Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/1945 Esas 2022/2695 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki davada ... İş Mahkemesi ile Bursa 6. İş Mahkemesi’nce ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar Bölge Adliye Mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı Bölge Adliye Mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanun’un 36/3. maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, davacı kurum tarafından sigortalısının meslek hastalığı nedeniyle vefatı sonucu hak sahiplerine ödenen bedelin davalıdan tahsili istemine ilişkindir.
Davacı vekili dava dilekçesi ile birlikte, kurum sigortalısı ...'ın davalıya ait işin yapılması sırasında meslek hastalığına yakalandığını, Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi'nin 06/02/2014 tarih, 156 sayılı sağlık kurulu raporunda sigortalıya pnömokonyoz tanısı konulduğunu, sigortalının 13/02/2015 tarihinde vefat ettiğini, kurumca düzenlenen 31/10/2016 tarihli raporda meslek hastalığının meydana gelmesinde davalının %100 oranında kusurlu olduğunun tespit edildiğini, kurumları tarafından sigortalının hak sahiplerinden Aslıhan Arık'a 4.192,92 TL ilk peşin sermaye değerli gelir ödemesi ve 4.198,47 TL birikmiş aylık, Ayşenur Arık'a 5.013,18 TL lik ilk peşin sermaye değerli gelir ödemesi ve 4.198,47 TL birikmiş aylık, ...'a 5.282,40 TL lik ilk peşin sermaye değerli gelir ödemesi ve 4.198,47 TL birikmiş aylık, Zeynep Arık'a 5.420, 68 TL lik ilk peşin sermaye değerli gelir ödemesi, ve 4.198,47 TL birikmiş aylık, Neslihan Arık'a 16.789,32 TL ilk peşin sermaye değerli gelir ödemesi ve 8.394,33 TL birikmiş aylık, 9.679,59 TL hastane masrafı, 214,97 eczane masrafı ve 899,64 TL tıbbi malzeme masrafı yapıldığını beyanla kusur ve miktar yönünden dava ve talep haklarının saklı kalmak kaydıyla kurum zararı olan 1.000,00 TL alacaklarının onay tarihi olan 01/03/2015 tarihinden itibaren, cenaze, tıbbi malzeme ve hastane masrafına ise ödeme tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
... İş Mahkemesi’nce, davalının yerleşim yerinin Bursa İli olduğu, müteveffa sigortalının davalının Bursa'da yer alan işyerinde çalışmasından kaynaklı sorumluluğuna gidildiği, bu nedenle davanın genel yetki kuralı gereğince Bursa İş Mahkemelerinde açılması gerektiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Bursa 6. İş Mahkemesi’nce ise, dava konusu uyuşmazlığın ... Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından sigortalının hak sahiplerine ödenen ödemelerin tahsiline ilişkin olduğu, 7036 sayılı Kanun'un 6. maddesi gereğince ...'nın merkezinin bulunduğu Ankara veya davacının işlemlerini yürüten şubenin bulunduğu yer mahkemesinin yani ... İş Mahkemesi'nin yetkili olduğu, davacının yetkili mahkeme yönünden seçimlik hakkı olduğu ve ... İş Mahkemesi’nde dava açarak bu hakkını kullandığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 6. maddesinde, iş uyuşmazlıklarında yer itibarıyla yetkili olarak iş mahkemeleri belirlenmiştir. Buna göre, "İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir. Bu madde hükümlerine aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir."
İş mahkemelerinde yetki kuralı, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun yetki kurallarına uygun olup, buna ek olarak işin yapıldığı yer, yani işyeri mahkemeleri de yetkili kılınmıştır.
Türk Medenî Kanunu'nun 19/1. maddesi uyarınca gerçek kişi yönünden yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 14/1. maddesi uyarınca bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesi de yetkilidir. Diğer yandan Türk Medeni Kanunu'nun 51. maddesi uyarınca tüzel kişinin yerleşim yeri, kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerinin yönetildiği yerdir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 16.04.2008 gün ve 2008/10-329 E. - 2008/334 K. numaralı kararında da, "Davaya konu uyuşmazlık tüzel kişilere karşı açılacak davalarda genel yetkili mahkeme, tüzel kişilerin yerleşim yerinin, yani merkezinin bulunduğu yer mahkemesi olmakla birlikte, şube işlemleri nedeniyle açılacak dava, taraf olarak bağlı bulunulan merkez davalı gösterilerek, şubenin bulunduğu yerde de açılabilir. “Kurum adına işlem yapmaya yetkili bulunmak” şubenin tanımından ortaya çıkan bir sonuç olup, şubenin bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olmasında tek başına yeterli değildir. Şubenin bulunduğu yer yetkisi, o şubenin yapmış olduğu işlemlerden, davacıya ait işlemlerin yürütülmesinden doğan uyuşmazlıklarda geçerli bulunmaktadır." görüşü benimsenmiştir.
Somut uyuşmazlıkta, ... Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından sigortalının hak sahiplerine ödenen ödemelerin tahsiline karar verilmesi istenilmiştir.
Açıklanan yasal düzenlemeler çerçevesinde; eldeki davada yetkili mahkeme ...’nın merkezinin bulunduğu Ankara veya davacının işlemlerini yürüten şubenin bulunduğu yer mahkemesidir. Sigortalının hak sahiplerine ödenen ödemelerin ... Sosyal Güvenlik Merkezi tarafından yapıldığı anlaşılmakla uyuşmazlığın ... İş Mahkemesi’nde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK'nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanun’un 36/3. maddesi gereğince; ... İş Mahkemesi'nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,21/02/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.