Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/846 Esas 2022/2685 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki davada ... 8. Asliye Hukuk ile ... Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: - K A R A R -
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı taktirde tenkis istemine ilişkindir.
... 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce, 1974 tarihli Yargıtay İnançları Birleştirme Kararı gereği açılan muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil istemli davalarda anılan içtihadın tatbiki için tapuda muris adına kayıtlı bir taşınmazın olması gerektiği ve murisin sağlığında anılan taşınmaza ilişkin tapuda genel itibari ile satış ve/veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi şeklinde resmi senet düzenlenmek zorunda olduğu, davaya konu Beyoğlu ilçesindeki taşınmazlar yönünden 1974 tarihli içtihadın tatbik edilme olanağının olmadığı, muris tarafından davalılara intikaline ilişkin tapuda resmi senet bulunmadığı, anılan taşınmazlar yönünden terditli tenkis istemi yönünden değerlendirme yapılabileceği, terditli tenkis istemi yönünden de murisin yerleşim yerinin .../Giresun olduğu, dava konusu diğer taşınmazlarında ...’da bulunduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
... Asliye Hukuk Mahkemesi’nce ise, yetkili mahkemenin muvazaa hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil talebine göre belirlenmesi gerektiği, dosya içerisindeki senetlerin mevcut olmayışının esas hükümle birlikte değerlendirilmesi gerektiği, kaldı ki bu hususun yetkisizlik kararı gerekçesinde değil muvazaa iddiasının kabul/red olarak değerlendirilmesi aşamasında esas hükümde yer alması gerektiği, davaya konu taşınmazların bir kısmının yetkisizlik kararı veren mahkemenin yetki alanında bulunduğu, HMK’nın 12/3. maddesi gereğince taşınmazların birinin bulunduğu yerde dava açılabileceği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Taşınmazın aynından doğan davalarda yetki başlıklı 6100 sayılı HMK'nın 12. maddesinin birinci fıkrasında "Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir", üçüncü fıkrasında "bu davalar, birden fazla taşınmaza ilişkin ise, taşınmazlardan birinin bulunduğu yerde, diğerleri hakkında da dava açılabilir” hükmüne yer verilmiştir.
01.04.1974 tarih ve 1974/1-2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı’na göre, bir kimsenin mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak amacıyla gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazı hakkında tapu sicil memuru önünde iradesini satış doğrultusunda açıklamış olduğunun gerçekleşmesi halinde, saklı pay sahibi olsun ya da olmasın, miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar görünürdeki satış sözleşmesinin danışıklı (muvazaalı) olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinin de biçim koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek dava açabilirler.
Dosya kapsamından, davacının dava dilekçesi ile birlikte toplam beş adet taşınmaz için muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil talebinde bulunduğu, ... İli Beyoğlu İlçesinde bulunan taşınmazlar yönünden de tapu iptal ve tescil isteminin bulunduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda tapu iptal ve tescil istemine konu ... İli Beyoğlu ilçesinde bulunan taşınmazlar yönünden yetkili olan mahkemenin HMK’nın 12/3. maddesi gereğince ... ilçesindeki taşınmazlar yönünden de yetkili olduğu, murisin üzerine kayıtlı olmayan taşınmazlar yönünden 01.04.1974 tarih ve 1974/1-2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı’nın uygulama yeri olup olmadığının değerlendirilmesi gerektiği anlaşıldığından, uyuşmazlığın ... 8. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK'nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanun’un 36/3. maddesi gereğince; ... 8. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 21/02/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.