Bölge Adliye
Mahkemesi : ...Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı vekili ve Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı vekili ve Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalı sitede kapıcı olarak çalıştığını, davacının alacaklarına ilişkin olarak Konya 2. İş Mahkemesinin 2014/600 esas sayılı dosyası ile açılan davanın derdest olduğunu, müvekkilinin haftanın 7 günü kapıcı olarak çalıştığını, kapıcı dairesinde ikamet ettiğini, apartmanın temizliği çöplerin toplanması bahçe bakımı ve giren çıkan kontrolü ve benzeri her türlü iş yaptığını, ancak müvekkilinin hizmetinin kuruma bildirilmediğini beyanla davacının 15/03/2009-13/08/2014 tarihleri arasındaki hizmetlerinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının davalı site yöneticiliğinde çalışmadığını, davacının eşinin gündelikçi olarak bir tanıdık vasıtasıyla çalıştırıldığını, davacının eşi ...ile Belediye"deki şoförlük işinden geldikten sonra kapıcı dairesinde oturma ve 225 TL ücret ile binanın çöp alma ve benzeri işlerini gündelikçi olarak yapmak şartı ile anlaştıklarını, ancak ...ın Belediyede sigortalı olarak çalıştığı için iş yerinden çıkarılma ve benzeri problem ve sıkıntıyla karşılaşmamak için yapılan gündelikçi sözleşmesinin eşi ... adına yapılmasını yönetimden talep ettiğini, yönetiminde iyi niyetli olarak bu talebi kabul ettiğini, davacı ...’in aynı blok 31 nolu dairede oturan Betül Topçu"nun kızına 6 ay ya da bir yıl kadar bakıcılık da yaptığını, yine 2013-2014 yılları arasında bir yıl yada 15 ay ... isimli bayanın çocuğuna bakıcılık yaptığını, yine davacının eşi ile 2012 yılında kavga ettiğini, 3-4 ay evi terk ettiğini, 2012 veya 2013 yılında Umre/ye gittiğini, daha sonraki aylarda ayağının kırılması nedeniyle 3-4 ay tedavi gördüğünü beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Fer"i müdahil kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; Kurumun yapmış olduğu işlemlerin usul ve yasaya uygun olduğunu beyanla davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI:
İlk derece mahkemesince; "Davacının davasının kabulü ile,
Davacının davalı süzerkent sitesi F blok yöneticiliği iş yerinde 15.03.2009-13.08.2014 tarihleri arasında hizmet akdi ile ve günün asgari ücreti ile kesintisiz çalıştığının tespitine" karar verilmiştir
B-BAM KARARI:
Konya 3. İş Mahkemesi"nin 14.11.2017 tarihli, 2015/185 Esas, 2017/452 Karar numaralı hükmüne yönelik davalı vekili ile feri müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, Yusuf Bozdağ’ın Belediye’de çalıştığı için sözleşmede eşinin adının yazıldığını, çalışılan 5,5 yıl süre boyunca yönetim tarafından yarım ücret ödendiği ,tam süreli olarak kapıcılık yapan bir kimsenin yarım ücreti kabul etmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, davacının sitede kapıcı olarak fiilen çalıştığının ispat edilemediğini iileri sürerek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Fer"i müdahil vekili, çalışma iddiasının somut delillerle ispatlanamadığını, eksik inceleme sonucu verilen kararın kaldırılmasını ve Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanun"un 79/10. maddesi ile 5510 sayılı Yasanın 86. maddesidir. 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
6100 sayılı HMK m. 119/1-e gereğince davacının, iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini bildirmek, m. 194 gereğince de taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırma yükümlülüğü vardır. Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.
Bir davada haklı çıkabilmek için soyut veya genel hatlarıyla bir iddiayı ortaya koymak yeterli değildir. Aynı zamanda bu iddiaların, ispata elverişli hale getirilerek zaman, mekân ve içerik olarak somutlaştırılması gerekir. En azından iddianın araştırılabilmesine yönelik somut bilgi ve açıklamaların sunulması gerekir. İddia somutlaştırıldıktan sonra hâkim ve karşı taraf, bunun üzerinden savunma ve yargılama yapabilecektir. Soyut iddialar ve vakıalar üzerinden değerlendirme yapılması mümkün değildir.
Somutlaştırma yükü, genel anlamda tarafların açıklama ödevinin bir parçası ve layihalar teatisi aşamasındaki tezahür şeklidir. Somutlaştırma yükü, basit yargılama ve kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda da geçerlidir.
HMK m. 31 gereğince, Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. Davaya konu talebin somutlaştırılmaması halinde önce hâkim, m. 31 ve 119/1-e gereğince davayı aydınlatma ödevi ve ön incelemedeki görevi gereği, somut olmayan hususların belirlenmesini davacıdan istemeli, gerekirse tarafa açıklattırma yaptırmalı, bu eksiklik giderildikten sonra yargılamaya devam etmelidir.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır.
Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Somut olayda , yapılan işlerin niteliği , çalışma şeklinin nasıl olduğu, hangi işleri hangi zaman diliminde yaptığı araştırılarak , çalışmanın niteliği ve süresi, kısmi ya da tam gün olup olmadığı belirlemek için re’sen araştırma kapsamında sadece taraf tanıkları ile yetinilmeyip civar kapıcılar dinlenerek tanık beyanlarının sağlığı denetlenmeli uyuşmazlık konusu husus hiç bir kuşku ve tereddüte yer vermeyecek şekilde tespit olunmalı, kısmi süreli çalışma olduğunun anlaşılması halinde; gerektiğinde uzman bilirkişi görüşü de alınmak suretiyle, hükme konu dönem içinde bir günde kaç saat çalışmış olabileceği, haftalık ve aylık çalışma süreleri belirlenmeli ve yedibuçuk saat çalışma bir günlük çalışma hesabı ile kaç iş gününe karşılık olduğu hususu saptanarak, sigortalılık süresinin tespitine karar verilmelidir (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 29.04.2011 gün, 21-130-256 sayılı kararı). ve tüm deliller toplandıktan elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda belirtilen hususlar gözetilmeksizin eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı vekili ile fer"i müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurularının esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmesine, 20.01.2020 oybirliğiyle karar verildi.