Danıştay 10. Daire 2020/6546 Esas 2022/2199 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2020/6546
Karar No : 2022/2199

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı / ANKARA
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddi yolundaki kararının onanmasına dair Danıştay Onuncu Dairesince verilen 10/06/2020 tarih ve E:2016/13602, K:2020/1802 sayılı kararın; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara ili, Gölbaşı ilçesi, … Mahallesinde bulunan, … ada, … parsel sayılı davacıya ait taşınmaz üzerine … sayılı Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun'un Ek 4. maddesi uyarınca konulan şerhin kaldırılması talebiyle yapılan başvurunun reddine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; Hazine tarafından Toplu Konut İdaresi Başkanlığına devredilen Ankara ili, Çankaya ilçesi, … Mahallesinde bulunan, 34.150,00 m² yüzölçümlü … parsel sayılı taşınmaz üzerine 1164 sayılı Kanun'un Ek4. maddesi uyarınca konulan şerhin, davacıya ait … ada, … sayılı parselde (eski … sayılı parsel) devam etmesinin, anılan parsel alanı ile şerhin kaynağı olan … parsel alanının çakışmasından mı kaynaklandığının anlaşılabilmesi için Mahkemelerinin 04/02/2016 tarihli ara kararıyla hem … Belediye Başkanlığı’ndan hem de … Tapu Sicil Müdürlüğünden, … sayılı parselin alanı ile 3194 sayılı Kanun'un 15. ve 16. maddeleri uygulaması sonrasında oluşturulup davacıya tahsis edilen … sayılı parsel alanının çakışıp çakışmadığı sorularak bu hususa ilişkin alan bilgisinin ve sınırları gösterir krokinin gönderilmesinin istenilmesine karar verildiği, anılan idarelerce gönderilen krokilerden ve m2 bilgilerinden, … ada, … sayılı parselin (eski … sayılı parsel) alanı ile şerhin konulduğu ana taşınmaz olan … sayılı parsel alanının çakıştığının görüldüğü; bu durum karşısında, … parsel sayılı taşınmaz alanının kamu hizmetlerine ayrılması ve Maliye Bakanlığınca değişik ihtiyaçlarla talep edilmesi halinde anılan taşınmazın bedelsiz olarak Hazineye iade edilmesi amacıyla konulan uyuşmazlık konusu şerhin kaldırılması bu aşamada mümkün olmadığından dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacının temyiz başvurusu üzerine Danıştay Onuncu Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunarak onanmıştır.

KARAR DÜZELTME
TALEP EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, taşınmazın tapu kaydına konulan şerhin idare ile TOKİ arasında olduğu, taşınmazın TOKİ tarafından dava dışı 3. kişiye satıldığı, kendisinin de taşınmazı anılan 3. kişiden (şirket) satın aldığı, idarenin taşınmazı satarak taşınmazdan alacağı getiriyi elde ettiği, şerhin kaldırılmamasının geçerli bir sebebinin bulunmadığı, şerhin sadece taşınmazın dava dışı şirketten satın alınan bölümünde değil tüm taşınmaz üzerinde olduğu, bu durumun tüm taşınmazda tasarrufta bulunmaya engel olarak mülkiyet hakkını ihlal ettiği ileri sürülerek Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, karar düzeltme istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, davacının karar düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Onuncu Dairesinin 10/06/2020 tarih ve E:2016/13602, K:2020/1802 sayılı kararı kaldırılarak davacının temyiz istemi yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
1- Hazineye ait iken, 1164 sayılı Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun'un Ek 4. maddesi uyarınca 19/04/2004 tarihinde Toplu Konut İdaresi Başkanlığına devredilen Ankara ili, Çankaya ilçesi, … Mahallesinde bulunan, … parsel sayılı taşınmazın, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca 27/05/2006 tarihinde yapılan ihale neticesinde, 393.000,00-TL bedel üzerinden 14/07/2006 tarihli satış sözleşmesi ile … İnşaat Turizm ve Ticaret A.Ş.’ye satışının gerçekleştirildiği, mülkiyetin tapuda … İnşaat Turizm ve Ticaret A.Ş.’ye devredildiği 12/02/2009 tarihinden önce, Hazine ve Maliye Bakanlığının … tarih ve … sayılı oluruyla, Toplu Konut İdaresi Başkanlığına bedelsiz olarak devredilen taşınmazların tapu kaydının beyanlar hanesine devrin dayanağı olan Kanun maddesinde belirtilen “kamu hizmetlerine ayrılan yerler ile Maliye Bakanlığınca değişik ihtiyaçlarla talep edilen taşınmazlar bedelsiz olarak Hazineye iade edilir.” ifadesinin işlenmesine karar verilmesi üzerine, 26/02/2007 tarihinde anılan taşınmaz üzerine 1164 sayılı Kanun'un Ek 4. maddesine göre şerh konulduğu;
