Danıştay 9. Daire 2019/4084 Esas 2022/1432 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/4084
Karar No : 2022/1432


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Eczacılık Tic. ve San. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacının hisseli olarak malik olduğu, İstanbul ili, Zeytinburnu ilçesi, …Caddesi, … ada … sayılı parselde kayıtlı taşınmazının tamamı üzerinde kısıtlılık halinin devam etmesine rağmen 2016 ilâ 2018 yıllarında tam emlak vergisi alınması nedeniyle fazladan alınan 9/10'luk kısmının iadesi istemiyle davalı idareye yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali ve fazladan ödenilen 223.035,12 TL'nin iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; davacı tarafından vergisi ihtilaflı taşınmazın tamamında kısıtlılık halinin devam ettiğinden bahisle 2016 ve 2017 yıllarında tam olarak alınan emlak vergisinin 9/10'luk kısmının iadesi istemiyle yapılan başvuru üzerine, davalı idarece taşınmazın kısmen yol, kısmen turizm-ticaret alanında kaldığı, müracaat kapsamında yol alanında kalan kısım için kısıtlılık uygulandığı, turizm ve ticaret alanında kalan kısmın ise umumi hizmetlere ayrılan alanlardan sayılmadığı için kısıtlılık uygulanamayacağına ilişkin işleme karşı görülmükte olan davanın açıldığı, uyuşmazlığın çözümünün1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nun 30. maddesi hükmüne istinaden kısıtlılık hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağının belirlenmesi bağlı olduğu, yasa hükümleri ile dava konusu olay birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu emlak vergisi tahakkukuna konu taşınmazların "turizm ve ticaret" alanında kaldığı, İmar Kanunu'nun 18. madde uygulaması kapsamında olduğu ve uygulamanın hala devam ediyor olduğu, emlak vergisine konu taşınmazların "turizm ve ticaret" alanında kalması sebebiyle üzerinde imar ve inşaat izninin verilmediği dikkate alındığında, davacının söz konusu taşınmazlara ilişkin mülkiyet hakkının 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nun 30. maddesi anlamında kısıtlandığı anlaşıldığından taşınmaza ilişkin emlak vergisinin 1/10 oran üzerinden tahsil edilmesi gerekirken 2016 ve 2017 yılına ait emlak vergisinin tamamının tahsilinde isabet görülmediği gibi 2018/1. dönemine ilişkin olarak 1/10 oranında tahakkuk edecek emlak vergisi ile kültür varlıkları katkı payının mahsubu sonrası fazladan ödenilen 223.035,12 TL verginin iadesi istemiyle yapılan idari başvurunun reddine dair dava konusu işlemde de hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın kabulüne, işlemin iptaline, davacıdan fazladan tahsil olunan emlak vergisi ve kültür varlıkları katkı payının 1/10'u aşan kısmının iadesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığından istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dava konusu taşınmazın bir kısmının 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planında turizm-ticaret alanında kaldığı, yönetmelik kapsamında tasarrufu kısıtlı kabul edilen umumi hizmetlere ayrılan alanlardan olmadığı, bir kısım parseller yönünden İmar Kanunu 18. maddesi uygulamasının devam ettiği ve bu durumun kısıtlılık hali oluşturmadığı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile yeniden bir karar verilmek üzere Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:Davacının hisseli olarak malik olduğu, İstanbul ili, Zeytinburnu ilçesi, …Caddesi, … ada … sayılı parselde kayıtlı taşınmazının tamamı üzerinde kısıtlılık halinin devam etmesine rağmen 2016 ilâ 2018 yıllarında tam emlak vergisi alınması nedeniyle fazladan alınan 9/10'luk kısmının iadesi istemiyle davalı idareye yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali ve fazladan ödenilen 223.035,12 TL'nin iadesi istemine ilişkindir.

İLGİLİ MEVZUAT:
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 12. maddesinde; Türkiye sınırları içerisinde bulunan arazi ve arsaların bu kanun hükümlerine göre arazi vergisine tabi olduğu, aynı Kanunun 30. maddesinde; Kanunlar veya diğer kamu düzeni koyan mevzuatla tasarrufu kısıtlanan bina, arsa ve arazinin vergisinin, kısıtlamanın devam ettiği sürece 1/10 oranında tahsil olunacağı, 9 ve 19'uncu madde hükümlerinin saklı olduğu, kısıtlamanın kaldırılması halinde, kaldırma tarihini takip eden bütçe yılından itibaren emlakin vergisinin tüm vergi değeri üzerinden ödeneceği, kısıtlamanın devam ettiği sürede tecil edilen verginin 9/10'unun bina, arsa ve arazinin satılması, istimlaki veya hibe yoluyla ahara devir ve temliki halinde, tahsilat zamanaşımına uğramamış olanların muaccel hale geleceği, kanunla ve diğer mevzuatla yapılan kısıtlamaların neler olduğu, süresi, tevsiki ve kısıtlama koyan kamu organlarının görevleri ve sorumlulukları Maliye Bakanlığınca, Milli Eğitim, İmar ve İskan ve İçişleri Bakanlıklarının mütalaaları alınarak hazırlanacak bir yönetmelikle tanzim olunacağı belirtilmiştir.
