Danıştay 13. Daire 2020/3526 Esas 2022/1616 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/3526
Karar No:2022/1616

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1. ...
2. ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Bakanlığı

İSTEMİN_KONUSU : .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem:Tarım ve Orman Bakanlığı 13. Bölge Müdürlüğü Erzurum Şube Müdürlüğü'nce 03/07/2020 tarihinde gerçekleştirilen "10 adet Yaban Keçisi Kotalarının Avlatılması" ihalesinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Erzurum ilinde ikamet etmeyen davacıların salt Türk vatandaşı olmak itibarıyla Erzurum ilini kapsayan ihaleye ilişkin dava açma ehliyetine sahip olduklarını söylemenin mümkün olmadığı, bunun aksinin, Türkiye'nin herhangi bir ilinde ikamet eden herhangi bir kişinin, Türkiye'nin bütün illerindeki bu kapsamdaki ihalelerde taraf ehliyeti olduğunu kabul etmek anlamına geldiği, bu durumun idari yargılama usulünde iptal davasında aranan menfaat şartıyla bağdaşmayacağı, davacıların ikamet etmediği bir ilde düzenlenen av turizmi ihalesinden, davacıların bakılan davayı ihale katılımcısı olmak amacıyla açmadıkları da gözetildiğinde, davacıların menfaatinin zarar görmesi ve davacılar yönünden hukuki bir sonuç doğurmasının söz konusu olamayacağından bahisle bu işleme karşı davacılar tarafından kendi adlarına açılan davada menfaatinin bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, doğayı seven bireyler olarak söz konusu işlemin kendilerini de ilgilendirdiği, ehliyet kavramının türleri tükenmekte olan dağ keçileri ile alakalı ihalede geniş yorumlanması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Tarım ve Orman Bakarlığı 13. Bölge Müdürlüğü Erzurum Şube Müdürlüğü tarafından, 2020-2021 Av Yılı Av Turizmi Uygulama Talimatı kapsamında 10 adet Yaban Keçisi için 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca 03/07/2020 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde, idari işlemler hakkında, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan davalar, iptal davaları olarak tanımlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İptal davasının gerek anılan maddede, gerekse içtihat ve doktrinde belirlenen hukukî nitelikleri göz önüne alındığında, idare hukuku alanında tek taraflı irade açıklamasıyla kesin ve yürütülmesi zorunlu nitelikte tesis edilen idarî işlemlerin bu işlemlerle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilgisi kurabilenler tarafından iptal davasına konu edilebileceğinin kabulü gerekmektedir.
Taraf ilişkisinin kurulması için gerekli olan kişisel, meşru ve güncel bir menfaat alakasının varlığı ise, davanın niteliğine ve özelliğine göre idari yargı yerlerince belirlenmekte, davacının idari işlemle ciddi ve makul, maddi ve manevi bir ilişkisinin bulunduğunun anlaşılması, dava açma ehliyeti için yeterli sayılmaktadır.
İhtilâf, davalı idare tarafından gerçekleştirilen ihalenin, "avlanmasına izin verilen türün neslinin tükenme tehlikesine maruz kaldığı, söz konusu türün bilimsel bir temele dayanmadan keyfi bir biçimde avlandırılmasının T.C. Anayasa'sının 63. maddesinde düzenlenen Devlet'in tabiat varlıklarını koruma yükümlülüğüne aykırı olduğu" iddiasından kaynaklanmaktadır.
İhaleye konu avlanma faaliyetinin gerçekleşeceği coğrafi bölge dikkate alındığında, davacıların ikamet ettiği bölge ile fiziki sınır olması dolayısıyla il siyasi sınırlarının müstakil olmasının av konusu hayvanların göç veya gezinti hareketleri bakımından önem taşımayacağı, bu nedenle davacıların, yaşadıkları bölgenin hayvan popülasyonunun ve yabani doğal dengesinin korunmasını yargı mercileri önünde talep etme hakkına sahip oldukları açıktır. Böylece, dava konusu işlem bakımından davacıların ehliyetli olduğu sonucuna varılmıştır.
Nitekim davacılar tarafından Bingöl Şube Müdürlüğü'nce gerçekleştirilen "Ayanoğlu ve Aysaklı Devlet Avlağındaki Yaban Keçisi Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi Kotalarının Avlatılması" ihalesinin iptali istemiyle açılan davada verilen iptal kararı Dairemizin 28/12/2021 tarih ve E:2021/4939, K:2021/8361 sayılı kararıyla gerekçeli olarak onanmıştır.
Bu itibarla, davanın ehliyet yönünden reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında usûl kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacılar temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 13/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.