Danıştay 8. Daire 2019/4741 Esas 2022/2844 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/4741
Karar No : 2022/2844

TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) ... Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

2- (DAVACI) ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, 23/07/2017 tarihinde yapılan Dikey Geçis Sınavı'nda sınav evrakı kaybedildiğinden bir ay sonra eşdeğer sınava girmek zorunda bırakılması nedeniyle 500.000,00-TL manevi tazminat ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 5.000,00-TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararda; davacının maddi tazminat talebi yönünden, talep edilen maddi tazminatın davalı idareye atfedilen davacının sınav evrakının sınav salonunda unutulup, değerlendirmeye alınmaması fiilinden kaynaklanan bir zarar niteliğinde olmadığı, davacının Ankara'da yapılacak eşdeğer sınava ulaşımı için gerekli masrafların davalı idarece karşılandığı, davacının maddi tazminat talebinin yerinde olmadığı; manevi tazminat talebi yönünden ise, sınavlarını bitiren adayların, sınav evraklarını sınav görevlilerine teslim etmeleri ve fakat sıra üzerinde bırakmamaları gerektiği, davacının sınavını sınav süresinden önce bitirdiği, sınav salonunu terk ederken sınav evrakını sırasının üzerine bıraktığı ve fakat sınav görevlilerine teslim etmediği, davacının, önceden belirlenen sınav kurallarına uygun hareket etmediği ve bizzat kendisinin kusurlu olduğu, kusuru bulunmayan davalı idarenin tazmin yükü altında bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince; maddi tazminata ilişkin kısım yönünden, Mahkeme kararının kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle davacının maddi tazminat istemine yönelik istinaf başvurusunun reddine; manevi tazminata ilişkin kısım yönünden ise; davacının girmiş olduğu sınavda uygulanan ÖSYM Sınav Uygulama Yönergesinin "4. Sınav Bitiminde Yapılacak İşlemler" başlıklı bölümünde, "1) Salon içindeki tüm sıraları (sıraların altları dâhil) dikkatlice kontrol ederek sınav evrakını toplayınız. .... 3) Soru Kitapçığı/Cevap Kâğıdı ile uygulanan sınavlarda; cevap kâğıtlarını ve soru kitapçıklarını topladıktan sonra dikkatle sayınız. Sınav Kitapçığı ile uygulanan sınavlarda ise Sınav Kitapçıklarını topladıktan sonra dikkatle sayınız." şeklindeki talimatlarla cevap kağıtlarının toplanması ve kontrolünde sınav görevlilerinin sorumlulukları belirlenmişken, aynı Yönergenin "Adayların Sınavda Uyacağı Kurallar" başlıklı bölümünde yer alan 25. maddesinde "18) Sınav bittikten sonra salondan ayrılmadan önce cevap kâğıdınızı (Soru Kitapçığı/Cevap Kâğıdı ile uygulanan sınavlarda), Soru Kitapçığınızı/Sınav Kitapçığınızı ve Sınava Giriş Belgenizi salon görevlilerine eksiksiz olarak teslim etmeyi unutmayınız. Sınav evrakını masa üzerinde kesinlikle bırakmayınız. 19) İstediğiniz takdirde salon görevlilerinin sınav evrakını paketlemesini izleyebilirsiniz." şeklindeki talimatlarla cevap kağıtlarının teslimi konusunda sınava girenlerin sorumluluklarının belirlendiği, anılan sınava ilişkin Sınav Kılavuzunun "3.6. Adayların Sınavda Teslim Edecekleri Belgeler" bölümünde de benzer düzenleme yapılarak sınava girenlere sınav evrakını sınav bitiminde teslimi konusunda sorumluluk yüklendiği, sınav evrakının kaybına ilişkin olayda, sınav evrakını sınav görevlilerine teslim etmek konusunda, anılan düzenlemelerin kendisine yüklediği sorumluluğu yerine getirmemek suretiyle davacının da müterafik kusurunun bulunduğu, idarenin hizmet