1319 sayılı Kanunun 30'uncu maddesi uyarınca çıkartılan 17.11.1986 tarih ve 19284 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tasarrufu Kısıtlanan Bina, Arsa ve Arazi Hakkında Yönetmeliğin 2. maddesinde, "İmar planlarında, resmi yapılara, tesislere ve okul, cami, yol, meydan, otopark, yeşil saha, çocuk bahçesi, pazar yeri, hal, mezbaha ve benzeri umumi hizmetlere ayrılmış olması sebebiyle üzerinde inşaat yapılmasına izin verilmeyen arsalar ile esaslı değişiklik ve ilaveler yapılmasına izin verilmeyen binaların tasarrufu kısıtlanmış sayılır" denilerek konuya açıklık getirilmiştir.
İmar Kanunun "parselasyon planının hazırlanması" başlıklı (4/7/2019 tarih ve 7181 sayılı Kanunun 9. maddesi ile değişik), 18. maddesi 3. fıkrasında ise umumi hizmetlere ayrılan alanlar yeniden düzenlenerek; ve yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı öğretime yönelik eğitim tesis alanları, Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesis alanları,pazar yeri, semt spor alanı, toplu taşıma istasyonları ve durakları, otoyol hariç erişme kontrolünün uygulandığı yol, su yolu, resmî kurum alanı, mezarlık alanı, belediye hizmet alanı, sosyal ve kültürel tesis alanı, özel tesis yapılmasına konu olmayan ağaçlandırılacak alan, rekreasyon alanı olarak ayrılan parseller ve mesire alanları gibi alanlar umumi hizmet alanı olarak sayılmıştır
01.10.2017 tarihine kadar yürürlükte olan "Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nin 14. maddesinin "Alan Kullanımları" başlıklı 3. bendinin b. fıkrasında
Ticaret alanı: İş merkezleri, ofis-büro, çarşı, çok katlı mağazalar, kamu veya özel katlı otoparklar, alışveriş merkezleri, otel ve diğer konaklama tesisleri, sinema, tiyatro, müze, kütüphane, sergi salonu gibi sosyal ve kültürel tesisler, lokanta, restoran, gazino, düğün salonu gibi eğlenceye yönelik birimler, yönetim binaları, katlı otopark, banka, finans kurumları, yurt, kurs, dershane, özel eğitim ve özel sağlık tesisleri gibi ticaret ve hizmetler sektörüne ilişkin yapılar yapılabilen alanlar olduğu belirtilmiştir.
C fıkrasında ise: Ticaret+Konut,Turizm+Ticaret,Turizm+Ticaret+Konut gibi karma kullanım alanların; tek başına konut olarak kullanılmamak koşuluyla, ticaret, turizm+ticaret, ticaret+konut,turizm+ticaret+konu kullanımlarından sadece birinin veya ikisinin veyahutta tamamının birlikte yer aldığı alanlar olduğu kurala bağlanmiştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyasının incelenmesinden; davalı idareye bağlı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün dosyada yer alan … tarih ve … sayılı bilgilendirme yazısında; … Mahallesinde yer alan parsellere ilişkin parselasyon planının İstanbul Büyükşehir Belediye Encümenince … tarih ve … sayılı kararı ile onaylandığı ve 05/02/2015-05/03/2015 tarihleri arasında askıda kaldığı, 05/03/2015 tarihinden itibaren kısıtlılığın kaldırılmış olduğu, bu açıklama sonrası aynı birimin … tarih ve … sayılı bilgilendirme yazısında ise 06.03.2015 tarihli yazılarında bazı bilgilerin sehven eksik belirtildiği, … Mahallesi … adada yer alan taşınmazların imar planı bulunmaması nedeniyle kısıtlı olduğu, dava konusu …ada dahil diğerleri yönünden kısıtlılık bulunmadığı, uygulama aşamasında yinede parsel bazında sorgulama yapılması için müdürlüklerine başvurulmasının istenildiği görülmüştür. Diğer yandan 2317,45 m2'si turizm-ticaret, 801,41 m2'si park ve yol alanında kalan vergisi ihtilaflı taşınmazın umumi hizmet alanında kalan kısmı için kısıtlılık uygulanmaya devam edildiği hususunda ihtilaf bulunmamaktadır.
Bu durumda davalı idareye bağlı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün yukarda bahsedilen bilgilendirme yazılarından; dava konusu parselin yer aldığı ada bazında parselasyon planlarının 05.03.2015 tarihinde kesinleştiği, kısıtlılık halinin olmadığı ada bazında verilen bilgilerden anlaşılmakta ise de, vergisi ihtilaflı parsel belirtilmek suretiyle imar durum bilgisi, parselasyon planın kesinleşme tarihi ile planındaki kullanım biçimiyle yapılaşmaya engel teşkil eden bir durum olup-olmadığına ilişkin hususlara yönelik taraflardan ve ilgili kurumlardan (parselasyon işlemini yapan Büyükşehir Belediyesi dahil) getirtilecek bilgi ve belgelere göre bir inceleme yapılarak karar verilmesi gerekirken emlak vergisine konu taşınmazın "turizm ve ticaret" alanında kalması sebebiyle üzerinde imar ve inşaat izninin verilmediği dikkate alınarak, taşınmaza ilişkin mülkiyet hakkının 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nun 30. maddesi anlamında kısıtlandığından bahisle, davayı kabul eden vergi mahkemesi kararına karşı davalı idarece yapılan istinaf başvurusunun reddine karar verilmesinde isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan yeniden verilecek kararda, yukarda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; "turizm-ticaret" alanında kalan parsellerin, mevzuatta belirlendiği şekliyle çok fonksiyonlu ve karma yapılaşmaya açık olduğu, yapılaşma yasağı bulunmadığı, bu alanların umumi hizmetlere ayrılan alanlardan sayılamayacağı, dolayısıyla tasarrufunun kısıtlı olmadığı hususunun da dikkate alınması gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 14/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.