10. Hukuk Dairesi 2018/4759 E. , 2020/334 K.
"İçtihat Metni"
Davacı tarafından prime esas kazancın tespiti talebiyle açılan davanın yargılaması sonucu, ... İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen hükme karşı davalılar vekillerince istinaf yoluna başvurulması ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun esasdan reddine dair verilen kararın temyizen incelenmesi davalı ...Eğt. Tek. Kuy. Bil. San. Ltd. Şti. vekilince istenilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı 11.09.2013-30.06.2014 tarihleri arasında davalıya ait iş yerinde çalıştığını, ayda 1.600.00 TL ücret aldığı halde prime esas kazancının eksik bildirildiğinden bahisle prime esas kazancının tespitini talep etti.
II-CEVAP:
Davalı...Eğitim Tek. Kuy. Bil. San. Ltd. Şti. vekili, davacının talep ettiği dava konusu taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacı ile müvekkili şirket arasında 30/08/2013 tarihinde eğitim-öğretim başlangıcında yürürlüğe girmek üzere haftalık 30 saatlik ders saati uygulaması kapsamında ders ücreti karşılığı sözleşme akdedildiğini ve sözleşmede bir ders ücreti karşılı 9,06 TL olarak belirlendiğini, davacının istihdam edildiği süreler boyunca aylık en fazla 23 saat ders hizmeti sunduğunu, bu bağlamda davacının asgari ücret üzerinden müvekkili şirket bünyesinde çalıştığını, davacının SGK primlerinin gerçek maaşı üzerinden yatırıldığını, davalı Kurum ise; davacının söz konusu talebine ilişkin olarak müvekkili kurumun davacının gerçekte ne kadar ücret aldığını tespit etme ve sigorta primlerini buna göre belirleme yükümlülüğünün bulunmadığını, davanın esas muhatabının davalı şirket olması gerekirken müvekkili kurumun da davaya dahil edilmesinin hatalı olduğu iddia ederek, davanın reddini savunmuşlardır.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, davanın kabulüne, davacının maaşının 1.600,00 TL (net) olduğunun tespitine; davalı işverenin 1.600,00 TL/net maaş üzerinden SGK primi ödemesi gerektiği ve mükerrer prim ödenmemesi için işveren tarafından daha önce ödenen primlerin düşülmesi ve bakiye primlerin tamamlattırılmasına karar verilmiştir.
B-BAM KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi, usul ve esas açısından ilk derece mahkemesi kararını yerinde bulmak suretiyle; davalı ... Eğt. Tek. Kuy. Bil. San. Ltd. Şti. vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı ... Eğt. Tek. Kuy. Bil. San. Ltd. Şti. Bölge Adliye Mahkemesi kararının yerinde olmadığı, davacının ders saati karşılığında ücret aldığı ve kazancının doğru olarak bildirildiği, yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak hüküm kurulduğu, davanın reddine karar verilmesi gerekirken davanın kabulüne hükmedilmesinin hatalı olduğunu beyanla kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı yasanın 79 ve 80. maddeleridir.
İnceleme konusu dosyada; davacının 11.09.2013-30.06.2014 tarihleri arasında davalı iş yerinde fransızca öğretmeni olarak çalıştığı, hizmetlerinin asgari ücret üzerinden Kuruma bildirildiği, davacının çalıştığı dönemde aylık 1.600.00 TL ücretle çalıştığından bahisle prime esas kazancının tespitini talep ettiği, mahkemece davanın talep gibi kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden; taraflar arasında "Özel Öğretim Kurumlarında Görev Alan Eğitim Personeline Ait İş Sözleşmesi Formu" düzenlenmiş olduğu, bu sözleşmede haftalık ders saati sayısının 30 saat olup, bir ders saati ücreti 9,06.TL/net ücret olduğu, sözleşmenin bitim tarihinin onay tarihi olan 30.08.2013 tarihinden itibaren 1 yıl olduğu, sözleşmenin 5/ç maddesinde "Ders saati ücretli olarak görev alan eğitim personelinin aylık ders saati ücreti, bir ay zarfında okuttuğu ders saati sayısının, bu sözleşmede bir ders saati karşılığı gösterilen ders saati ücreti ile çarpımından elde edilen miktardır." şeklinde düzenleme yapıldığı görülmektedir. Ayrıca davacı tarafından 30.10.2013-10.06.2014 döneminde yapılan ödemelere ilişkin Bahçeşehir antetli tediye makbuzlarının dosyaya sunulmuş ve 25.11.2013-27.06.2014 dönemine ilişkin Türkiye Finans Bankasındaki hesap ekstresi celp edilmiştir.
