Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2021/1930 Esas 2022/3874 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi

Taraflar arasında görülen davanın yapılan yargılaması sonucunda; ilk derece mahkemesince verilen kararın istinaf incelemesi üzerine bölge adliye mahkemesinin yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmünün duruşmalı olarak Yargıtay’ca incelenmesi davacılar vekilince istenilmiş, duruşma için belirlenen 08/03/2022 günü temyiz eden davacılar vekili ile aleyhine temyiz olunan davalı idare vekilinin yüzlerine karşı duruşmaya başlanarak gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü.

- K A R A R -
Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karara karşı, davalı idare vekili tarafından yapılan istinaf başvurusunun Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi'nce kabulü ile davanın reddine karar verilmesi gerektiğinden bahisle 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b-3 maddesi uyarınca yeniden esas hakkında karar verilmiş olup; hüküm, davacılar vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyada bulunan kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre;dava konusu taşınmazın 1962 yılında Toprak Muhafaza Araştırma İstasyonu yapılmak suretiyle kamulaştırıldığı, tapu kayıt maliki muris ... adına çıkan noter tebligatının 25.11.1966 tarihinde bila tebliğ iade edildiği, 22.11.1962 tarihinde ilanen tebligat yapıldığı, 6830 sayılı Kanun'un 7. ve 8. maddeleri gereği Emniyet, Özel İdare Müdürlüğü, ve Tapu Sicil Müdürlüğüne 25.11.1963 tarihinde yazılan adres araştırmalarının cevapsız bırakıldığı, Ankara 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1969/444 E-1970/65 K. Sayılı ilamıyla Kamulaştırma Kanunu'nun 17. maddesi gereği Hazine adına tescil kararı verildiği, tescil dosyasının imha edildiği, 16.04.1970 tarihinde dava konusu taşınmazın Hazine adına tapuya tescil edildiği, sonrasında yapılan imar uygulaması ile 29173 ada, 1 parsele şuyulandığı ve üzerinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'na ait tesisler bulunduğı anlaşılmıştır.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; ilânen tebligat tarihinde adres araştırması müzekkerelerinin yazılmadığı anlaşıldığı gibi kamulaştırma evrakının tebliği için Tapu, Emniyet Müdürlüğü ve İl Özel İdaresinden yeterince adres araştırılmadan ve ilanen tebligatında malikin baba adı yazılmadan yapıldığından, yapılan ilanen tebligatın geçersiz olduğu anlaşılmıştır.
Kamulaştırma Kanunu'nun 25. maddesi uyarınca hakların kullanılması ve borçların yerine getirilmesi bakımından kamulaştırma işlemi mal sahibi açısından usulüne uygun olarak yapılan tebligatla başlar.
Bu durumda, kamulaştırma işleminin; davacılar murisine usulüne uygun tebliğ edilmediği ve tamamlanmış bir kamulaştırma işlemi olmaksızın idarece taşınmaza fiilen el konulduğu bu nedenle, davacının tazminat talebinde bulunma imkanın olduğu nazara alınarak işin esasına girilip talebin kabulüne karar verilmesi gerekir.
Ne var ki; 21.12.2019 tarihinde kabul edilerek 24.12.2019 gün, 30988 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7201 sayılı Kanun'un 5., 6. ve 7. maddesi ile 2942 sayılı Yasa'ya eklenen Ek Madde 3 ve Geçici 15. maddesi ile;
Ek Madde 3: "Mülga 31/8/1956 tarihli ve 6830 sayılı İstimlâk Kanunu'nun 16 ncı ve 17 nci maddeleri ile bu Kanun'un mülga 16 ncı ve 17 nci maddeleri uyarınca kesinleşmiş mahkeme kararlarına istinaden idareler adına tescil edilen taşınmazların eski malikleri adına kamu bankalarına yatırılan ancak hak sahiplerine ödenmediği tespit edilen kamulaştırma bedelleri nedeniyle idareler aleyhine açılacak her türlü davada değer; taşınmazın idare adına tescil edildiği tarih, değerleme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenir ve ortaya çıkan bedel hak sahibine ödenir.” hükmü getirilmiştir.
Yine 09.06.2021 tarihinde kabul edilerek 19.06.2021 gün ve 31516 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 7327 sayılı Kanun'un 20. maddesi ile 2942 sayılı Yasa'nın Ek 3. maddesine;
“Bu hüküm, tebliği dâhil eksik veya hatalı kamulaştırma işlemleri bulunmasına rağmen idare adına tescil edilmiş olan taşınmazlar hakkında da uygulanır.” cümlesi eklenmiştir. Aynı Kanunun 22. maddesi ile eklenen geçici 17. maddesi ile de,
"Bu maddeyi ihdas eden Kanunla bu Kanunun Ek 3 üncü maddesine eklenen cümle, bu cümleyi ihdas eden Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kanun yolu incelemesindekiler dâhil görülmekte olan davalarda da uygulanır.” hükmü getirilmiştir.
Bu durumda yukarıda açıklanan yöntemle kamulaştırmasız el atmaya dayanan bedelin tespiti için rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden,
Davacılar vekilinin temyiz itirazları yerinde görüldüğünden Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenle HMK'nın 371. maddesi gereğince BOZULMASINA, davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, temyiz eden davacılar yararına yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca takdir olunan 3.815,00-TL vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine, 08/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.