2- 22/04/2011 tarihinde … sayılı parselin 4573/17075 oranındaki hissesinin davacıya satıldığı, 27/05/2011 tarihinde davacıya ait … ve … sayılı parseller ile … İnşaat Turizm ve Ticaret A.Ş.’ye ait 2192 sayılı parselin tevhit işlemi sonucu oluşan … sayılı parselin ifraz işlemi sonucu … ve … sayılı parsellere ayrıldığı, 25.004,00 m2 olan … sayılı parselin tamamının … İnşaat Turizm ve Ticaret A.Ş. adına, 39.096,00 m2 olan … sayılı parselin ise tamamının davacı adına tescil edildiği, her iki parselin üstüne de 1164 sayılı Kanun'un Ek 4. maddesine göre şerh konulduğu;
3- Daha sonra Kadastro Kanunu'nun 22. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca yapılan kadastro çalışmalarında yanlışlıkla anılan parsellerin eski parsel numaraları olan …, … ve … sayılı parseller üzerinden uygulamaya alındığı, başka bir ifadeyle … ve … sayılı parsellerin uygulamaya dahil edilmediği, ancak eski parseller ile yeni parseller arasında herhangi bir alan farkı bulunmadığından, bu parsellerin sayfaları kapatılarak … parselin, … ada, … parsel olarak tamamının … İnşaat Turizm ve Ticaret A.Ş. adına, … parselin ise, … ada, … parsel olarak tamamının davacı adına tescil edildiği, anılan her iki taşınmaz üzerine de tekrar 1164 sayılı Kanun'un Ek 4. maddesine göre şerh konulduğu;
4- Davacı tarafından, anılan şerhin sadece … İnşaat Turizm ve Ticaret A.Ş.’ye ait 116248 ada, 89 sayılı parsel üzerinde kalması gerektiğinden bahisle kaldırılması istemiyle yapılan başvurunun reddine dair Milli Emlak Genel Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
29/04/1969 tarih ve 1164 sayılı Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun'un 1. maddesinde, bu Kanunun amacının; arsaların aşırı fiyat artışlarını önlemek üzere tanzim alış ve satışı yapmak; konut, sanayi, eğitim, sağlık ve turizm yatırımları ve kamu tesisleri için arazi ve arsa sağlamak olduğu hükme bağlandıktan sonra bu Kanunda yazılı görevlerin Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından yürütüleceği kuralına yer verilmiştir.
Aynı Kanun'un dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle Ek 4. maddesinde ise, "28.12.1960 tarihli ve 189 sayılı Kanun kapsamında bulunanlar ile her hangi bir kamu hizmetine tahsis edilmiş arazi ve arsalar hariç olmak üzere, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının talebi, Maliye ve Bayındırlık ve İskan bakanlarının müşterek teklifi ve Başbakanın onayı ile belirlenen arsa üretim alanlarında bulunan Hazineye ait taşınmazlar ve Hazine adına tescil edilecek taşınmazların mülkiyeti Toplu Konut İdaresi Başkanlığına bedelsiz olarak devredilir. Kamu hizmetlerine ayrılan yerler ile Maliye Bakanlığınca değişik ihtiyaçlarla talep edilen taşınmazlar bedelsiz olarak Hazineye iade edilir." hükmü yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, Hazine tarafından Toplu Konut İdaresi Başkanlığına devredilen Ankara ili, Çankaya ilçesi, … Mahallesinde bulunan, … parsel sayılı taşınmaz üzerine 1164 sayılı Kanun'un Ek 4. maddesi uyarınca konulan şerhin, davacıya ait … ada, … sayılı parselde (eski … sayılı parsel) devam etmesinin, anılan parsel alanı ile şerhin kaynağı olan … parsel alanının çakışmasından kaynaklanıp kaynaklanmadığının anlaşılabilmesi için İdare Mahkemesince verilen ara kararına cevaben Gölbaşı Belediye Başkanlığınca gönderilen krokilerden ve m2 bilgilerinden, … ada, … sayılı parsel (eski … sayılı parsel) alanı ile şerhin konulduğu ana taşınmaz olan … sayılı parsel alanının çakıştığı ve çakışan kısmın, davacının 22/04/2011 tarihinde satın aldığı, … sayılı parselin 4573/17075 hissesine karşılık gelen 9.146,00 m2'lik alan olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, … ada, … sayılı parselin (eski … sayılı parsel) alanı ile şerhin konulduğu ana taşınmaz olan … sayılı parsel alanının çakıştığı kısım açısından, davacının … parsel sayılı taşınmazı üzerinde şerh olduğunu bilerek satın aldığı ve çakışan alanların koordinatlarının belirlenebilir olduğu da göz önünde bulundurulduğunda, dava konusu şerhin konulabilmesinin mümkün olduğu, ancak 27/05/2011 tarihinde yapılan tevhit işlemi öncesinde davacının özel mülkiyetinde olup 1164 sayılı Kanuna göre devir işlemine konu olamayacak parselleri de kapsayacak ve dava konusu taşınmazın tamamının üzerinde etkili olacak şekilde şerh konulmasının, davacının mülkiyet hakkına hukuka aykırı müdahale niteliği taşıdığı sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, davacının taşınmazı üzerine konulan şerhin kaldırılması istemiyle yaptığı başvurusunun reddine dair dava konusu işlemin, … sayılı parselle çakışmayan alana yönelik kısmında hukuka uyarlık, aksi yönde değerlendirmeye dayalı davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin KABULÜNE,
2. Davanın reddine ilişkin, ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 19/04/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.