MAHKEMESİ : ........ Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi


A)Davacı İstemi:
Dava, sigorta başlangıç tarihinin 22.12.1963 tarihi olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı:
Davalı ... vekili özetle; hak düşürücü süre itirazında bulunduklarını, kurum işleminde bir hata bulunmadığını belirterek davanın reddini istemiştir. talep etmiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
İlk derece mahkemesince ; “Davacının eylemli çalışmayı belirten beyanları tanık beyanı , bildirge tarihinde davacının çalışacak yaşta olması; Yasa kapsamındaki işyerinden verilen bildirgeye dayalı olarak tescilin yasal yönteme uygun gerçekleşmiş ve dava tarihinde çekişmesiz sürmüş bulunması; işe giriş bildirgesindeki kimlik bilgilerinin ........ kaydıyla uyumu, davacıya verilen sigorta sicil numarasının 1963 yılı serilerinden olması ve aynı sicille sigortalı çalışmalarının devma etmesi karşısında, davalı Kurum tarafından davacı lehine oluşan yasal karine aleyhine herhangi bir kanıt sunulmamış olması yönleri de gözetilerek, davacının sigortalılık başlangıç tarihinin 22.12.1963 olduğunun tespitine karar vermek gerekmiş ve aşağıda belirtilen şekilde karar verilmiştir.” gerekçesiyle
“DAVANIN KABULÜ İLE, Davacı ..."un 22/12/1963 tarihinde ........ Ltd. Şti. 105243 sicil numaralı iş yerinde 1 gün süreyle hizmet akdi ile çalıştığının tespitine ve 22/12/1963 tarihinin sigortalılık başlangıç tarihi olduğunun tespitine, ” karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu;
Davalı kurum vekili istinaf dilekçesinde özetle; kurumun davaya fer"i müdahil olarak dahil edilmesi gerektiğini, ihbar olunan ........Tic. Ltd. Şti"nin davada davalı sıfatı ile yer alması gerektiğnii, davacının dava konusu dönemde fiili olarak çalıştığının ispat edilemediğini, yerel mahkemece eksik inceleme sonucu hüküm kurulduğunu, kararın usul ve yasa hükümlerine aykırı olduğunu belirterek kaldırılmasını, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
D)........ Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
........ Mahkemesince ""Dosyadaki kayıt ve belgelerden, 22/12/1963 tarihinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesi ile çalışmaya başladığının Kuruma bildirildiği, dinlenen tanığın davacının çalışmalarını doğrulandığı, dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermek gerekmiştir. ” gerekçesiyle
“ Davalı kurum vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,” karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili “ Davaya fer-i müdahil olarak kabulümüz gerekir. İşveren davaya dahil edilmelidir. ........ tanığı dinlenmemiştir. Çalışma olgusu ispatlanamamıştır.” gerekçeleriyle temyiz yoluna başvurmuştur
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1. fıkrasında; " Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir." hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen sigortalının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık sigorta gün bilgileri ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık ........ ........ları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. Sigortalılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesine dayalı sigortalılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, sigortalılığın başlangıcına yönelik her dava sigortalılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle yaşlılık aylığının kabulü için öngörülen sigortalılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak yasal diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu yön, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem ........sunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden;12/10/1945 doğumlu davacının,talep tarihinde 18 yaşında olduğu, 22.12.1963 tarihli işe giriş bildirgesinin, ........ sicil numaralı........ yolu 1. kısım............liği, ........ Limited Şirketi ünvanlı işyerinden Kuruma verildiği, davacının sigorta sicil numarasının verlidiği yılın İzmir serilerinden olduğu, 1052 sicil numaralı işyerinin, 15/07/1961-09/12/1965 tarihleri arasında yasa kapsamında olduğu, 1963 .... ayı ........sunun gönderildiği, bildirilen 3 sigortalıdan ikisinin vefat etmiş olduğu, 1923 doğumlu ...’in ihzara rağmen dinlenemediği, aynı işte birlikte çalıştıklarını söyleyen bir tanık dinlendiği ancak onun da sigorta kayıtlarının getirtilmediği, davacının hizmet cetvelinde 2011/6 ve7. Ayda toplam 7 gün 4/a hizmeti olduğu, 1965-1967 tarihleri arasında askerlik yaptığı, eylemli çalışma olgusunun yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece yapılacak iş; dinlenen tanığın sigorta kayıtlarını getirterek beyanlarının içeriğini sorgulamak, mümkünse çalışma iddiasını doğrulayacak vasıfta başka tanıkların da beyanına başvurmak , çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra sonucuna göre karar karar vermek, yeterli delil bulunamazsa davanın reddine karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, ........ Mahkemesince davalı SGK vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, temyiz olunan ........ Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılmasına ve ilk derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G)SONUÇ:
Temyiz olunan ........ Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de ........ Mahkemesine gönderilmesine, 11/10/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.