Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, yaşlılık aylığının kesilmesine ilişkin kurum işleminin iptali, aylıkların yasal faizi ile birlikte tahsili ve borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Mahkemece uyulan bozma ilamında “davacıya ait TR4 belgesine göre 18.8.1979-7.4.1995 tarihleri arası zorunlu prime tabi Almanya’da çalışması bulanan davacının, 4.5.1975-24.8.1981 tarihleri arası 1479 sayılı Yasa kapsamında zorunlu bağkurlu ise yurtdışı çalışmaları ile çakışan dönemin geçerli olmayacağı, yurtdışı çalışmaları ile çakışan iptale konu 1.3.1983-30.10.1992 tarihleri arası dönem isteğe bağlı sigortalı ise kurum işleminin hatalı olduğu açıktır. Bu bağlamda davacının 1.3.1983-30.10.1992 tarihleri arası sigortalılığının isteğe bağlı sigortalılık olup olmadığı araştırılarak şayet isteğe bağlı ise kurum işlemi hatalı olup bu dönem yönünden bağkur sigortalılığına geçerlik tanınmalı şayet 1.3.1983-30.10.1992 tarihleri arası dönem zorunlu bağkur sigortalısı ise 12.7.1982-15.12.1994 tarihleri arası prim ödemelerinden çakışma sonrası kurumca kabul edilen zorunlu sigortalılık süresine karşılık gelen prim ödemeleri dışlanarak bakiye prim ödemelerinin ödeme tarihinden ileriye dönük isteğe bağlı sigortalılık kabul edilerek tahsis koşulları irdelenerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği “ belirtilmiştir.
Yaşlılık aylığının kesilmesine ilişkin kurum işleminin iptali, aylıkların yasal faizi ile birlikte tahsili ve borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkin olan davada; Mahkemece, davacının 04.05.1975-24.08.1981 tarihleri arasında 1479 sayılı Yasa kapsamında zorunlu Bağ-Kur sigortalısı olduğu, iptale konu 01.03.1983-30.10.1992 tarihleri arası dönemde ise 1479 sayılı Kanun kapsamında isteğe bağlı sigortalı olduğu, buna göre; 18.08.1979-07.04.1995 tarihleri arası zorunlu prime tabi Almanya’da çalışması bulunan davacının 04.05.1975-24.08.1981 tarihleri arasında çakışan zorunlu bağkur sigortalısı olduğu için bu dönemin geçerli olmadığı, yurtdışı çalışması ile çakışan iptale konu 01.03.1983-30.10.1992 tarihleri arası dönem ise 1479 sayılı Kanun kapsamında isteğe bağlı sigortalı olduğu için Kurum işleminin hatalı olduğu, bu dönem yönünden bağkur sigortalılığına geçerlilik tanınması gerektiği, giderek bu kabule göre de davacının tahsis talep ettiği 11.01.2005 tarihi itibariyle de yaşlılık aylığı şartları taşıdığı sabit olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme, hükmü yanılgılı değerlendirmeye dayalıdır.
Yurtdışında çalışan birisinin Türkiye’de isteğe bağlı sigortalı olması mümkün ise de; bir kişinin yurtdışında ve Türkiye’de zorunlu sigortalı olarak aynı dönemde fiilen sigortalılığa esas faaliyette bulunması ve bu kapsamda sigortalı olması mümkün değildir. Türk sosyal güvenlik sistemi, çifte sigortalılığa kural olarak cevaz vermediği gibi, her somut olayın özelliğine göre bu yöndeki uyuşmazlıklarda; birbirleriyle çakışan sigortalılıkların, gerçek ve fiili sigortalılık olup-olmadığı üzerinde durulmalıdır. Açıklanan sebeplerle, davacının, yurtdışında zorunlu sigortalı olduğu dönemlerde Türkiye’deki zorunlu Bağ-Kur sigortalılığına hukuki geçerlilik tanınamaz.
Yurtdışı borçlanma yapılmaksızın ve 5.9.1969-1970/2 dönemi arası yurtiçi 4/1-a kapsamında 72 gün ve 1479 sayılı Yasa kapsamında (4.5.1975-24.8.1981) ve (1.3.1983-30.10.1992) tarihleri arası sigortalılık süreleri olmak üzere 1.2.2005 tarihinden itibaren aylık bağlanan davacının Almanya’da 18.8.1979-12.4.1995 tarihleri arası çalışması olması sebebiyle 1479 sayılı Yasa kapsamında 4.5.1975-1.7.1979 tarihleri arası 4 yıl 3 ay 17 gün sigortalılığı kabul edilerek diğer çakışan sürelerin ve bağlanan yaşlılık aylığının iptal edilerek yersiz ödenen aylıklar toplamı olan 85.709,29 TL borç bildirimi yapıldığı anlaşılmaktadır.
Mahkemenin, 4.5.1975-24.8.1981 tarihleri arası 1479 sayılı Yasa kapsamında zorunlu, 1.3.1983-30.10.1992 tarihleri arası dönem de 1479 sayılı Yasa kapsamında isteğe bağlı Bağ-Kur sigortalı olan ve TR4 belgesine göre 18.8.1979-7.4.1995 tarihleri arası zorunlu prime tabi Almanya’da çalışması bulanan davacının, isteğe bağlı sigortalılığının geçerli olduğunun tespiti isabetli ise de zorunlu bağkur sigortalığının tamamının geçerli olmadığının tespiti yönündeki kararı hatalı olup bu bağlamda Mahkemece, yurtdışı çalışmaları ile çakışan dönem olan 18.8.1979-24.8.1981 tarihleri arası 1479 sayılı Yasa kapsamında zorunlu sigortalılığının iptal edilerek zorunlu sigortalılık süresine karşılık gelen prim ödemeleri dışlanarak bakiye prim ödemeleri var ise ödeme tarihinden ileriye dönük isteğe bağlı sigortalılık kabul edilerek tahsis koşulları irdelenerek sonucuna göre karar verilmelidir.
Açıklanan maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik araştırma, inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile, yazılı gerekçelerle, karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 23.01.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.