Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2021/6672 Esas 2022/2774 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın hak düşürücü süreden reddine dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi, davacılar vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
- K A R A R -
Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak davanın hak düşürücü süreden reddine karar verilmiş; hüküm, davacılar vekilince temyiz edilmiştir.
Dosya içindeki delil ve belgelere göre; dava konusu taşınmazların 07.06.1982 tarihli Bakanlık oluruna istinaden Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırıldığı, kamulaştırma evrakları davacılar murisi tapu kayıt maliki ...'e dava konusu ... parsel ilgili olarak 02.02.1984 tarihinde bizzat, ... parsel için 07.02.1984 tarihinde bizzat, ... parsel ile ilgili olarak 07.09.1983 tarihinde birlikte sakin muhatabın kız kardeşi ...'ya, ..., ..., ... parsel numaralı taşınmazlarla ilgili olarak köy muhtarı Galip Başarana tebliğ edildiği, yine ... parsel sayılı taşınmaz için ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1984/340E-1984/1046K, ... parsel için ... 2. Asliye Mahkemesi'nin 1984/359E-1985/220K, ... parsel için ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1984/330E-1984/1235K, ... parsel için ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1984/335-1984/1234K sayılı dosyalarıyla davalı idarece Kamulaştırma Kanunu'nun 17. maddesine dayanılarak açılan davalarlarla idare adına tesciline karar verildiği anlaşılmıştır.
Kamulaştırma Kanunu'nun 25. maddesi uyarınca hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işlemi mal sahibi açısından usulüne uygun olarak yapılan tebligatla başlar.
Bu durumda, dava konusu ... ve ... parsel yönünden davacılar murisi ... için kamulaştırmanın kesinleştiği ve Kamulaştırma Kanunu'nun 14. maddesindeki 30 günlük hak düşürücü sürenin geçmesi nedeniyle davanın reddinde karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak;
Dava konusu ... parsel yönünden tebligat yapılan tarihte davacılar murisi ile kız kardeşinin birlikte oturmadıkları dosya içeriğiyle sabit olduğundan yapılan tebligat geçersiz olup, yine dava konusu ..., ..., ... parseller yönünden de Tebligat Kanunu'nun hükümleri gereğince yapılan tebligatlar geçersiz olduğu gibi ilanen yapılan tebligatlar da geçersizdir. Bu nedenle bu parseller hakkında tamamlanmış bir kamulaştırma işlemi olmaksızın idarece taşınmaza fiilen el konulduğu ve davacıların tazminat talebinde bulunma imkanının olduğu nazara alınarak işin esasına girilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Ne var ki, 21.12.2019 tarihinde kabul edilerek 24.12.2019 gün 30988 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7201 sayılı Kanunun 5., 6. ve 7. maddesi ile 2942 sayılı Yasaya eklenen ek madde 3 ve geçici 15. maddesi ile;
Ek Madde 3:Mülga 31/8/1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlâk Kanunu'nun 16'ncı ve 17'nci maddeleri ile bu Kanunun mülga 16'ncı ve 17'nci maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılacak her türlü davada değer; taşınmazın idare adına tescil edildiği tarih, değerleme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenir ve ortaya çıkan bedel hak sahibine ödenir.” hükmü getirilmiştir.
Yine 09.06.2021 tarihinde kabul edilerek 19.06.2021 gün ve 31516 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 7327 sayılı Kanun'un 20. maddesi ile 2942 sayılı Yasa'nın Ek-3. maddesine "Bu hüküm, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri bulunmasına rağmen idare adına tescil edilmiş olan taşınmazlar hakkında da uygulanır.”cümlesi eklenmiştir. Aynı Kanunun 22. maddesi ile eklenen geçici 17. maddesi ile de'' Bu maddeyi ihdas eden Kanunla bu Kanun'un Ek-3 üncü maddesine eklenen cümle, bu cümleyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kanun yolu incelemesindekiler dâhil görülmekte olan davalarda da uygulanır.” hükmü getirilmiştir.
Bu durumda dava konusu ..., ..., ... ve ... parseller yönünden yukarıda açıklanan yöntemle kamulaştırmasız el atmaya dayanan bedelin tespiti için rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden,
Davacılar vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenlerle HUMK'un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 22/02/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.