Danıştay 6. Daire 2021/6194 Esas 2022/5007 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/6194
Karar No : 2022/5007

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ...Bakanlığı - ...
2- ...Valiliği
VEKİLLERİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- ...
2- ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ordu İli, Altınordu İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmazın, imar planında "okul yeri" olarak planlanmasına rağmen uzun süredir kamulaştırılmaması nedeniyle mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığından bahisle taşınmaz bedeline karşılık olarak 878.465,24-TL tazminatın yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; davacılara ait taşınmazın 1992 yılından bu yana imar planında "ilköğretim alanı" olarak ayrıldığı halde kamulaştırılmadığı, davacıların mülkiyet hakkında oluşan kısıtlılığın giderilmesi yolunda herhangi bir işlem de tesis edilmediği anlaşıldığından; Mahkemece yaptırılan keşif ve bilirkişi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporunda taşınmazdaki davacılara ait hisselerin değeri olarak belirlenen ve davacılar tarafından talep edilen toplam 878.465,24.-TL tazminatın 300.000,00.-TL'lik kısmının (her bir davacı bakımından ayrı ayrı 150.000,00.-TL'lik kısmı) dava tarihi olan 08/01/2019 tarihinden itibaren, 578.465,24-TL'lik kısmının ise (her bir davacı bakımından 289.232,62 TL) ıslah dilekçesinin davalı idarelere tebliğ tarihi olan 06/07/2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı idarelerce davacılara ödenmesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.


TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Dava konusu taşınmazın bulunduğu alana ilişkin Altınordu İlçesi, 1/5000 ölçekli İlave ve Revizyon Nazım İmar Planının Mahkemece iptaline karar verildiği, 12/01/2021 tarihli Ordu Belediye Meclisi kararıyla bahse konu planın kaldırıldığı ve dava konusu taşınmazın 12/01/2021 tarih itibarıyla plansız alanda kaldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden, yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY : Ordu İli, Altınordu İlçesi, ...Mahallesi, ...ada, ...parsel sayılı taşınmazın, imar planında "okul yeri" olarak planlanmasına rağmen uzun süredir kamulaştırılmaması nedeniyle mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığından bahisle taşınmaz bedeline karşılık olarak 878.465,24-TL tazminatın yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 10. maddesinde: "Belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlarlar. Beş yıllık imar programlarının görüşülmesi sırasında ilgili yatırımcı kamu kuruluşlarının temsilcileri görüşleri esas alınmak üzere Meclis toplantısına katılır. Bu programlar, belediye meclisinde kabul edildikten sonra kesinleşir. Bu program içinde bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilir. Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırırlar. Bu amaçla gerekli ödenek, kamu kuruluşlarının yıllık bütçelerine konulur.
İmar programlarında, umumi hizmetlere ayrılan yerler ile özel kanunları gereğince kısıtlama konulan gayrimenkuller kamulaştırılıncaya veya umumi hizmetlerle ilgili projeler gerçekleştirilinceye kadar bu yerlerle ilgili olarak diğer kanunlarla verilen haklar devam eder." hükmü yer almaktadır.
3194 sayılı İmar Kanununun 04.07.2019 tarihli değişiklikle getirilen "İmar planlarında umumi hizmetlere ve kamu hizmetlerine ayrılan yerler" başlıklı 13. maddesinde; "Özel hukuk kişilerinin mülkiyetinde olup uygulama imar planında düzenleme ortaklık payına konu kullanımlarda yer alan taşınmazlar;
a) Bu kullanımlardan umumi hizmetlere ayrılan alanlar öncelikle 18 inci maddeye göre arazi ve arsa düzenlemesi yapılarak,
b) 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında sırasıyla, ilgisine göre Hazine veya ilgili idarelerin mülkiyetindeki taşınmazlar ile trampa yapılmak veya satın alınmak suretiyle, ilgili kamu kurum ve kuruluşunca kamulaştırılarak kamu mülkiyetine geçirilir.
Düzenleme ortaklık payına konu kullanımlardan yol, meydan, ibadet yerleri, park ve çocuk bahçeleri hariç olmak üzere yapı yapılabilecek diğer alanlarda; alanların kamuya geçişi sağlanıncaya kadar maliklerinin talebi hâlinde ilgili kamu kuruluşunun uygun görüşü alınarak plandaki kullanım amacına uygun özel tesis yapılabilir.
İlgili mevzuat uyarınca hiçbir şekilde yapı yapılamayacak alanlarda muvakkat da olsa yapı yapılmasına izin verilmez. Mevcut yapılar kamulaştırılıncaya kadar korunabilir. Bu alanlarda beş yıllık imar programı süresi içinde, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerine göre işlem tesis edilerek parsel, kamu mülkiyetine geçirilmek zorundadır. Bu süre en fazla bir yıl uzatılabilir.
Parsel maliklerinin hisselerini idareye hibe etmeleri veya bedelsiz devretmeleri durumunda, idare devir işlemlerini bedel almaksızın gerçekleştirmekle yükümlüdür. Bu işlemler için parsel maliklerinden hiçbir vergi, resim, harç, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmaz.
Kamu kullanımına ait sosyal, kültürel ve teknik altyapı alanlarının, Hazine veya kamu mülkiyetindeki alanlarla trampa yapılması hâlinde, şahıs veya özel hukuk kişilerinden hiçbir vergi, resim, harç, ücret, döner sermaye ücreti ve herhangi bir ad altında bedel alınmaz.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanan yönetmelikle belirlenir.
" düzenlemesi yer almaktadır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun Ek 1. maddesinde; "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmi kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özüne dokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde bu taşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığı kaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır." hükmü yer almaktadır.


HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davaya konu taşınmazın ilk olarak 1992 tarihli 1/1000 ölçekli Revizyon Uygulama İmar Planında "okul yeri" olarak ayrıldığı, taşınmaza 2017 yılında intikal suretiyle hissedar olan davacılar tarafından imar planında "okul yeri" olarak planlanmasına rağmen uzun süredir kamulaştırılmaması nedeniyle mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlandığından bahisle taşınmaz bedeline karşılık olarak 878.465,24-TL tazminatın yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle açılan davanın Mahkemece yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanan bilirkişi raporu hükme esas alınmak suretiyle kabulü yolundaki Mahkeme kararına karşı taraflarca yapılan istinaf istemlerinin reddi yolundaki ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulmasının davalı idarecelerce istenildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davalı idareler tarafından sunulan temyiz dilekçesinde; dava konusu taşınmazın bulunduğu alana ilişkin Altınordu İlçesi, 1/5000 ölçekli İlave ve Revizyon Nazım İmar Planının Mahkemece iptaline karar verildiğinin, 12/01/2021 tarihli Ordu Belediye Meclisi kararıyla bahse konu planın kaldırıldığının ve dava konusu taşınmazın 12/01/2021 tarih itibarıyla plansız alanda kaldığının beyan edilmesi üzerine Dairemizce yapılan ara kararına Ordu Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından verilen cevapta Ordu Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarihli ve ...sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planında dava konusu taşınmazın "eğitim alanı ve park alanı" olarak planlandığı belirtilmiş, Altınordu Belediye Başkanlığı tarafından verilen cevapta ise Altınordu İlçesi 1/5000 ölçekli İlave ve Revizyon Nazım İmar Planının Ordu İdare Mahkemesince iptaline karar verilmiş olduğu, Ordu Büyükşehir Belediye Meclisinin ...tarihli ve ...sayılı kararıyla 1/5000 ölçekli Revizyon Nazım İmar Planının hazırlanma sürecinin tamamlandığı, dava konusu taşınmazın söz konusu planda "okul alanı"nda kaldığı, 1/1000 ölçekli revizyon uygulama imar planı hazırlanmasına yönelik çalışmalara ise belediyelerince devam edildiği bildirilmiştir.
Diğer taraftan, UYAP üzerinden yapılan incelemede; Ordu İli, Altınordu İlçesi, Karapınar Mahallesi, ...ada, ...sayılı parsel için (eski ...ada ...nolu parsel) imar durumu belgesi verilmesi istemiyle yapılan 10/08/2017 tarihli başvurunun kısa mesajla reddedilmesine ilişkin işlemin ve Altınordu Belediye Meclisince onaylanan 2017 tarihli 1/1000 ölçekli İlave ve Revizyon Uygulama İmar Planı ile bu planın dayanağı olan 1/5000 ölçekli İlave ve Revizyon Nazım İmar Planı değişikliğine ilişkin Ordu Büyükşehir Belediye Meclisi'nin 20/09/2016 tarihli, 2016/238 sayılı kararının anılan parsele ilişkin kısmının ve planların tamamının iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemlerin iptali yolunda .... İdare Mahkemesince verilen ...günlü ve E:..., K:...sayılı karara karşı yapılan davalı idarenin istinaf isteminin reddine dair ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarihli, E: ..., K:...sayılı kararının Danıştay Altıncı Dairesin E:2022/652 sayılı dosyasında temyiz incelemesinin devam ettiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davaya konu taşınmazın yukarıda belirtilen Mahkeme kararıyla iptaline karar verilen Altınordu Belediye Meclisince onaylanan 2017 tarihli 1/1000 ölçekli İlave ve Revizyon Uygulama İmar Planı ile bu planın dayanağı olan 1/5000 ölçekli İlave ve Revizyon Nazım İmar Planı kapsamında kalıp kalmadığının dosya kapsamından anlaşılamaması nedeniyle öncelikle bu hususun tespit edilmesi, dava konusu taşınmazın söz konusu planlar kapsamında kaldığının tespiti halinde, taşınmazın "okul yeri" kullanımına ayrılmasına ilişkin imar planlarının iptali sonrasında, taşınmazın 1/1000 ölçekli imar planlaması yönünden yeniden planlama yapılana kadar plansız alanda kalması sebebiyle, "okul yeri" olarak kısıtlılığın devam ettiğinden bahsedilmesi mümkün olmamakla birlikte, güncel durum itibarıyla taşınmazın yürürlükteki 1/5000 ölçekli nazım imar planındaki durumu ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planının Mahkemenin iptal kararı sonrasında tekrar yapılıp yapılmadığı dikkate alınarak, gerekli araştırma yapıldıktan sonra kısıtlılık halinin devam edip etmediği yeni hukuki duruma göre tespit edildikten sonra, elde edilen sonuca göre karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davacıların maddi tazminat isteminin kabulüne ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 20/04/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.