Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

Dava, yaşamlarını yitiren sigortalı eş ve baba üzerinden hak sahibi sıfatıyla çift ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespiti ile aksine kurum işleminin iptali, kesintinin durdurulması ile yapılan kesintilerin iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı avukatınca istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf isteminin kabulüne, karar kaldırılarak esas hakkında yeniden karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davalı Kurum avukatı tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; davacının 506 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan eşinin 29/01/2010 tarihinde, 1479 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olan babasının ise 29/01/1985 tarihinde vefat ettiğini, eşinden dolayı 506 sayılı Kanun kapsamında ölüm aylığı alan davacıya babasından dolayı da 1479 sayılı Kanun kapsamında ölüm aylığı bağlandığını, ancak Aralık 2014 tarihinde babasından dolayı aldığı aylığının kesilerek yapılan ödemelerin geri istendiğini ve eşinden aldığı aylıklardan kesinti yapılmaya başlandığını, Kurum işleminin hatalı olduğunu belirterek, davacının babasından dolayı ölüm aylığı alabileceğinin tespiti ile, aylıklarını kesen Kurum işleminin iptali ile yeniden aylığın bağlanmasına, Kurumun geri aldığı miktarlar açısından 1.100,00 TL’nin kesim tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; yetki, hak düşürücü süre itirazında bulunmuş, işlemde hata olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece Mahkemesi tarafından, davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Makemesince, "1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.3 maddesi gereğince kabulüne,
... 37. İş Mahkemesinin 2016/723 E., 2016/380 K. sayılı kararının kaldırılmasına,
2-Davanın kabulü ile,
a-Davacının babasından dolayı aldığı ölüm aylığını iptal ederek borç çıkaran Kurum işleminin iptali ile ölüm aylığının kesildiği tarihten itibaren yeniden bağlanmasına,
b-Davacının eşinden aldığı maaştan yapılan kesintilerden, 1.100,00 TL’nin, kesinti tarihlerden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine," dair hüküm kurulmuştur.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı kurum temyiz dilekçesinde özetle kurum işleminin hukuka uygun olduğu, kararın temyizen incelenerek kaldırılması gerektiği belirtilmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dosya kapsamı incelendiğinde, 29.01.2010 tarihinde yaşamını yitiren sigortalı eşi üzerinden 506 sayılı Kanun hükümleri gereğince kendisine ölüm aylığı bağlanan davacının, 29.01.19985 günü ölen 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı babası üzerinden de 27.07.2010 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlandığı ve daha sonra, davalı Kurumun 22/06/2013 tarihli ve 2013/26 sayılı genelgesi doğrultusunda 1479 sayılı Yasa gereği davacının babasından aldığı aylık dışındaki gelirlerinin tespiti yönünde yapılan araştırma sonucu Adana Sosyal Güvenlik Kurumu Sosyal Güvenlik Denetmenliğince düzenlenen 04/07/2014 tarih ve 47 sayılı rapora göre 01/01/2013 tarihinden itibaren aylığının durdurulduğu ve 01/01/2013 ile 26/11/2014 dönemleri arasında yersiz ödenen aylıkların borç çıkarıldığı anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren ve “Ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması” başlığını taşıyan 34. maddesinde, sigortalının evli olmayan, boşanan, dul kalan kızlarına ölüm aylığı bağlanabilmesi, bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmama veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olma koşullarına bağlanmış, “Aylık ve gelirlerin birleşmesi” başlıklı 54. maddede ise bu Kanuna göre bağlanacak aylık ve gelirlerin birleşmesi durumunda, hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak aylığının bağlanacağı hüküm altına alınmıştır.
Belirtilen açıklamalar ışığında dava dosyası incelendiğinde, babası üzerinden aylık alma açısından hakkı doğuran olay eşinin vefat ettiği tarih olacağından, söz konusu tarihteki ilgili mevzuatın yukarıda belirtilen maddeleri uyarınca davacının çift aylığa hak kazanamadığı belirgindir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 22/01/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.