Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2020/9091 Esas 2022/2558 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın davalı ... Belediye Başkanlığı yönünden idari yargı yerinin görevli olması nedeniyle usulden reddine, davalı Hazine yönünden ise kabulüne ilişkin verilen ilk derece mahkemesinin kararına karşı, davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusu üzerine Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'nce istinaf isteminin kabulü ile HMK'nın 353/1-b-2 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararı kaldırılmak suretiyle esas hakkında yeniden karar verilmesine dair yukarıda gün ve sayıları yazılı kararının Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
- K A R A R -

Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın davalı ... Belediye Başkanlığı yönünden idari yargı yerinin görevli olması nedeniyle usulden reddine, davalı Hazine yönünden ise  kabulüne ilişkin olarak verilen karara karşı, davalı Hazine vekili tarafından yapılan istinaf başvurusunun  kabulü ile Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'nce davanın davalı Hazine yönünden pasif husumet yokluğundan reddine, davalı ... Belediye Başkanlığı yönünden ise yargı yolu bakımından reddine dair yeniden esas hakkında hüküm kurulmuş; karar, davacı vekilince temyiz edilmiştir.
6100 sayılı HMK’nun 33. maddesi gereğince; maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir.
Her ne kadar davacı tarafça 4721 sayılı TMK'nın 1007. maddesi uyarınca tazminat isteminde bulunulmuşsa da; dosyadaki bilgi ve belgelere göre dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Dosyada bulunan bilgi ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre; ilk derece mahkemesinin davanın davalı Hazine yönünden kabulüne ilişkin verilen kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararı kaldırılmak suretiyle, HMK'nun 353/1-b-3 maddesi uyarınca yeniden esas hakkında hüküm kurularak davalı Hazine yönünden açılan davanın pasif husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak;
Yapılan incelemede, davacı, ...Mahallesi 510 ada 166 parsel sayılı taşınmazda 240/18483 paya sahipken, ... Belediye Başkanlığı'nca yapılan ve 02/10/1998 tarihinde tapuya tescil edilen imar uygulaması sonucunda davacının payına karşılık şuyuulandırma ya da bedele dönüştürme işlemi yapılmadığı, belediyece hazırlanan dağıtım cetvelinde davacının adının geçmediği, davacının kadastral parseldeki tapusunun kaybedildiği anlaşıldığından, bu haliyle idarenin, mülkiyet hakkının özüne dokunan ve onu ortadan kaldıran bu eylemi ile kamulaştırmasız el koyma olgusunun gerçekleştiğinin kabulü gerekir. Kamulaştırmasız el koyma olgusunun varlığının doğal sonucu, İdarenin hukuka aykırı eylemiyle mülkiyet hakkı engellenen taşınmaz mal sahibi davacının, dava yoluyla kamulaştırmasız el koyma hükümleri doğrultusunda mülkiyetin bedele çevrilmesini, eş söyleyişle idareden değer karşılığının verilmesini isteyebileceği açıktır.
Bu itibarla; kamulaştırmasız el atma olgusu gerçekleşmiş olup, bu davaya bakmak Adli Yargının görevi dahilinde olduğu anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davalı ... Belediye Başkanlığı yönünden işin esasına girilerek karar verilmesi gerektiğinden,
Hükmün açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazları doğrultusunda HMK'nın 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 17/02/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.