Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2021/9087 Esas 2022/2036 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın, irtifak hakkı karşılığının tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne ilişkin ilk derece mahkemesinin kararına karşı, davalı idare vekilinin istinaf başvurusu üzerine Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi'nin istinaf isteminin esastan reddine dair kararı ile birlikte Giresun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2020/162 E. - 2020/402 K. sayılı kararın Yargıtay'ca incelenmesi davalı idare vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

- K A R A R -
Dava, kamulaştırmasız el atılarak enerji nakil hattı geçirilen taşınmazın, irtifak hakkı karşılığının tahsili istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karara karşı, davalı idare vekili tarafından yapılan istinaf başvurusunun Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi'nce esastan reddine karar verilmiş olup; hüküm, davalı idare vekilince temyiz edilmiştir.
Aşağıda açıklanan gerekçelerle Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi'nin istinaf başvurusunun esastan ret kararı kaldırıldıktan sonra Giresun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin kararının incelenmesinde;
Dosyada bulunan kanıt ve belgelere göre, kararın dayandığı gerekçelere göre; dava konusu Giresun İli, Merkez İlçesi, Kayadibi Mahallesi 1085 ada 36 parsel sayılı taşınmazın geldisi olan kök 465 parsel sayılı taşınmaz hakkında, üzerinden geçen 154 kV Ordu-Giresun enerji nakil hattı sebebiyle irtifak kamulaştırmasının yapıldığı; TEK Genel Müdürlüğü tarafından 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 17. maddesi uyarınca irtifak hakkının idare adına tescili istemi ile açılan Giresun 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1988/365 E. - 1988/408 Karar sayılı dava dosyasında kök 465 parsel sayılı taşınmazın 1.700 m²’lik kısmında TEK lehine irtifak hakkı tesisi ile bu hakkın tapuya tesciline karar verildiği, bunun üzerine irtifak hakkı şerhinin 24.07.1989 tarihinde kök parsele ait tapuya işlendiği, sonrasında kadastro yenilemesi ile dava konusu 1085 ada 36 parsel sayılı taşınmazın oluştuğu, dosya kapsamında yer alan 12.11.2019 tarihli fen bilirkişi raporu uyarınca tapu kaydında yer alan 1.700 m²’lik irtifak hakkı ile davaya konu 4.247,89 m²’lik irtifak alanın aynı hat olduğunun tespit edildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Arsa niteliğindeki Giresun İli, Merkez İlçesi, Kayadibi Mahallesi 1085 ada 36 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak dava tarihindeki değerinin biçilmesinde ve 2.547,89 m²’lik irtifak hakkı karşılığının tespiti ile davalı idareden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak;
Dava konusu taşınmazın geldisi olan 465 parsel sayılı taşınmazın 1.700 m²’lik kısmında Giresun 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1988/365 Esas – 1988/408 Karar sayılı kararıyla 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 17. maddesi uyarınca irtifak hakkının idare adına tesciline hükmedildiği gözetilerek, bu kısım yönünden;
21/12/2019 tarihinde kabul edilerek 24/12/2019 gün 30988 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7201 sayılı Kanunun 6. ve 7. maddesi ve 09/06/2021 tarihinde kabul edilerek 19/06/2021 gün 31516 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7327 sayılı Kanunun 20. ve 27. maddeleri ile 2942 sayılı Yasaya eklenen ek-3, geçici 15. ve 17. maddeleri ile;
“ Mülga 31/8/1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlâk Kanunu'nun 16 ncı ve 17 nci maddeleri ile bu Kanun'un mülga 16 ncı ve 17 nci maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılacak her türlü davada değer; taşınmazın idare adına tescil edildiği tarih, değerleme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenir ve ortaya çıkan bedel hak sahibine ödenir. (Ek cümle:9/6/2021- 7327/20 md.) Bu hüküm, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri bulunmasına rağmen idare adına tescil edilmiş olan taşınmazlar hakkında da uygulanır. ”
Geçici 15. maddesi ile “ Mülga 6830 sayılı Kanunun 16 ncı ve 17 nci maddeleri ile bu Kanunun mülga 16 ncı ve 17 nci maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılmış ve devam eden davalar, ek 3 üncü madde hükmü uygulanarak sonuçlandırılır.”
Geçici 17. maddesi ile “ Bu maddeyi ihdas eden Kanunla bu Kanunun ek 3 üncü maddesine eklenen cümle, bu cümleyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kanun yolu incelemesindekiler dâhil görülmekte olan davalarda da uygulanır ” hükmü getirilmiştir.
Bu durumda dava konusu taşınmazın 1.700 m²’lik kısmında yer alan irtifak hakkına ilişkin yukarıda açıklanan hususta rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden Giresun 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2020/162 Esas - 2020/402 Karar sayılı hükmünün HMK’nın 371. maddesi uyarınca
BOZULMASINA, HMK’nın 373/1. maddesi uyarınca kararın bir örneğinin Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi'ne GÖNDERİLMESİNE, davalı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 14/02/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.