygulanacağı bildirilmiş, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 6. maddesinde, genel yetkili mahkemenin, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olduğu, 16. maddesinde ise; haksız fiilden doğan davalarda, haksız fiilin işlendiği veya zararın meydana geldiği yahut gelme ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar görenin yerleşim yeri mahkemesinin de yetkili olduğu yönünde özel yetki kuralı düzenlenmiştir.
İş mahkemesinin yetkisi kamu düzeni ile ilgili olduğundan davalı tarafça süresinde yapılmasa da hakim tarafından kendiliğinden bu husus göz önünde bulundurmalıdır. Bir başka anlatımla hakim, davanın her aşamasında yetki itirazını dikkate alabileceği gibi, kendisi de resen yetkisizlik kararı verebilir.
Kesin yetki kuralının bulunmadığı ve birden fazla yetkili mahkemenin bulunduğu hallerde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, kesin yetki kuralının bulunmadığı bir davayı yetkisiz bir mahkemede açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalının bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir.
Somut olayda, davacının yetkili mahkeme konusundaki seçimlik hakkını, davalının yurtiçi iş yeri adresinin bulunduğu Mersin İş Mahkemelerinde dava açarak kullanmasının, anılan yetki kurallarına uygun olduğu anlaşılmakla, uyuşmazlığın Mersin 4. İş Mahkemesinde görülüp çözümlenmesi gerekir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince Mersin 4. İş Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 07/02/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.