Danıştay 9. Daire 2019/7049 Esas 2022/1447 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/7049
Karar No : 2022/1447


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLLERİ : Av. …-Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Ortak Girişimi Adına
1-… Madencilik İnşaat ve Yapı Malzemeleri
Gıda Petrol Ürünleri Makine Turizm Nakliyat
San. ve Tic. A.Ş.
2-… İnşaat Yatırım Turizm Denizcilik
San. ve Tic. A.Ş.
3-…Yol Asfaltlama San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Dava konusu istem: Davacıların oluşturduğu ortak girişim adına, 2016 ve 2017 yılları bina vergisi ve taşınmaz kültür varlığı koruma payının tahsili için düzenlenen … tarih ve …sıra … cilt nolu ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Ödeme emri içeriği bina vergisine konu gayrimenkulün tapu kayıtları, yapı kullanma izni ve üst hakkı sözleşmesine göre malikinin Bandırma Belediye Başkanlığı olduğu, taşınmaz üzerinde davacı ortak girişim lehine 29 yıl süreli üst hakkı tesis edildiği, dosyada davacı adına intifa hakkı tesis edildiğine dair bir bilgi ve belgenin bulunmadığı, her ne kadar davalı idare tarafından, bir üst hakkına dayalı olarak başkasına ait bir arazinin altında veya üstünde sürekli kalmak üzere inşa edilen yapıların mülkiyetinin üst hakkı sahibine ait olacağı ve bina vergisi mükellefi olacağı iddia edilmekte ise de 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile üst hakkı sahibine tanınan bu imkandan hareketle emlak vergisi uygulamasında üst hakkı sahibinin malik konumuna alınarak mükellef olarak kabul edilmesi halinde, binanın maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa bunlara malik gibi tasarruf edenleri mükellef olarak belirleyen 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nun 3. maddesi ile mükellef olarak kabul edilmemiş bir kişinin mükellef olması sonucu doğuracağı, bu durumda, üzerinde üst hakkı tesis olunan söz konusu taşınmazın malikinin Bandırma Belediye Başkanlığı olması, davacı ortak girişimin ise Türk Medeni Kanunu'nun 826. maddesi uyarınca üst hakkı sahibi olması sebebiyle emlak vergisi mükellefiyeti olmadığı halde üst hakkı sahibi olan davacı ortak girişim adına, üst hakkı kapsamında inşa ettiği binaya ilişkin emlak vergisi ve kültür varlıkları koruma payının tahsili için düzenlenen ödeme emrinde 'borcum yoktur' kapsamında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu … tarihli, … sıra ve … cilt numaralı ödeme emrinin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Türk Medeni Kanunu'nun 726.maddesi uyarınca üst hakkı kapsamında inşa edilen binanın malikinin üst hakkı sahibi davacılar olduğu, ayrıca davacıların bina üzerinde malik gibi tasarruf ettikleri dolayısıyla ödeme emri içeriği emlak vergisi ve kültür varlıkları koruma payından davacıların sorumlul olduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:Davacıların oluşturduğu ortak girişim adına, 2016 ve 2017 yılları bina vergisi ve taşınmaz kültür varlığı koruma payının tahsili için düzenlenen … tarih ve … sıra … cilt nolu ödeme emrinin iptali istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nun mükellef başlığını taşıyan 3. maddesinde bina vergisi yönünden, 13. maddesinde de arazi vergisi yönünden mükellef tanımlanmış, bina veya arazi vergisini, binanın veya arazinin maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa bunlara malik gibi tasarruf edenlerin ödeyeceği kurala bağlanmıştır.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 726. maddesinde; bir üst irtifakına dayalı olarak başkasına ait bir arazinin altında veya üstünde sürekli kalmak üzere inşa edilen yapıların mülkiyetinin, irtifak hakkı sahibine ait olduğu, 826. maddesinde ise; bir taşınmaz malikinin, üçüncü kişi lehine arazisinin altında veya üstünde yapı yapmak veya mevcut bir yapıyı muhafaza etmek yetkisi veren bir irtifak hakkı kurabileceği, aksi kararlaştırılmış olmadıkça bu hakkın devredilebileceği ve mirasçılara geçeceği, üst hakkı, bağımsız ve sürekli nitelikte ise üst hakkı sahibinin istemi üzerine tapu kütüğüne taşınmaz olarak kaydedilebileceği, en az otuz yıl için kurulan üst hakkının, sürekli nitelikte olduğu kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nun yukarıda metnine yer verilen hükümlerinden emlak vergisini taşınmazın sahibinin ödeyeceği, intifa hakkı tesis edilmesi halinde emlak vergisini malik yerine intifa hakkı sahibinin ödeyeceği,ancak taşınmaz malikinin ve intifa hakkı sahibinin bulunmaması halinde taşınmaza malik gibi tasarruf edenlerin ödeyeceği sonucuna varılmaktadır.
