Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/123 Esas 2022/1405 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki davada Kahramankazan Asliye Hukuk ile Sakarya 1. Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, itirazın iptali istemine ilişkindir.
Davacı vekili dava dilekçesi ile birlikte, müvekkili tarafından davalıya geri alınmak üzere ödünç olarak 300.000 Euro verildiğini ancak davalının ödemede bulunmadığını, müvekkilinin oyalandığının anlaşılması üzerine Kahramankazan İcra Müdürlüğü'nün 2019/575 Esas sayılı dosyası ile ilamsız icra takibi başlatıldığını, davalının haksız olarak borca itiraz ettiğini belirterek davalının Kahramankazan İcra Müdürlüğünün 2019/575 Esas sayılı dosyasındaki haksız borca itirazının iptali ile takibin devamına, alacağın %20'den aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Kahramankazan Asliye Hukuk Mahkemesi'nce, davalının yetki ilk itirazının 6100 sayılı HMK'nın 19. maddesi gereğince süresinde ve usulüne uygun olduğu, 6100 sayılı HMK'nın yetkiye ilişkin maddeleri incelendiğinde eldeki davanın kesin yetki hükümleri içerisinde yer almadığı, davanın davacının borç olarak verdiğini iddia ettiği bir alacağa dayandığı, iddia edilen para borcunun aranacak borçlardan olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Sakarya 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce ise, davacı tarafından davalıya karşı para alacağı nedeniyle başlatılan takibe itirazın iptali istemine ilişkin davasının Kahramankazan Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açıldığı, davacının ikametgahının "Kahramankazan/Ankara" olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
İtirazın iptali davası, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 67 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Buna göre; ilamsız takip yapılmış olması, borçlunun bu takibe itiraz etmesi, itirazın alacaklıya (davacıya) tebliğinden itibaren alacaklının, bir yıl içinde mahkemeye başvurmuş olması yasal koşullarının gerçekleşmesi gerekir.
Takip alacaklısı tarafından ödeme emrine süresi içinde itiraz etmiş olan takip borçlusuna karşı açılan itirazın iptali davasının konusu, icra takibine konu edilen alacaklar olup, davanın amacı itirazla duran takibin devamını sağlamaktır. Bu dava, yargılama usulü bakımından genel hükümlere tabidir. Davalı borçlunun icra dosyasında ileri sürdüğü itirazlar dışındaki itirazlarını da bu dava içinde ancak cevap süresi içinde ileri sürmesi olanaklıdır. Eğer cevap süresi içinde davalı/borçlu diğer itirazlarını ileri sürmezse mahkeme bunları kendiliğinden göz önüne alamaz, takibe itiraz edilirken bildirilen sebeplerle sınırlı araştırma yapmak durumunda kalır. Nitekim aynı hususlara Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 17/09/2019 tarihli ve 2017/19-824 E., 2019/885 K. sayılı kararında da değinilmiştir.
HMK’daki yetki kuralları ilamsız icra takiplerinde kıyasen uygulanır. 6100 sayılı HMK'nın 6. maddesi gereğince bir davada genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Aynı Kanunun 10. maddesinde sözleşmeden doğan davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir ki bu da özel yetkiye ilişkin bir düzenlemedir. Ayrıca 6098 sayılı TBK’nın 89. maddesi uyarınca para alacağına ilişkin davalarda aksi kararlaştırılmadıkça para borcu alacaklının yerleşim yerinde ödenmesi gerektiğinden alacaklının bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir. Dolayısıyla dava, davacının seçimine göre, hem genel ve hem de özel yetkili mahkemede açılabilir.
6100 sayılı HMK'nun "Yetki itirazının ileri sürülmesi" başlıklı 19/2. maddesinde; "Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz" hükmü yer almaktadır.
Bir davada, birden fazla genel ve özel yetkili mahkeme varsa, davacı bu mahkemelerden birinde dava açmak hususunda bir seçimlik hakka sahiptir. Davacı, davasını bu genel ve özel yetkili mahkemelerden hiçbirinde açmaz ve yetkisiz bir mahkemede açarsa, o zaman seçme hakkı davalılara geçer.
Somut olayda, davacının ikametgahının "Kahramankazan/Ankara" olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacının ikametgahı "Kahramankazan/Ankara" olduğundan ve davacı tercih hakkını bu yönde kullandığından, uyuşmazlığın Kahramankazan Asliye Hukuk Mahkemesi'nce görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nun 21 ve 22. maddeleri gereğince Kahramankazan Asliye Hukuk Mahkemesi'nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 07/02/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.