Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2022/3504 Esas 2022/3667 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki davada Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi’nce ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, araç kiralama sözleşmesinin teminatı olarak verilen senet nedeniyle borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Davacı vekili dava dilekçesi ile birlikte, davacının davalının maliki olduğu araç kiralama firmasından 1 adet araç kiraladığını, söz konusu araç ile 06/05/2017 tarihinde trafik kazasına karıştığını, bu olay üzerine davalı tarafından davacı aleyhine 7.000 TL bedelli senede dayalı takip başlatıldığını, söz konusu senedin kira sözleşmesi nedeniyle teminat amacıyla verildiğini, kira borcunun bulunmadığını, trafik kazasında karşı tarafın kusurlu olduğunu, kazadan kaynaklanan zararın ise kasko sigortasından karşılanabileceğini belirterek borçlu olmadığının tespiti ile Sivas 3. İcra Müdürlüğünün 2017/6000 E sayılı takibine dayanak senedin ve takibin iptaline, borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Sivas 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 19/09/2018 tarih, 2017/811-2018/834 E.-K. sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiş, kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine inceleme Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi'nce yapılarak, 30/05/2019 tarih 2019/1235-2019/1171 E.-K. sayılı karar ile; “Uyuşmazlık davacının ileri sürdüğü kira ilişkisinden kaynaklandığına göre sulh hukuk mahkemesi görevli olduğundan mahkemece dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken bu husus gözardı edilerek esasa ilişkin inceleme yapılarak karar verilmesinin doğru olmadığı” gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-a-3 maddesi gereğince kabulüne, kararın kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Sivas 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce görevsizlik kararı verilerek dosya Sivas 3. Sulh Hukuk Mahkemesi'ne gönderilmiş, Sivas 3. Sulh Hukuk Mahkemesi'nce 17/12/2020 tarih 2019/1238-2020/1554 E.-K. sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiş, verilen kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine, dosya istinaf incelemesinin yapılması için Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'ne gönderilmiştir.
Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'nce, Sivas 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 19/09/2018 tarih 2017/811-2018/834 Karar sayılı dosyasında verilen davanın reddine dair karara yönelik olarak davacı tarafça Ankara Bölge Adliye Mahkemesine istinaf başvurusunda bulunulduğu ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi'nin 2019/1235 Esas 2019/1171 Karar sayılı dosyasında istinaf incelemesi yapılmış olduğu, ilk derece mahkemesince davanın esası ile ilgili yeniden karar verildiği ve bu kararın istinaf edildiği, her ne kadar 02/09/2019 tarihinden bu yana istinafa konu olan Sivas ili, Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi yargı sınırları içinde kalmakta ise de daha önce Ankara Bölge Adliye Mahkemesi yargı sınırları içinde kaldığı ve Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi'nin faaliyet tarihinden önce söz konusu dosyanın Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi nezdinde istinaf denetiminden geçtiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi'nce ise, Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi'nin Hakimler ve Savcılar Kurulu'nun 26/06/2019 tarih ve 230 sayılı kararı uyarınca 02/09/2019 tarihinde faaliyete geçtiğini, 02/09/2019 tarihinden önce verilmiş olan kararların istinaf incelemesini yapma yetkisinin yerel mahkemenin bu tarihten önce bağlı olduğu bölge adliye mahkemesine ait olduğu, ilk derece mahkemesince verilen kararın tarihi 17/12/2020 olup, Ankara Bölge Adliye Mahkemesince verilmiş bir karar bulunmakta ise de yapılan incelemenin esasa ilişkin olmadığı, dosyayı inceleme yetkisinin Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'ne ait olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiş, dosya Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi’nin karşılıklı olarak vermiş olduğu yetkisizlik kararları nedeniyle yargı yerinin belirlenmesi için Dairemize gönderilmiştir.
6100 sayılı HMK'nın 22. maddesi uyarınca yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına herhangi bir engel bulunduğu yahut iki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesinde tereddüt ortaya çıktığı takdirde, yetkili mahkemenin tayininde, ilk derece mahkemeleri için bölge adliye mahkemelerine, bölge adliye mahkemeleri için Yargıtay'a başvurulur.
HMK'nın "Kanun Yolları" başlıklı sekizinci kısmının birinci bölümünde "istinaf” kanun yolu düzenlenmiş olup 341. maddesinin 1 numaralı fıkrası; "İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir" hükmünü içermektedir.
HMK'nın 391/3. ve 394/5. maddelerinde ihtiyati tedbire dair belirtilen (ilk derece) mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabileceği öngörülmüş; bu kanun yolunun ne anlama geldiği ise HMK'nın 341/1. maddesi ile "istinaf" olarak açıkça belirtilmiştir.
694 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 136. maddesi ile 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun'a ek 1. maddenin 1. fıkrasında; "Bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinin 25. madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğin uygulanması durumunda Resmi Gazete'de belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelemesinde, karar tarihi itibariyle yetkili bölge adliye mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılır." hükmü düzenlenmiştir.
Dosya kapsamından, Sivas 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 19/09/2018 tarih 2017/811-2018/834 E.-K. sayılı kararının, istinaf incelemesinin Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi'nce yapılarak, 30/05/2019 tarih 2019/1235-2019/1171 E.-K. sayılı kararı ile sulh hukuk mahkemesine yönelik görevsizlik kararı verilmesi için kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, Sivas 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce görevsizlik kararı verilmesi sonucu dosyanın Sivas 3. Sulh Hukuk Mahkemesi'ne geldiği ve istinaf incelemesine konu kararın verildiği, dolayısıyla istinafa konu dosyada verilen nihai bir kararın veya ara kararının daha önce istinaf incelemesinin yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi’nce görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK'nın 21 ve 22. maddeleri gereğince; Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi'nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 07/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.