Danıştay 10. Daire 2019/9131 Esas 2022/2130 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/9131
Karar No : 2022/2130

TEMYİZ EDENLER (DAVALILAR) : 1- ... Bakanlığı
VEKİLİ : ...
2- ... Valiliği
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- ...
2- ...
3- ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU :... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının davalı idareler tarafından aleyhlerine olan kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

DAVANIN_KONUSU : Davacılar tarafından; davacılardan ... 'in, 08/10/2014 tarihinde sigara almak için evden çıktığında meydana gelen ... olayları nedeniyle yaralanmasında idarelerin sorumluluğunun bulunduğundan bahisle ... için 100,00 TL geçici iş göremezlik ( miktar artımı sonucu 4.638,30 TL), 900,00 TL kalıcı iş göremezlik tazminatı ile 100.000,00 TL manevi, diğer davacıların her biri için 25.000,00'er TL manevi tazminatın olay tarihi olan 08/10/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

YARGILAMA SÜRECİ :
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; davacılardan ... 'in maddi tazminat isteminin kısmen kabulüne, 4.638,30 TL geçici iş göremezlik zararının 100,00 TL' lik kısmının idareye başvuru tarihi olan 13/01/2015 tarihinden, 4.538,30 TL'lik kısmının ise miktar artırım dilekçesinin davalı idare kayıtlarına girdiği 12/07/2018 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine, 900,00 TL'lik maddi (kalıcı iş göremezlik) tazminat isteminin reddine; davacıların manevi tazminat isteminin kısmen kabulüyle ... 'e 9.000,00 TL manevi tazminatın idareye başvuru tarihi olan 13/01/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte, diğer davacıların her birine ise 1.000,00'er TL manevi tazminatın dava tarihi olan 08/05/2015 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareler tarafından ödenmesine, fazlaya ilişkin toplam 139,000,00 TL manevi tazminat istemlerinin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; davalı idarelerin istinaf istemlerinin reddine, davacıların istinaf isteminin maddi tazminata ilişkin kısmının davacı lehine hükme bağlanan geçici iş göremezlik zararı kısmının 1.000,00 TL olarak düzeltilmek suretiyle reddine, manevi tazminata ilişkin kısmının ise kısmen kabulü ile davacılardan ... 'e 20.000,00 TL, diğer davacılar ... ve ... 'e ise 10.000,00'er TL ödenmesine, fazlaya ilişkin istinaf talebinin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : Davalı İçişleri Bakanlığı tarafından, olay terör eyleminden kaynaklandığından idarelerinin sorumluluğunun bulunmadığı, hükmedilen manevi tazminat tutarlarının yüksek olduğu, manevi tazminata faiz işletilemeyeceği ileri sürülmektedir.
Davalı Adana Valiliği tarafından, davacı tarafından idari işlemler tamamlanmadan dava açıldığından bakılmakta olan davada idari merci tecavüzü bulunduğu, olayın terör olayı olarak nitelendirilemeyeceği, terör eylemi olarak nitelendirilmişse 5233 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, 5233 sayılı Kanun'da manevi tazminata yer verilmediğinden davacılar lehine manevi tazminata hükmedilemeyeceği, hükmedilen manevi tazminat tutarının yüksek olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davacılar tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Davalı idarelerin temyiz istemlerinin kısmen kabulü, kısmen reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının maddi tazminata ilişkin kısmının davacı ... 'e 5233 sayılı Kanun kapsamında ödeme yapılıp yapılmadığının araştırılarak bu husus netleştirildikten sonra yeniden bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulması, manevi tazminata ilişkin kısmının ise onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Temyiz İstemine Konu Mahkeme Kararının, Davalı İdarelerin İstinaf Taleplerinin Reddi İle Davacıların Manevi Tazminat Taleplerinin Kısmen Kabulüne İlişkin Kısımlarının İncelenmesi:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın davalı idarelerin istinaf taleplerinin reddine ilişkin kısmı ile davacıların manevi tazminat taleplerinin kısmen kabulüne ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, davalı idarelerin temyiz dilekçelerinde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Temyiz İstemine Konu Mahkeme Kararının, Davacı Lehine Hükme Bağlanan Geçici İş Göremezlik Zararının 1.000,00 TL Olarak Düzeltilmesine İlişkin Kısmının İncelenmesi:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar" başlıklı 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, temyiz incelemesi sonunda Danıştay'ın, kararda yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmayan maddi hatalar ile düzeltilmesi mümkün eksiklik veya yanlışlıklar varsa kararı düzelterek onayacağı hükme bağlanmıştır.
