MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali istemli davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı mahkemenin görevsizliği nedeniyle reddine yönelik olarak verilen hükmün davalı avukatınca duruşmasız, davacı avukatınca duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde ... Konut Gayr. A.Ş.vekili avukat ...geldi. Karşı taraftan gelen olmadığından onun yokluğunda duruşmaya başlanılmış ve hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlenildikten sonra karar için başka güne bırakılmıştı. Bu kez temyiz dilekçesinin süresinde olduğu saptanarak dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.

KARAR

Davacı, özelleştirme idaresi tarafından...İstinye mahallesindeki bir takım parsellerin ihale ile davalılardan ... Konut A.Ş"ye satıldığını, bu ihalenin iptali ile ilgili danıştay 13. dairesinde dava açtığını,ancak davalının bunun sonucunu beklemeden bu yeri satışa çıkardığı,yapılan bu işlemin hukuka aykırı olduğunu ve telafisi güç ve imkansız zararlar doğuracağını ileri sürerek davalıların davaya yanıt süresinin beklenmeden tensip ile birlikte ihalenin durdurulması için ihtiyati kararı verilmesini, Arsa Satışı Karşılığı Gelir Paylaşımı işinin ihalesini iptalin ile özelleştirme Yüksek Kurulunun kararına karşı Danıştay 13.Dairesinin 2014/2899 Esas sayılı dosyasında verilecek kararın beklenmesini istemiştir.
Mahkemece, dava dilekçesi ve ekleri davalı tarafa tebliğ edilmeden dosya üzerinde yapılan inceleme ile uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğu gerekçesiyle dava dilekçesinin reddine, karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir.
1-Davacı, Danıştaydaki dava süreci beklenmeden alınan ihale kararının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle eldeki davayı açmıştır.Somut olayda uyuşmazlık, HMK"nın 114/1-c maddesi gereğince dava şartı olan “mahkemenin görevli olması” şartı hakkında taraf teşkili sağlanmadan karar verilip verilemeyeceği noktasında toplanmaktadır. Hemen belirtmek gerekir ki mahkemenin uyuşmazlığın çözümünde görevli olması (HMK. m.114/1-c)dava şartları ve ilk itirazlar, ön incelemede sonuca bağlanır. Ön inceleme ise, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra yapılır (HMK. m.137/1, 139/1 ilk cümle.). Buna göre, görevsizlik nedeniyle bir karar verilebilmesi için; dava dilekçesinin davalıya tebliği, cevap süresinin (HMK. m. 127/1) beklenmesi, süresi içinde cevap verilmesi halinde davacıya tebliği, onun cevaba cevap verme süresinin (HMK. m.136/1) beklenmesi, cevap verdiğinde bunun diğer tarafa tebliği ve davalının ikinci cevap süresinin beklenmesi zorunludur. Mahkemenin, dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verebileceğini öngören aynı Kanun"un 138. maddesi hükmü, dilekçelerin karşılıklı verilmesi zorunluluğunu ortadan kaldırmaz. Bu hüküm, hakime, belirtilen hususlar hakkında gerekmiyorsa ön inceleme duruşması yapmaksızın karar verebilme yetkisi tanır. Ön inceleme duruşması yapmaksızın dosya üzerinden karar verilebilmesi için de, davanın ön inceleme aşamasına getirilmiş olması gereklidir. HMK’nın 137"nci maddesinin (1.) fıkrasında ön incelemenin, dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra yapılacağının açıkça öngörülmüş olması karşısında, dava şartlarının mevcut olup olmadığının davanın her aşamasında hakim tarafından kendiliğinden gözetileceğine ilişkin 115/1. madde hükmü de, bu hususlarda, davalıya dava dilekçesi tebliğ edilmeden karar verilebileceğine izin verir tarzda bir yoruma elverişli değildir.
Diğer yandan 6100 sayılı HMK, 1086 sayılı HMUK’"dan farklı olarak iddia ve savunmanın genişletilmesi yahut değiştirilmesi yasağını dava ve cevap dilekçesinin verilmesiyle başlatmamış; bu yasağı, dilekçelerin karşılıklı verilmesinin tamamlanmasına, bazı hallerde ön inceleme duruşmasına kadar ileriye ötelemiştir. Tarafların bu haklarını kullanabilmeleri, dilekçelerin karşılıklı olarak verilmesini veya bunun için kanunda belirlenen sürelerin geçmesini gerekli kılar.
6100 sayılı HMK"nın 114. maddesi uyarınca dava şartlarından olan “görevsizlik” konusunda aynı Kanun"un 138. maddesi uyarınca, öninceleme sırasında dosya üzerinden karar verilebilir ise de, ancak bunun için dava dilekçesinin davalıya tebliğ edilerek, savunma hakkının da tanınması gerekir. Dava dilekçesinin, davalıya tebliğ edilmeden dosya üzerinden idari yargının görevli olduğu gerekçesiylen dava dilekçesinin reddine kararı verilmesi, HMK"nın 27. maddesinde düzenlenen hukuki dinlenilme hakkına da aykırılık oluşturmaktadır. Açıklanan düzenlemeler karşısında, dava dilekçesinin davalılara tebliğ edilmesinden sonra öninceleme aşamasında, mahkemenin görevli olup olmadığının tartışılıp ulaşılacak sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile dava dilekçesinin davalıya tebliğ edilmeden dosya üzerinden idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle dava dilekçesinin reddi yönünde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
2-Bozma nedenine göre tarafların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmemiştir.
SONUÇ : 1. bentte açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün davalılar yararına BOZULMASINA, 2. bent gereğince tarafların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde taraflara iadesine, HUMK’nun 440/1 maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/03/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.