Danıştay 13. Daire 2016/4241 Esas 2022/1746 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4241
Karar No:2022/1746



TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALI) : ... Kaymakamlığı
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Samsun ili, Çarşamba ilçesi ... İmam Hatip Lisesi kantini ihalesinin iptal edilmesine ve kantinin davacı tarafından ... TL bedel üzerinden yeni yapılacak ihale sonuçlanıncaya kadar işletilmesine yönelik ... tarihli ihale komisyonu kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; Samsun ili, Çarşamba ilçesi, ... Hatip Lisesi bünyesindeki okul kantini için ... tarihinde yapılan ihalenin 12.050,00 TL bedel üzerinden davacının uhdesinde kaldığı, davacı ile süre uzatım hakkı saklı kalmak kaydıyla 31/03/2016 tarihinde sona erecek bir yıl süreli kira sözleşmesinin imzalandığı, davacının kira sözleşmesi sona ermeden önce 29/02/2016 tarihli dilekçesi ile kira sözleşmesini yenilemeyeceğini (sözleşme süresini uzatmayacağını) bildirmesi nedeniyle anılan okul kantini için 01/04/2014 tarihinde yeniden ihale yapıldığı, ihaleye davacı ile birlikte iki kişinin katıldığı ve yüksek teklifin 3.400,00 TL ile davacıya ait olduğu, ihale komisyonunca teklif edilen bedelin bir önceki yıl ihale bedeli olan 12.050,00 TL'ye göre çok düşük olduğundan ihalenin iptal edilmesine ve öğrencilerin mağdur olmaması için yeni ihale sonuçlanıncaya kadar kantinin 12.050,00 TL bedel üzerinden davacı tarafından işletilmesine devam edilmesi gerektiğinin ihale yetkilisinin onayına sunulduğu, anılan teklifin ihale yetkilisince kabul edilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı, davacı tarafından 12.050,00 TL bedel ile işletilen okul kantini sözleşmesinin yenilenmeyeceğinin bildirilmesi nedeniyle yeniden ihaleye çıkıldığı, 950 öğrencisi, 75 personeli olan okul kantini için aylık 2.750,00-TL yıllık ise 2.750x9=24.750 TL muhammen bedel tespit edildiği, 30/03/2015 tarihinde yapılan ve davacının uhdesinde kalan ihaleye 4 istekli katılmasına karşın 01/04/2016 tarihli ihaleye davacı ile birlikte 2 kişinin katıldığı, okul kantini için teklif ettiği fiyatın düşük olup olmadığının tespiti amacıyla Mahkemelerince verilen 21/04/2016 tarihli ara kararı üzerine gönderilen belgelerden, öğrenci ve personel sayısı ile okulun şartlarında herhangi bir değişiklik olmadığı halde 01/04/2016 tarihinde gerçekleştirilen ihalede davacının teklif ettiği 3.400,00 TL'nin, bir önceki yıl ihale bedeli olan 12.050,00 TL'ye göre düşük olduğu, kamu kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak için ihalenin iptal edilmesinin hukuken geçerli bir nedene dayandığı, ihalenin iptal edilmesi nedeniyle, öğrencilerin mağdur edilmemesi için yeni ihale sonuçlanıncaya kadar, davacının önceki yıl işletme bedeli üzerinden kantini işletmeye devam etmesinin angarya olarak nitelendirilemeyeceği gerekçesiyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 25/04/2016 tarihinde yapılan ihale 13.000,00-TL bedel ile uhdesinde kalmış olsa da bu kirayı ödemesi mümkün olmadığından sözleşme yapmadığı, 12.050,00-TL kira bedelini zarar ederek ödediği için zaten kira sözleşmesini feshettiği, Çarşamba ilçesinin en işlek caddesinde dahi bu kira bedelinde dükkan ya da iş yerinin bulunmadığı, idarenin takdir yetkisinin keyfi ve sınırsız olmadığı, kira bedelinin tespitinde emsal okullardaki bedellerin dikkate alınmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddedilerek İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Samsun ili, Çarşamba ilçesi, ... Hatip Lisesi bünyesindeki okul kantini için 30/03/2015 tarihinde yapılan ihalenin 12.050,00 TL bedel üzerinden davacının uhdesinde kaldığı, davacı ile süre uzatım hakkı saklı kalmak kaydıyla 31/03/2016 tarihinde sona erecek bir yıl süreli kira sözleşmesinin imzalandığı, davacının kira sözleşmesi sona ermeden önce 29/02/2016 tarihli dilekçesi ile kira sözleşmesini yenilemeyeceğini (sözleşme süresini uzatmayacağını) bildirmesi nedeniyle anılan okul kantini için 01/04/2014 tarihinde yeniden ihale yapıldığı, ihaleye davacı ile birlikte iki kişinin katıldığı ve yüksek teklifin 3.400,00 TL ile davacıya ait olduğu, ihale komisyonunca teklif edilen bedelin bir önceki yıl ihale bedeli olan 12.050,00 TL'ye göre çok düşük olduğundan ihalenin iptal edilmesine ve öğrencilerin mağdur olmaması için yeni ihale sonuçlanıncaya kadar kantinin 12.050,00 TL bedel üzerinden davacı tarafından işletilmesine devam edilmesi gerektiğinin ihale yetkilisinin onayına sunulduğu, anılan teklifin ihale yetkilisince kabul edilmesi üzerine 01/04/2016 tarihli ihale komisyon kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, idari işlemler hakkında, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından iptal davası