Mahkemece tediye makbuzlarının ve banka hesap ekstresinin incelenmesi neticesinde; 2013 yılı 11 ve 12 aylarda, 2014 yılı 1 ve 4 aylarda davacıya toplam 1.600.00 TL ödeme yapıldığı tespit edilerek, davacının aylık ücretinin 1.600,00.TL olduğu yönünde hüküm kurulmuş ise de, tespit edilen ödeme miktarının bütün çalışma dönemine teşmil edilmesi, eksik inceleme ve araştırmaya dayalı hüküm kurulması hatalıdır.
1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun; 288. maddesinde, bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin, yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri belirli bir tutarı geçtiği takdirde senetle kanıtlanması gerektiği, bu hukuki işlemlerin miktar veya değeri, ödeme veya borçtan kurtarma (ibra) gibi herhangi bir sebeple belirli bir tutardan aşağı düşse bile senetsiz kanıtlanamayacağı bildirilmiş, 289. maddesinde, 288. madde uyarınca senetle kanıtlanması gereken konularda yukarıdaki hükümler hatırlatılarak karşı tarafın açık muvafakati durumunda tanık dinlenebileceği, 292. maddesinde de, senetle kanıtlanması zorunlu konularda yazılı bir delil başlangıcı varsa tanık dinlenebileceği açıklanarak delil başlangıcının, dava konusunun tamamen kanıtlanmasına yeterli olmamakla birlikte, bunun var olduğunu gösteren ve aleyhine sunulmuş olan tarafça verilen kağıt ve belgeler olduğu belirtilmiştir. 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 200 ve 202. maddelerinde de bu düzenlemeler korunmuştur.
Kuruma ödenmesi gereken sigorta primlerinin hesabında gerçek ücretin/kazancın esas alınması gerekmekte olup hizmet tespiti davalarının kamusal niteliği gereği, çalışma olgusu her türlü kanıtla ispatlanabilmesine karşın ücret konusunda aynı genişlikte ispat serbestliği söz konusu değildir ve değinilen maddelerde yazılı sınırları aşan ücret alma iddialarının yazılı delille kanıtlanması zorunluluğu bulunmaktadır. Ücret tutarı maddede belirtilen sınırları aştığı takdirde, tespiti gereken gerçek ücretin; hukuksal geçerliliğe sahip olarak düzenlenmiş bulunmaları kaydıyla, sigortalının imzasını içeren aylık ücreti gösteren para makbuzları, banka kayıtları, ticari defter kayıtları, ücret bordroları gibi belgelerle kanıtlanması olanaklıdır. Yazılı delille ispat sınırının altında kalan miktar için tanık dinlenebileceği gibi, tespiti istenen miktar sınırı aşsa dahi varlığı iddia edilen çalışmanın öncesine ve sonrasına ait yazılı delil başlangıcı sayılabilecek belgeler bulunuyorsa tanık dinlenmesi mümkündür. Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 20.10.2010 gün ve 2010/10-480 Esas - 2010/523 Karar, 20.10.2010 gün ve 2010/10-481 Esas - 2010/524 Karar, 20.10.2010 gün ve 2010/10-482 Esas - 2010/525 Karar, 19.10.2011 gün ve 2011/10-608 Esas - 2011/649 Karar, 19.06.2013 gün ve 2012/10-1617 Esas - 2013/850 Karar sayılı ilamlarında da aynı görüş ve yaklaşım benimsenmiştir.
Somut davada; davalı şirketin, davacının ders saati karşılığı ücret ile çalıştığı ve bildiriminin buna göre yapıldığı iddiası bulunduğundan, ilgili sözleşme incelenerek sözleşmedeki ücret talep edilen miktar kadar ise buna göre karar verilmeli, aksi halde ödeme belgeleri esas alınarak her ay davacıya ödenen ücrete itibar edilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı ... Eğt. Tek. Kuy. Bil. San. Ltd. Şti. vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesinin davalıların istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10.Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı ... Eğt. Tek. Kuy. Bil. San. Ltd. Şti."ye iadesine, dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine gönderilmesine, 21.01.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.