Uyuşmazlığın çözümü; üst hakkı sahibinin inşa ettiği binalar yönünden Emlak Vergisi Kanunu'nun 3. maddesi kapsamında mükellef olarak nitelenip nitelemeyeceğine bağlı bulunmaktadır.
Türk Medeni Kanunu'nun üst hakkına ilişkin hükümleri değerlendirildiğinde, bir üst irtifakına dayalı olarak başkasına ait bir arazinin altında veya üstünde sürekli kalmak üzere inşa edilen yapıların mülkiyetinin, irtifak hakkı sahibine ait olduğu kuralına yer verilerek, üst hakkı sahibine inşa ettiği binalar yönünden malik olma yetkisi verilmiştir. Bu durumda, üst hakkı sahibinin bu hakka istinaden inşa ettiği binalar yönünden malik olduğu ve buna istinaden Emlak Vergisi Kanunu'nun 3. maddesi kapsamında bina vergisinin mükellefi olduğu sonucuna varılmaktadır.
Olayda; Balıkesir İli, Bandırma İlçesi, … Mahallesi, tapunun … (eski …) ada, … (eski …) … parsel numarasında kayıtlı arsa vasfındaki taşınmazlar üzerinde … tarih ve … yevmiye nolu resmi senetle davacılar lehine, 29 yıl süreyle üst hakkı tesis edildiği, davacıların anılan taşınmazlar üzerinde üst hakkı kapsamında alışveriş merkezi ve hipermarket inşa ettiği, inşa ettiği alışveriş merkezi ve hipermarkete ilişkin olarak da 2016 ve 2017 yıllarına ait bina vergisi ve taşınmaz kültür varlığı koruma payının tahsili için davacılar adına dava konusu ödeme emrinin düzenlendiği görülmüştür.
Üst hakkı sahibi olan ve bu hakka istinaden söz konusu binaları inşa eden davacılar, Emlak Vergisi Kanunu'nun 3. maddesi kapsamında malik sıfatıyla bina vergisinin mükellefi bulunmaktadır. Diğer taraftan bina vergisinin mükellefi olmakla birlikte dosyada mevcut tapu kaydında binaların üzerinde bulunduğu arsanın mülkiyetinin davalı belediyeye ait olduğu görüldüğünden ve davacılar sadece binanın maliki olduğundan, emlak vergisi değerinin hesabında bina normal inşaat maliyetlerine göre bulunan değere arsa değerinin ilave edilmemesi gerekmektedir.
Bu durumda, uyuşmazlıka yukarıda açıklanan bina vergisi hesabına ilişkin hususlar gözetilerek ödeme emri ile istenen emlak vergisinin hukuka uygun olup olmadığı değerlendirilmek suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, üst hakkı sahibi olan davacı şirketin inşa ettiği alışveriş merkezi ve hipermarket için bina vergisi mükellefi olmasının kanunen mümkün olmadığı ve mükellefiyette hata bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulü yolunda verilen Vergi mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 14/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.