Danıştay 8. Daire 2021/4496 Esas 2022/2751 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/4496
Karar No : 2022/2751

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Enerji Elk. Ür. San. ve Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Tokat ili, Zile ilçesi, ...Köyü'nde yer alan 12,53 ha alan üzerinde II/b grubu (mermer) maden arama ruhsatı verilmesi talebiyle davacı tarafından yapılan başvurunun süresinde sonuçlandırılmadığından bahisle vazgeçilmesi üzerine, başvuru sırasında işletme ruhsat taban bedeli olarak ödenen 12.548,00-TL'nin iade edilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin ...tarih ve E....sayılı Maden İşleri Genel Müdürlüğü işleminin iptali ile ödenmiş olan 12.548,00-TL'nin iade edilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; ruhsat taban bedeline ilişkin düzenlemelerin esasen müracaatçıların taleplerinden vazgeçmeleri, gerçeğe aykırı başvuru yapmaları halinde ruhsat taban bedelinin ruhsat müracaatçılarına iade edilmeyeceği halleri düzenlediği, davacı şirketin maden arama ruhsat müracaatı sonrasında kendi istemiyle ruhsat müracaatını geri çektiği, bu istemin de davalı idarece kabul edildiği, bu durumun ruhsat taban bedelinin iade edilmeyeceği halleri düzenleyen Yönetmeliğin 94/7. maddesi kapsamında kaldığı anlaşıldığından, davacı şirketin ruhsat taban bedelinin geri iadesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin davalı idare işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmış olup ruhsat taban bedelinin iade edilmesi isteminin reddi gerektiği sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu Mahkemesi kararının hukuka ve usule aykırı olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görüldüğü belirtilerekdavacı şirketin anılan maden sahasına yönelik ön arama ruhsatı verilmesi için müracaat ettiği ancak idarece ruhsat müracaatı hakkında bir karar alınmadan önce talepten vazgeçildiği, davacı şirket tarafından yatırılan ruhsat taban bedelinin iadesi istemiyle yapılan başvurunun, davalı idarece 3213 sayılı Maden Kanunu'nun 16. maddesi hükümleri çerçevesinde II-b grubu arama ruhsatı başvurusu yapılabilmesi ve başvurunun geçerli olabilmesi için yatırılan işletme ruhsat taban bedelinin geri ödenmesinin söz konusu olmadığı gerekçesiyle reddedildiği anlaşılmakta ise de; ilgili mevzuat hükümlerinde arama ruhsat talebinden vazgeçilmesi durumunda ruhsat taban bedelinin geri verilmeyeceği hususunda bir düzenlemenin yer almadığı, ruhsat taban bedelinin iade edilmeyeceği durumların Kanun ve Yönetmeliğin muhtelif yerlerinde düzenlendiği ve anılan düzenlemeler arasında 'işletme ruhsatı ve süre uzatımı taleplerinden vazgeçilmesi' hali ruhsat taban bedeli iade edilmeyecek haller arasında açıkça düzenlenmekte iken, arama ruhsat talebinden vazgeçilmesi haline ilişkin bir düzenlemenin yer almadığı, müracaat sırasında davacının üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmemesi nedeniyle müracaatın reddedilmesi halinde ruhsat taban bedelinin iade edilmeyeceği ve vazgeçme hallerinde ruhsat taban bedeli iadesi yapılmayacak durumlara ilişkin açık düzenlemeler karşısında, davalı idareden kaynaklı gecikme nedeniyle artık maden sahasına olan ihtiyacın ortadan kalktığı gerekçesiyle davacı şirketin ruhsat talebinden vazgeçmesi halinde ruhsat taban bedelinin geri ödenmesi gerektiği sonucuna varılmış olup, aksi yöndeki davalı idare işleminde hukuka uygunluk, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmadığı, Anayasanın 125.maddesi uyarınca idarenin hukuka aykırı işlemleri nedeniyle kişilerin uğradığı zararların yine aynı idarelerce giderilmesi gerekmekte olup, davacı tarafından yatırılan 12.548,00-TL ruhsat taban bedelinin davalı idarece davacı şirkete ödenmesi gerektiği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, İdare Mahkemesince verilen kararın kaldırılmasına ve dava konusu işlemin iptali ile 12.548,00 TL'nin davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu alanda II. grup (b) bendi maden ruhsatı için müracaat yapıldığı, bu hakkın kötüye kullanılmaması, kamu hizmeti vermekte olan Genel Müdürlükçe yürütülecek işlemlerin teknik ve yerinde, mahallinde denetim gerektirmesi ve daha da önemlisi madenlerin Anayasa 168. maddesi uyarınca devlete ait olması nedeniyle sahalarla ilgili başvuruların madencilik faaliyeti yürütmekte kararlı kimselerce yapılması amacıyla müracaat sırasında belirli bir bedelin yatırılması kuralı getirildiği, yatırılması talep edilen miktarın işletme ruhsat taban bedeli olup, kamu kurum ve kuruluşlara belirli bir talepte bulunulması nedeniyle alınan bir bedel olduğu, arama ruhsatı düzenlenmesi için yeterli olmadığı, II. Grup (b) bendi ve IV. Grup madenler için yapılacak müracaatlarin idareyi oyalamak yahut müracaat alanları ile başvuru hakkının kötüye kullanılmasını engellemek amacıyla müracaat için şartlar getirildiği, gerek müracaatların keyfiliği gerekse sürecin alanında yetkin kişilerce yapılması ve takibi için idarelere yapılan başvuruların başvuru bedeli ve benzeri mali yükümlülükler öngördüğü düzenlenemeler hukukumuzda mevcut olduğu, temyize konu kararda ısrarla ön arama ruhsatı ifadesi kullanılsa da Kanunda ön arama ruhsatı tanımı olmadığı, Kanunda düzenlenen ruhsat türleri arama ve işletme olmak üzere iki tane olup, ön aramanın Kanunun 17 nci maddesi uyarınca her maden grubu için arama ruhsatı düzenlendikten sonraki bir yıllık dönem olduğu, davacının başvurusu üzerine müracaata ilişkin eksikliklerle ilgili olarak yazışmalar yapıldığı, müracaata ilişkin olarak idari süreç başlatıldığı, temyiz konu kararda bu hususlar değerlendirilmeden hüküm tesis edildiği belirtilerek kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, işletme ruhsat taban bedelinin hangi şartlarda iade edilmeyeceği hususunun mevzuatta açıkça belirtildiği arama ruhsatları için dava konusu bedelin iade edilmeyeceğine ilişkin düzenleme bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. Kesin olarak, 15/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.