açılabileceği belirtilmiş, aynı Kanunun 14. maddesinde, dava dilekçeleri üzerinde yapılacak ilk incelemede idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlemin dava konusu olup olmadığının inceleneceği, 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde ise, kesin ve yürütülmesi gereken nitelikte olmayan işleme karşı açılan davanın reddedileceği kurala bağlanmıştır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 31. maddesinde, "İhale komisyonları tarafından alınan ihale kararları, ita amirlerince karar tarihinden itibaren en geç 15 işgünü içinde onaylanır veya iptal edilir. İta amirince karar iptal edilirse ihale hükümsüz sayılır. ” hükmüne yer verilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Okul Aile Birliği Yönetmeliğinin 19. maddesinde, "Muhammen bedel tespit komisyonu, valilik/kaymakamlıkça görevlendirilecek il/ilçe millî eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü başkanlığında okul müdürü/müdür yardımcısı, birlik başkanı, defterdarlık/mal müdürlüğü temsilcisi, gerekli görülmesi halinde ilgili özel idare müdürlüğü temsilcisi ile il ve ilçelerde ilgili meslek odasının temsilcisinin katılımıyla oluşur. Kantin ve benzeri yerlerin muhammen bedelinin tespitinde; öğrenci sayısı, okulun bulunduğu bölgenin gelişmişlik düzeyi, kiralanacak yerin fiziki özellikleri ve benzeri kriterler de dikkate alınır.", 20. maddesinde, "Birlik; kantin ve benzeri yerleri öncelikle işletmecilere kiralama usulü ile işlettirir veya işletmecinin bulunmadığı durumlarda işletir. Kantin ve benzeri yerlerin kiraya verilmesinde, eğitim ve öğretimin aksatılmaması esastır. Söz konusu yerlerin birlik tarafından kiraya verilmesi 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 51 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre pazarlık usulü ile yapılır." kuralı yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1. Temyize konu İdare Mahkemesi kararının, dava konusu ihale komisyon kararının teklif edilen bedel ile bir önceki yıl işletme bedeli arasındaki fark nedeniyle ihalenin iptal edilmesine ilişkin kısmı yönünden davanın reddine ilişkin kısmında hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
2. İdare Mahkemesi kararının, dava konusu ihale komisyon kararının öğrencilerin mağdur olmaması için okul kantininin davacı tarafından mevcut işletme bedeli(12.050,00-TL) üzerinden yeni yapılacak ihale sonuçlanıncaya kadar işletilmesine ilişkin kısmına gelince,
Bir idari işlemin iptal davasına konu olabilmesi için kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olması gerekmektedir. Kesin ve yürütülmesi zorunlu işlemler, idarelerin kamu gücüne dayanarak, tek yanlı irade beyanıyla tesis ettikleri, ayrıca başka bir işlemin varlığına gerek olmaksızın doğrudan doğruya çeşitli hukukî sonuçlar doğurmak suretiyle etkisini gösteren işlemlerdir.

Dava konusu ihale komisyon kararının okul kantininin davacı tarafından mevcut işletme bedeli üzerinden yeni yapılacak ihale sonuçlanıncaya kadar işletilmesine ilişkin kısmının ise okul aile birliği ile davacı arasındaki sözleşmenin sona ermesi sonrasında davalı idarece tek taraflı olarak tesis edildiği görülmekle birlikte işlemin herhangi bir yaptırım içermediği, bu kısmın tek başına icrai kabiliyetinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemin bu kısmının başkaca bir işlemin varlığına gerek olmaksızın tek başına davacı hakkında hüküm ve sonuç doğuracak mahiyette ve dolayısıyla iptal davasına konu edilebilecek kesin ve yürütülebilir nitelikte olmadığı sonucuna ulaşıldığından dava konusu işlemin okul kantininin davacı tarafından mevcut işletme bedeli(12.050,00-TL) üzerinden yeni yapılacak ihale sonuçlanıncaya kadar işletilmesine ilişkin kısmının incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu ihale komisyon kararının öğrencilerin mağdur olmaması için okul kantininin davacı tarafından mevcut işletme bedeli(12.050,00-TL) üzerinden yeni yapılacak ihale sonuçlanıncaya kadar işletilmesine ilişkin kısmı yönünden İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. ...İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının dava konusu ihale komisyon kararının ihalenin iptal edilmesine ilişkin kısmında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının bu kısmının ONANMASINA,
3. Temyize konu İdare Mahkemesi kararının, dava konusu ihale komisyon kararının okul kantininin davacı tarafından mevcut işletme bedeli üzerinden yeni yapılacak ihale sonuçlanıncaya kadar işletilmesine ilişkin kısmında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan Mahkeme kararının bu kısmının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
4. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 20/04/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.