kusuru nedeniyle oluşan manevi zararın davalı idarece karşılanması gerektiği, bu itibarla müterafik kusur oranı da dikkate alınarak bir miktar manevi tazminatın davalı idarece davacıya ödenmesi, fazlaya ilişkin manevi tazminat talebinin ise reddi gerektiği gerekçesiyle manevi tazminata yönelik istinaf başvurusunun kısmen reddine, kısmen kabulüne, müterafik kusur oranı da dikkate alınarak, 2.500,00-TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine, fazlaya ilişkin manevi tazminat talebinin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının kendi kusurunun bulunduğu, kısmen kabule ilişkin Kararın bozulması gerektiği; davacı tarafından ise, olayda kusurunun bulunmadığı, Kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı ve davalı idare tarafında istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Kararın düzeltilerek onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Davacı tarafından, 23/07/2017 tarihinde yapılan Dikey Geçis Sınavı'nda sınav evrakı kaybedildiğinden bir ay sonra eşdeğer sınava girmek zorunda bırakılması nedeniyle 500.000,00-TL manevi tazminat ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 5.000,00-TL maddi tazminatın dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 31. maddesinin atıfta bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 'Yargılama giderlerinin kapsamı' başlıklı 323. maddesinin (a) fıkrasında; başvurma, karar ve ilam harçları, yargılama giderleri arasında sayılmış, 'Yargılama giderlerinden sorumluluk' başlıklı 326. maddesinde; yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınacağı düzenlenmiş, 'Yargılama giderlerine hükmedilmesi' başlıklı 332. maddesinde; "Yargılama giderlerine, mahkemece resen hükmedilir. Yargılama gideri, tutarı, hangi tarafa ve hangi oranda yükletildiği ve dökümü hüküm altında gösterilir. Hükümden sonraki yargılama giderlerini hangi tarafın ödeyeceği, miktarı ve dökümü ile bu giderlerin hangi tarafa yükletileceği, mahkemece ilamın altına yazılır.
" hükmüne yer verilmiştir.
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 'Mevzuu' başlıklı 2. maddesinde; yargı işlemlerinden bu Kanuna bağlı (1) sayılı tarifede yazılı olanların yargı harçlarına tâbi bulunduğu, 'Mükellef' başlıklı 11. maddesinde; genel olarak yargı harçlarını davayı açan veya harca konu işlemin yapılmasını isteyen kişilerin ödemekle mükellef olduğu, 'Harçdan müstesna işlemler' başlıklı 13. maddesinin (j) fıkrasında; Genel Bütçeye dahil idarelerin bu Kanunun 1 ve 3 sayılı tarifelerine giren bütün işlemlerinin harçtan muaf olduğu belirtilmekle birlikte, parantez içi hükmünde yukarıdaki işlemlerin hesaplanacak harçlarının, Genel Bütçeye dahil idarelerin haklılığı nispetinde karşı taraftan tahsiline igili yargı merciince karar verileceği düzenleme altına alınmış olup, 'Harç alma ölçüleri' başlıklı 15. maddesinde, yargı harçlarının (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispi esas üzerinden, işlemin nev'i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınacağı, 'Değer esası' başlıklı 16. maddesinde; değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerlerin esas olduğu, 'Harcın nispet' başlıklı 21. maddesinde; yargı harçlarının (1) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınması gerektiği, 'Nispi harclarda ödeme zamanı' başlıklı 28. maddesinde ise; (1) sayılı tarifede yazılı nispi karar harcının dörtte birinin peşin, geri kalanının kararın verilmesinden itibaren bir ay içinde ödeneceği kurala bağlanmıştır.
