Danıştay 6. Daire 2022/1519 Esas 2022/4939 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2022/1519
Karar No : 2022/4939


TEMYİZ EDEN TARAFLAR : I- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. … II- (DAVALILAR)
1-… Bakanlığı-…
VEKİLİ : Av. … 2- … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. … 3- … Belediyesi Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF : 1- … Bakanlığı
2- … Belediye Başkanlığı
3- … Belediye Başkanlığı
4- …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Avcılar ilçesi, … Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazda yer alan (B blok) binada bulunan, 3-4-5-6 no'lu dairelerin maliki olan davacı tarafından, taşınmazın 28.06.2005 tarih ve 2005/109 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile "Afete Maruz Bölge" ilan edilen alanda kalması nedeniyle 24.12.2014 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yıkıldığı, dava konusu olayda davalı idarelerin hizmet kusurunun olduğu belirtilerek uğranıldığı ileri sürülen her daire için 100.000,00-TL olmak üzere toplam 400.000,00-TL (ıslah sonucu 1.261.511,50-TL) maddi zararın dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacının; tazminat isteminin 703.108,20-TL'lik kısmının kabulüne, fazlaya ilişkin kısmının reddine, hükmedilen 703.108,20-TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idarelerden eşit oranda alınarak davacıya verilmesine ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurularının (davalı idarelerin kusurlarının eşit olarak kabul edilmesinde hukuka uyarlık olmadığından, kusur oranlamasının belirlenmesi için bilirkişi incelemesi yaptırılması gerektiği gerekçesiyle) kabulü ile anılan kararın kaldırılarak yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Mahkemesine gönderilmesi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı üzerine yapılan yargılama neticesinde; oluşan zarardan davalı idarelerin %30'ar oranında, davacı, yüklenici ve fenni mesul'ün ise %10 oranında kusurunun bulunduğu kabul edilerek davacının; maddi tazminat isteminin 632.797,38-TL'lik kısmının kabulüne, fazlaya ilişkin 628.714,12-TL'lik kısım yönünden ise davanın reddine, kabul edilen 632.797,38-TL'nın 400.000,00-TL yönünden dava tarihinden, 232.797,38-TL yönünden ise ıslah tarihinden itibaren davalı idarelerce kusurları (eşit) oranında yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; değişik kusur oranlamaları üzerinden birbiri ile çelişik kararlar verilmesini önlemek ve hüküm birlikteliğini sağlamak adına İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın %60, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın %30, Avcılar Belediye Başkanlığı'nın %10 oranında kusurlarının bulunduğu kabul edilerek, tarafların istinaf başvurularının kabulü ile … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararı kaldırılarak, davacının 703.108,20-TL maddi tazminat, 10.000,00-TL manevi tazminat talebinin kabulüne, 558,403,30-TL maddi tazminat talebi yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİNİDDİALARI :
1- Davacı tarafından, manevi tazminat istenilmediği halde karar verildiği, 4 daire bedeli talebinin içerisinde arsa bedelinin de bulunduğu, bu zarar kaleminin reddinin hukuka aykırı olduğu ve anılan kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
2- ... Bakanlığı tarafından, davaya konu olayda kusur ve sorumluluklarının olmadığı, aleyhlerine olacak şekilde kabul edilen kusur oranının hatalı olduğu, ileri sürülmektedir.
3- İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, dava konusu olaydan dolayı %60 kusur isnadının yanlış olduğu, manevi tazminata hükmedilmesinin kabul edilemez olduğu, temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
4- ... Belediye Başkanlığı tarafından, afet olayından dolayı kendilerine kusur atfedilemeyeceği, sorumluluklarının bulunmadığı, manevi tazminatın reddi gerektiği ileri sürülmektedir.
DAVALI İDARELERDEN
...SAVUNMASININ ÖZETİ : Davacının temyiz istemlerinin reddi ile kendi talepleri doğrultusunda kararın bozulması gerektiği savunulmaktadır.
DİĞER DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARININ ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.
DAVACININ SAVUNMASININ ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyize konu kararın; manevi tazminata ilişkin kısmının bozulması, diğer yönlerinin ise onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29/10/2021 günlü, 31643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi uyarınca, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığı "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiğinden, husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yöneltilmesine karar verilerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Avcılar ilçesi, … Mevkii, … pafta, … parsel sayılı taşınmazda yer alan (B blok) binada bulunan, 3-4-5-6 no'lu dairelerin maliki olan davacı tarafından, taşınmazın 28.06.2005 tarih ve 2005/109 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile "Afete Maruz Bölge" ilan edilen alanda kalması nedeniyle 24.12.2014 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından yıkıldığı, dava konusu olayda davalı idarelerin hizmet kusurunun olduğu belirtilerek uğranıldığı ileri sürülen her daire için 100.000,00-TL olmak üzere toplam 400.000,00-TL (ıslah sonucu 1.261.511,50-TL) maddi zararın dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 125. maddesinin 1. fıkrasında idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtilmiş, son fıkrasında ise, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlü olduğu hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu İdari Dava Dairesi kararının maddi tazminata, kusur oranlamasına ve faiz başlangıcına ilişkin kısmında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 2. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmamaktadır.
Kararın manevi tazminata ve yargılama giderlerine ilişkin kısmına gelince;
Usul hukukunun en temel ilkelerinden biri olan "taleple bağlılık ilkesi" uyarınca, idari yargı mercilerinde açılan davalarda; yargı mercilerinin davacının istemi ile bağlı olduğu ve istemi genişletecek veya daraltacak biçimde karar veremeyeceği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından dava dilekçesinin "konu" kısmında ve ıslah dilekçesinde 4 daire bedeli olarak sadece maddi zararının karşılanması istenildiği halde, İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurularının incelenmesi sırasında istinaf mercii tarafından manevi tazminata ilişkin de hüküm kurulduğu anlaşılmıştır.
Bu durumda; İdari Dava Dairesince, sadece dava konusu maddi tazminata ilişkin kısmı yönünden inceleme yapılarak hüküm kurulması gerekirken, dava konusu edilmeyen manevi tazminata ilişkin olarak da fazladan hüküm kurulmasında hukuki isabet görülmemiştir.
Öte yandan; temyize konu kararda yargılama giderlerinin kabul edilen toplam (maddi-manevi) tazminat üzerinden hesaplandığı, gelinen aşamada ise, maddi tazminat ilişkin kısmın onanıp, manevi tazminata ilişkin kısmın bozularak bu kısım hakkında yeniden hüküm kurulmasına karar verildiğinden, bozmaya uyularak yeniden yapılacak yargılama sonucunda yargılama giderleri hususunda da yeniden karar verileceği tabiidir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Tarafların temyiz istemlerinin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının manevi tazminata ilişkin kısmı ile yargılama giderleri yönünden BOZULMASINA, temyize konu diğer kısımlarının ONANMASINA,
3. Bozulan kısım yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 19/04/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.