Temyizen incelenen karar yasal faize ilişkin kısım dışında kalan kısımları yönünden usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısımlarının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Tam yargı davalarında istemle bağlı olma kuralının sebep olduğu hak kayıplarının giderilmesi amacıyla 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 16. maddesi, 4. fıkrasına, 30/04/2013 tarihinde yürürlüğe giren 6459 sayılı Kanun'un 4. maddesi ile, "Ancak, tam yargı davalarında dava dilekçesinde belirtilen miktar, süre veya diğer usul kuralları gözetilmeksizin nihai karar verilinceye kadar, harcı ödenmek suretiyle bir defaya mahsus olmak üzere artırılabilir ve miktarın artırılmasına ilişkin dilekçe otuz gün içinde cevap verilmek üzere karşı tarafa tebliğ edilir." cümlesi; aynı Kanun'un 5. maddesi ile de, 2577 sayılı Kanuna Geçici 7. madde olarak, "Bu maddeyi ihdas eden Kanunla, bu Kanunun 16. maddesinin dördüncü fıkrasına eklenen hüküm, kanun yolu aşaması dâhil, yürürlük tarihinde derdest olan davalarda da uygulanır." cümlesi eklenmiştir.
Faiz; en basit biçimiyle, idarenin tazmin borcu bağlamında; kişilerin, idarenin eylem ve/veya işlemlerinden dolayı uğradıkları zararların giderilmesi istemiyle başvurmalarına karşın, idarenin zararı kendiliğinden ödemeyip, yargı kararıyla tazminata mahkûm edilmesi sonucunda, idarenin temerrüde düştüğü tarihten tazminatın ödendiği tarihe kadar geçen süre için 3095 sayılı Kanun'a göre hesaplanacak tutarı ifade etmektedir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun eylem tarihinde yürürlükte olan haliyle 13. maddesinde, idari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren 1 yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren 5 yıl içinde idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gerektiği; bu isteklerinin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında altmış gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren dava süresi içinde dava açılabileceği kuralı yer almaktadır. Anılan maddede, idari eylemler nedeniyle uğranılan zararın tazmini için idareye başvuruda bulunulmasının, dava ön şartı olarak öngörülmesi ve zararın idare tarafından en erken bu tarihte sulhen ödenebilecek olması nedeniyle yargı yerince hükmedilecek tazminat miktarına, ön karar için idareye yapılan başvuru tarihi, adli yargıda dava açılması halinde adli yargıda dava açıldığı tarih itibarıyla yasal faiz uygulanması, Danıştay'ın yerleşik içtihatlarıyla kabul edilmiştir.
2577 sayılı Kanunda, tam yargı davalarında, dava dilekçesindeki miktarın artırımına olanak tanıyan düzenleme uyarınca, davanın kabul edilmesi halinde artırılan tazminat miktarı yönünden faize, idarenin temerrüde düştüğü tarih olan miktar artırımına ilişkin dilekçenin idareye tebliğ edildiği tarihten itibaren hükmedilmelidir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından, işbu dava açılmadan önce davalı idareye 13/01/2015 tarihli dilekçeyle tazminat istemiyle yapılan başvurunun zımnen reddi üzerine 08/05/2015 tarihinde bakılmakta olan davanın açıldığı, dava dilekçesinde ödenmesi talep edilen 1.000,00 TL'lik maddi tazminata olay tarihi olan 08/10/2014 tarihinden itibaren faiz işletilmesi isteminde bulunulduğu, 18/11/2016 tarihli beyan dilekçesinde 1.000,00 TL'lik maddi tazminat isteminin 100,00 TL'sinin geçici iş göremezlik kaynaklı, 900,00 TL'sinin ise sürekli iş göremezlik kaynaklı maddi zarar kalemlerinden oluştuğunun belirtildiği, 10/07/2018 tarihli miktar artırım dilekçesi ile geçici iş göremezlik kaynaklı 100,00 TL'lik maddi tazminat isteminin 4.538,30 TL daha artırılarak 4.638,30 TL'ye yükseltildiği görülmektedir.
Bu nedenle davacı tarafından geçici iş göremezlik tazminatı olarak talep edilen 4.638,30 TL maddi tazminatın 100,00 TL'sinin idareye başvuru tarihi olan 13/01/2015 tarihinden, miktar artırım dilekçesiyle artırılan 4.538,30 TL'lik kısmının ise miktar artırım dilekçesinin davalı idareye tebliğ edildiği 12/07/2018 tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine hükmedilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, Bölge İdare Mahkemesi kararının gerekçe kısmında yer alan ''Bununla birlikte mahkeme kararının hüküm fıkrasında maddi tazminat kalemlerinden geçici iş göremezlik zararının miktarına yönelik yapılmış olan miktar hatasının da düzeltilmesi gerekmektedir.'', ''Bununla birlikte istinafa konu mahkeme kararının hüküm fıkrasında davacı lehine hükmedilmiş olan 1.000,00 TL olarak hükmedilmiş olan geçici iş göremezlik zararının sehven 100,00TL olarak yazıldığı anlaşıldığından incelemeye konu karardaki meblağın açıklandığı üzere 1.000,00 TL olarak düzeltilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.'' ibareleri ile hüküm fıkrasında yer alan ''davacı lehine hükme bağlanan geçici iş göremezlik zararı kısmının 1.000,00 TL olarak düzeltilmek suretiyle'' ibaresinin karar metninden çıkarılarak kararın düzeltilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz istemlerinin esas yönünden REDDİNE, davacının geçici iş göremezlik zararının 1.000,00 TL olarak düzeltilmesi yönünden KABULÜNE,
2.... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyize konu kısmının yukarıda belirtildiği şekilde DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
3. Artan posta ücretinin iadesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın ... İdare Mahkemesine gönderilmesine, 14/04/2022 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.