Anılan Kanun'un, yargı harçlarının gösterildiği (1) sayılı tarifesinde, konusu belli bir değerle ilgili bulunan davalarda esas hakkında karar verilmesi halinde hüküm altına alınan anlaşmazlık konusu değer üzerinden, binde 68,31 oranında nispi karar harcı alınacağı belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yargılama gideri dışında temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının incelenmesi:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar esas bakımından hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

Kararın hükmedilen yargılama giderine yönelik kısmı yönünden yapılan inceleme:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 'Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar' başlıklı 49. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde; temyiz incelemesi sonunda kararda yeniden yargılama yapılmasına ihtiyaç duyulmayan maddi hatalar ile düzeltilmesi mümkün eksiklik veya yanlışlıklar varsa Danıştay'ın kararı düzelterek onayacağı, hükme bağlanmıştır.
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi'nin hüküm fıkrasında; 279,00-TL yargılama giderinin davada haklılık oranı dikkate alınarak (%1) 2,79-TL'sinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kalan 276,21-TL'nin davacı üzerinde bırakılması, davacıdan peşin alınan 85,39-TL harcın mahsubu neticesinde 491 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca hükmedilen tutar (haklılığına hükmedilen tutar) üzerinden hesaplanan (2.500,00 x binde 68,31=170,78-TL) nispi karar harcından eksik kalan (170,78-85,39)= 85,39-TL nispi harç tutarının davacıya tamamlattırılması için Mahkemesince vergi dairesine müzekkere yazılması, söz konusu 170,78-TL'den 31,40-TL maktu karar harcı mahsup edildikten sonra kalan 139,38-TL nispi karar harcının davacının haklılığına hükmedilen tutar üzerinden hesaplandığından davalı idareden alınarak davacıya verilmesi, şeklinde karar verildiği görülmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, konusu belli bir değerle ilgili bulunan davalarda esas hakkında karar verilmesi halinde hüküm altına alınan anlaşmazlık konusu değer üzerinden nispi karar harcının alınacağı, ayrıca bir maktu karar harcının alınmayacağı açık olup hüküm altına alınan anlaşmazlık konusu değer üzerinden hesaplanacak nispi karar harcının tümüyle haksız çıkan tarafa, başka bir deyişle davalı idareye yükletileceği, nispi karar harcı dışında kalan yargılama gideri için haklılık oranına göre değerlendirme yapılacağı hususu açıktır.
Bu kapsamda; hüküm fıkrasında yer alan "279,00-TL yargılama giderinin davada haklılık oranı dikkate alınarak (%1) 2,79-TL'sinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kalan 276,21-TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına" ibaresinin "247,60-TL yargılama giderinin davada haklılık oranı dikkate alınarak (%1) 2,48-TL'sinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kalan 245,12-TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına" şeklinde; "170,78-TL'den 31,40-TL maktu karar harcı mahsup edildikten sonra kalan 139,38-TL nispi karar harcının davacının haklılığına hükmedilen tutar üzerinden hesaplandığından davalı idareden alınarak davacıya verilmesine," ibaresinin "170,78-TL nispi karar harcının davacının haklılığına hükmedilen tutar üzerinden hesaplandığından davalı idareden alınarak davacıya verilmesine" şeklinde düzeltilerek onanması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Öte yandan; istinaf dilekçesinde davacı tarafından duruşma talebinde bulunulduğu hâlde, Bölge İdare Mahkemesince duruşma istemi hakkında karar alınmaksızın temyize konu kararın verildiği görülmüş olup, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 'Duruşma' başlıklı 17. maddesinin 2. fıkrasında, temyiz ve istinaflarda duruşma yapılmasının tarafların istemine ve Danıştay veya ilgili bölge idare mahkemesi kararına bağlı olduğu hükmüne istinaden temyiz ve istinaf aşamasında taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılması mecburiyeti bulunmamakla birlikte, istemde bulunulması durumunda bu hususun kararda karşılanması gerekmekte ise de bu husus kararın bozulmasını gerektirmemektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından varsa artan tutarın Mahkeme tarafından taraflara iadesine,
4. Kesin olarak, 19/04/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.